Bu du­rum ka­fa­lar­da so­ru işa­ret­le­ri bı­ra­kı­yor. Re­cep Tay­yip Er­do­ğan ve eşi­nin mal varlığı de­ğer­len­di­ren uz­man­lar şu nok­ta­la­ra dik­kat çe­ki­yor.
“Nor­mal şart­lar­da eşe ait gay­ri­men­kul, ar­sa, oto­mo­bil, pa­ra ziy­ne­tin de bil­di­ril­me­si ge­re­ki­yor. Bun­lar bil­di­rilmediği­ne gö­re, eşi­nin gay­ri­men­ku­lü ol­ma­dı­ğı an­la­şı­yor. Al­tın ve mü­cev­he­ra­tın be­ya­nı ile il­gi­li bir sı­nır var. Eğer de­ğer­le­ri 32 bin 730 TL’­nin al­tın­da ise bun­la­r bil­di­ril­me­miş ola­bi­lir. Ço­cuk­la­rı­nın dü­ğün­le­rin­de ta­kı­lan al­tın­la­rın pa­ra­ya dö­nüş­tü­rül­dü­ğü an­la­şı­lı­yor. Ay­rı­ca, ko­lek­si­yon, ano­nim şir­ke­ti (A.Ş), li­mi­tet şir­ke­ti pay se­net­le­ri ve ko­ope­ra­tif or­tak­lı­ğı 32 bin 730 li­ra­nın al­tın­day­sa bun­lar da be­yan edil­me­ye­bi­li­yor.

Per­de­le­mek müm­kün

An­cak bu­nun bir de per­de ar­ka­sı var. Tür­ki­ye­’de­ki hu­kuk sis­te­mi ve şir­ket mev­zu­atı is­te­nil­di­ği tak­tir­de, mil­yon­lar­ca, 10 mil­yon­lar­ca 100 mil­yon li­ra ser­ve­tin per­de­len­me­si­ne im­kan sağ­lı­yor. Şöy­le ki, gay­ri­men­kul­ler ve di­ğer kıy­met­ler bir A.Ş’­ye dev­re­di­le­bi­lir. A.Ş his­se­le­ri de ha­mi­li­ne ya­zı­lır­sa bu kıy­met­le­rin ki­me ait ol­du­ğu as­la tes­pit edi­le­mez.
Ay­rı­ca ba­zı off­sho­re ül­ke­le­ri var. Bu ül­ke­ler­de çok ra­hat şir­ket ku­ru­la­bi­lir. Bu ül­ke­ler­den şir­ket­ler­le il­gi­li bil­gi is­ten­di­ğin­de hiç­bir res­mi açık­la­ma alı­na­mı­yor. Ör­ne­ğin off­sho­re ül­ke­le­rin­de 1 mil­yar do­lar gi­bi pa­ra ol­sa da­hi bu­nun ki­me ait ol­du­ğu tes­pit edi­le­mi­yor. Yi­ne off­sho­re ül­ke­le­rin­de ku­ru­lan şir­ket­ler Tür­ki­ye­’den bir otel, çi­men­to fab­ri­ka­sı bir AVM gi­bi cid­di ya­tı­rım­lar sa­tın ala­bi­li­yor. Bun­la­rın or­tak­la­rınnın da kim ol­du­ğu tes­pit edi­le­mi­yor. Mal be­ya­nın­da ki­şi ola­rak üze­rin­de ka­yıt­lı olan­la­rı be­yan edi­yor­su­nuz. Bu­nun 100-500 mis­li üze­ri mal var­lı­ğı ola­bi­lir ve bu is­te­ni­lir­se tes­pit edi­le­mez. Bel­li ke­sim­ler­de sık­ça gö­rü­len ema­net­çi­lik usu­lü de Tür­ki­ye­’de yay­gın.

Ne­re­den bul­dun so­ru­la­mı­yor

Mal bil­di­rim­le­rin­de eşe ve ken­di­ne ait men­kul ve gay­ri­men­kul­ler bil­di­ri­li­yor. Eğer 18 ya­şı­nı aşan ço­cuk­la­rın üze­rin­de mal­lar var­sa on­la­rın be­ya­nı söz ko­nu­su de­ğil. Ço­cuk­lar ça­lış­ma­dı­ğı hal­de üzer­le­rin­de yük­lü mik­tar­da mal var­sa bi­le ‘Sen bu­nu na­sıl ka­zan­dı­n?’ di­ye so­ru­la­mı­yor. AKP ik­ti­da­ra gel­dik­ten son­ra ilk ic­ra­at­la­rın­dan bi­ri ‘Ne­re­den bul­du­n’ ya­sa­sı­nı kal­dır­mak ol­du. 9 Ocak 2003’te hü­kü­me­tin ku­rul­ma­sın­dan kı­sa bir sü­re son­ra Res­mi Ga­ze­te­’de ya­yım­la­nan 4783 Sa­yı­lı Ya­sa’­ya gö­re, 18 ya­şın üze­rin­de­ki ço­cuk­la­ra ‘Pa­ra­yı ne­re­den bul­dun, ne­re­den ser­ve­ti edin­din, 100 mil­yon­luk ge­mi­ci­ğin, 500 bin TL de­ğe­rin­de ar­san var, bun­la­rı na­sıl el­de et­ti­n?’ so­ru­su­nu sor­mak ya­sak­lan­dı. Mal var­lı­ğı­nın ço­cuk­la­rı­nın üze­rin­de ol­ma­sı so­ru­la­mı­yor. Bu­nun için ya­sa ge­re­ki­yor.”