Bu durum kafalarda soru işaretleri bırakıyor. Recep Tayyip Erdoğan ve eşinin mal varlığı değerlendiren uzmanlar şu noktalara dikkat çekiyor.
“Normal şartlarda eşe ait gayrimenkul, arsa, otomobil, para ziynetin de bildirilmesi gerekiyor. Bunlar bildirilmediğine göre, eşinin gayrimenkulü olmadığı anlaşıyor. Altın ve mücevheratın beyanı ile ilgili bir sınır var. Eğer değerleri 32 bin 730 TL’nin altında ise bunlar bildirilmemiş olabilir. Çocuklarının düğünlerinde takılan altınların paraya dönüştürüldüğü anlaşılıyor. Ayrıca, koleksiyon, anonim şirketi (A.Ş), limitet şirketi pay senetleri ve kooperatif ortaklığı 32 bin 730 liranın altındaysa bunlar da beyan edilmeyebiliyor.
Perdelemek mümkün
Ancak bunun bir de perde arkası var. Türkiye’deki hukuk sistemi ve şirket mevzuatı istenildiği taktirde, milyonlarca, 10 milyonlarca 100 milyon lira servetin perdelenmesine imkan sağlıyor. Şöyle ki, gayrimenkuller ve diğer kıymetler bir A.Ş’ye devredilebilir. A.Ş hisseleri de hamiline yazılırsa bu kıymetlerin kime ait olduğu asla tespit edilemez.
Ayrıca bazı offshore ülkeleri var. Bu ülkelerde çok rahat şirket kurulabilir. Bu ülkelerden şirketlerle ilgili bilgi istendiğinde hiçbir resmi açıklama alınamıyor. Örneğin offshore ülkelerinde 1 milyar dolar gibi para olsa dahi bunun kime ait olduğu tespit edilemiyor. Yine offshore ülkelerinde kurulan şirketler Türkiye’den bir otel, çimento fabrikası bir AVM gibi ciddi yatırımlar satın alabiliyor. Bunların ortaklarınnın da kim olduğu tespit edilemiyor. Mal beyanında kişi olarak üzerinde kayıtlı olanları beyan ediyorsunuz. Bunun 100-500 misli üzeri mal varlığı olabilir ve bu istenilirse tespit edilemez. Belli kesimlerde sıkça görülen emanetçilik usulü de Türkiye’de yaygın.
Nereden buldun sorulamıyor
Mal bildirimlerinde eşe ve kendine ait menkul ve gayrimenkuller bildiriliyor. Eğer 18 yaşını aşan çocukların üzerinde mallar varsa onların beyanı söz konusu değil. Çocuklar çalışmadığı halde üzerlerinde yüklü miktarda mal varsa bile ‘Sen bunu nasıl kazandın?’ diye sorulamıyor. AKP iktidara geldikten sonra ilk icraatlarından biri ‘Nereden buldun’ yasasını kaldırmak oldu. 9 Ocak 2003’te hükümetin kurulmasından kısa bir süre sonra Resmi Gazete’de yayımlanan 4783 Sayılı Yasa’ya göre, 18 yaşın üzerindeki çocuklara ‘Parayı nereden buldun, nereden serveti edindin, 100 milyonluk gemiciğin, 500 bin TL değerinde arsan var, bunları nasıl elde ettin?’ sorusunu sormak yasaklandı. Mal varlığının çocuklarının üzerinde olması sorulamıyor. Bunun için yasa gerekiyor.”
Çil çil altınlar offshore hesapta mı?
Recep Tayyip Erdoğan ve Emine Erdoğan’ın mal varlığı listesinde herhangi bir altın ziynet eşyası gözükmüyor.