Everest’in çok hareketli buzulu
Khumbu Buzulu, yaklaşık 2 km yatay mesafede 600 m yükselen ve sürekli hareket halinde olan dev bir buzul sistemi. Her gün ortalama bir metre akan donmuş bir buzul nehri. Eğer Everest’in zirvesine buradan gidilmiyor olsaydı, dağcıların asla tercih etmeyeceği kadar hareketli ve objektif tehlikesi çok yüksek bir pasaj. Khumbu’nun içinde yükselmek son derece ilginç ve zevkli ancak yer yer çok tehlikeli. Hatta bu rotanın en tehlikeli yerinin, bugüne dek 282 dağcının hayatını kaybettiği Everest’te, çoğu Şerpa olmak üzere 40’a yakın dağcının hayatını kaybettiği Khumbu Buzulu olduğu söylenir.
Tehlikeli rota
Rota, güneşin sıcaklığıyla ve buzul hareketleriyle her an devrilecekmiş gibi duran dev serakların arasından döne dolana ilerliyor. Bazen dev buzul çatlaklarını geçmek için uç uca eklenmiş 2-3, bazen daha fazla alüminyum merdivenin üzerinden geçmek gerekiyor. Bu oldukça garip bir duygu. Olası çökme ve kaymalardan sakınmak için Khumbu’ya sabahın çok erken saatlerinde girmek gerekiyor ki kar ve buz molekülleri soğuktan iyice birbirine yapışsın. Öğle saatlerinde güneşin buzulu ısıtmasıyla çökme riski gözle görülür şekilde artıyor.
Khumbu’yu ilk geçişim
Khumbu Buzulu’na ilk girdiğimde, yıllardır fotoğraflarını gördüğüm ve hakkında pek çok şey okuduğum bu buzulda tırmanıyor olmanın heyecanının, coşkusunun gün boyu içimi kapladığını hatırlıyorum. 1998’deki Lhotse tırmanışımızda, Khumbu Buzulu beş Şerpa tarafından üç haftada hazır hale getirilmişti. Bütün sezon boyunca da buzul doktoru adı verilen iki Şerpanın tek işi her sabah erkenden bütün Khumbu rotasını tırmanmak ve gevşeyen yerleri, bozulan emniyet istasyonlarını, oynayan alüminyum merdivenleri onarmak, buzulu her zaman geçilebilir konumda tutmaktı.
Riskli bir meslek
Dağcılık, riskli ve tehlikeli bir spor. Everest gibi çok yüksek bir dağa tırmanmak, dağcıların göze alması gereken riski ve tehlikeyi büyütüyor. Khumbu gibi çok hareketli bir buzulda ilerlemek ise her etabı çok iyi planlama ve dikkat gerektiriyor; bu nedenle de başlı başına yüksek bir risk oranı içeriyor. 2014’te yaşanan talihsiz bir çığda Khumbu’da çalışan 16 Nepalli Şerpa ve yaklaşık 9 bin kişinin hayatını kaybettiği 2015 depreminde de 9 Nepalli Şerpa çığ sonucu ana kamp yakınlarında hayatını kaybetmişti.
Emniyet sistemleri
Emniyetin sağlanması için alüminyum merdivenler, ipler, buz vidaları, buz kazıkları ve birçok yöntem kullanılıyor. Bütün diğer gruplar da bu zahmetli ve çok önemli iş için söz konusu Şerpalara belli bir ücret ödüyor. Ekip liderleri, tırmanış sezonu öncesinde bu planlamaları yapıyorlar ve tırmanış boyunca da bu olmazsa olmaz sistemi işletiyorlar. Bugüne dek Everest’e 4469 dağcı 7646 kez tırmandı. Tırmanışların 4863’ü Nepal’den çıkılarak gerçekleştirildi. Everest’e bu kadar çok insanın tırmanmasının arkasında, son 20-25 yıldır Şerpaların dağdaki ağır işlerin çoğunu yapmaları var. Nepal’deki bu başarının arkasındaysa, buzul doktorlarının çabası var.
