EPİLEPSİ NEDİR?
Epilepsi hastalığı beyinde sinir hücrelerinden kaynaklanan, kısa süreli nörolojik bir bozukluk yaşanmasıdır. Beyinde anormal elektriksel aktivite sonucu beklenmedik nöbetler meydana gelir. Epilepsi nöbetlerinin farklılıklar gösteren türleri vardır. Bayılma ya da titremenin yanı sıra bazı hastalarda, hastanın kendisi bile nöbetleri hissetmez ve bu da teşhisi güçleştirir.
İŞTE EPİLEPSİYE NEDEN OLAN FAKTÖRLER!
Beyindeki sinir hücrelerinin normal işleyişini kesintiye uğratan hemen her şey epilepsiye yol açabilir. İşte o nedenler:
- Hipokampal skleroz
- Beyin tümörleri
- Hipoksik-iskemik beyin hasarları
- Santral sinir sistemi enfeksiyonları
- İmmun aracılı inflamasyonlar
- Beyin dokusunun gelişimsel bozuklukları,
- Beyin damarlarında gelişimsel bozukluklar
- Kalıtımsal hastalıklar ve genetik nedenler.
GENETİK FAKTÖRLER
Bazı epilepsi türlerinde genetik yatkınlığın önemli rolü olan bir grup bulunmaktadır. Hastalık birkaç aile bireyinde de görülür. Bu da genetik faktörün bu epilepsi türlerinde büyük ölçüde etkili olduğunu düşündürür.
Yaklaşık 500 farklı genin çeşitli epilepsi türleriyle bağlantılı olduğu görülmüştür. Yine de bu genlerden birine sahip olmak mutlaka epilepsi hastası olunacağı anlamına gelmez.
EPİLEPSİ (SARA HASTALIĞI) TEDAVİSİ
Epilepsi tedavi edilebilir bir hastalıktır; ancak epilepsinin tedavisi daha çok ilaçla nöbetleri kontrol altına almak üzerine kuruludur.
Epilepsinin nedeninin ne olduğu da, tedavi başarısını belirleyen en önemli faktördür. Hastanın tamamen iyileşmesi ancak bazı epilepsi türlerinde (primer tip) mümkündür. Belli bir nedenden kaynaklanan, diğer tip epilepsilerde ömür boyu ve düzenli ilaç kullanmak gerekir.
EPİLEPSİ NÖBETİ GEÇİREN HASTAYA İLK MÜDAHALE
Epilepsi nöbeti (sara krizi) geçiren biriyle karşılaştığınızda, hasta nöbet geçirdiği sürece hiçbir şekilde müdahale edilmemelidir. Normal şartlar altında atak kendiliğinden maksimum 1-2 dk içinde sonlanır. Bu sırada kişiyi küçük kazalardan korumak ve rahat nefes almasını sağlamak için alabileceğiniz birkaç önlem mevcut. İşte yapabilecekleriniz.
- Sakin olun ve çevredekilerden de sakin olmalarını isteyin.
- Kişinin hareketlerini durdurmaya, onu zapt etmeye çalışmayın. Hasta kasılırken ağzını açmaya çalışmak; çene çıkığı, dişlerini kırma, açmaya çalışan kişinin parmaklarının hasta tarafından ısırılması gibi pek çok olumsuzluklara sebebiyet verebilir.
- Saatinizle nöbet süresini tutun.
- Kişinin çevresindeki sivri ve keskin şeyleri temizleyin.
- Nöbet geçiren kişinin boynundaki kravat ya da eşarp gibi nefes almasını güçleştirecek aksesuarları gevşetin.
- Katlanmış bir ceket gibi, kişinin başının altına yumuşak ve düz bir şey koyun.
- Hastaya soğan, kolonya vb koklatmanın epilepsi nöbetlerinde tedavi edici hiçbir anlamı yoktur.
- Rahat nefes alması için kişiyi bir yanına doğru çevirin. Ancak dilini ağzından çıkarmaya kalkmayın. Bu gereksizdir ve dili çıkarmaya çalışırken yaralanmaya yol açabilir.
- Nöbetten sonra nefes almakta zorlanmadığı sürece, kişiye suni teneffüs yapmayın.
- Nöbet geçene kadar kişinin yanında kalın ve kendine gelmeye başladıkça nazik ve teskin edici şekilde davranın.
- Nöbet geçiren kişi gideceği yerden uzaktaysa ve aklı karışmış gibi görünüyorsa, bir yakınını aramayı veya bir taksi çağırmayı teklif edin.
- Hastanın nöbeti kesilmiyor, art arda nöbetler tekrarlıyorsa veya nöbet süresi 10 dakikayı bulduysa, acil yardım ekibi çağırın.
BAYILMA NEDEN OLUR? NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Epilepsi hastalarının da sık sık şikayetçi olduğu bayılma ile ilgili Kardiyolog Prof. Dr. Eralp Tutar soruları cevaplıyor; Bayılma neden olur? Nasıl tedavi edilir?
Bayılma kişinin kısa süreli bilinç kaybıyla birlikte ortaya çıkan pozisyonunu kaybetme durumudur. Bilinç kaybının sebebi beyine giden kan akımının kısa sürelide olsa yetersiz kalmasıdır. Herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek kalmadan kısa sürede kişinin bilinci yerine gelir. Her üç kişiden birinde hayatının herhangi bir döneminde bayılma olmuştur. Bayılma çoğu hastada hayatı tehdit eden bir durum değildir.
