Hükümet açığı kapatmak için ya ilave vergi toplayacak ya da borç yükünü artıracak
AKP’nin seçim beyannamesine koymadığı halde sonradan açıkladığı vaatler 2016 bütçe dengelerini altüst edecek. 15,5 milyar lira açık hedeflenen 2016 bütçesinde, vaatler nedeniyle 27 milyar ila 32 milyar lira civarında delik oluşacak. AKP hükümeti, 1 Kasım seçimleri öncesinde 2016 yılı bütçesini hazırlayarak Meclis’e sundu. Buna göre bütçe giderlerinin 540.9 milyar lira, gelirlerinin 525.4 milyar lira ve bütçe açığının da 15.5 milyar lira olacağı kamuoyuna açıklandı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bütçeye ilişkin bilgi verirken, iktidar olacakmış gibi mali disiplini dikkate alarak bütçeyi hazırladıklarını söyledi. Ancak, sonradan ortaya çıkan vaatler nedeniyle AKP’nin Meclis’teki bütçeyi bırakıp, vaatleri finanse edecek yeni bir bütçe hazırlaması gerekiyor. Yeni bütçede giderler artıp gelir yerinde kalacağı için açık büyüyecek.
ASGARİ ÜCRETE ZAM GELİR VERGİSİNİ ARTIRIR
Seçim meydanlarında açıklanan vaatlerin 2016 yılı bütçesine getireceği ek maliyet, kapsamının dar ya geniş tutulmasına göre 27 milyar ila 32 milyar lira civarında artacak. Vaatlerin bütçeye en büyük getirisi ise artırılan asgari ücretten gelmesi beklenen yaklaşık 1 milyar 700 milyon liralık ilave Gelir Vergisi olacak. Hükümet artan bu giderleri ya bütçe açığını göze alıp iç ve dış borçlanmayı artırarak finanse edecek ya da vatandaşa yeni vergiler yükleyecek.
İşte vaatlerin bütçeye getireceği ilave yükler:
Asgari ücret: Asgari ücretin yükünün kamuya yük getirmeyeceği sadece özel sektörün yükünün artacağı açıklandı. Ancak kamuda halen 585 bin taşeron işçisi çalışıyor. Asgari ücretin bin 300 lira olmasıyla birlikte kamu kurumları taşeron şirketlere işçi başına aylık 439 lira, yıllık toplamda da en az 3 milyar lira fazladan personel parası ödeyecek. Bu ek maliyet bütçeden karşılanacak. Devletin asgari ücret artışından tüm asgari ücretlilerden elde edeceği Gelir Vergisi ise işçi başına 22 lira artacak, devletin Gelir Vergisi kazancı, muafiyetler olmazsa yıllık 1,7 milyar lirayı bulacak.
Emekliye 100 TL: Seçim meydanlarında emeklilere 100 lira ek zam verileceği açıklandı. Ancak bu zammın daha önceki 100 liralık ek zammı almayan emeklilere mi yoksa tüm emeklilere mi verileceği konusunda netlik oluşmadı. Eğer daha önce zam yapılan emeklilere ek zam verilmezse maliyet 7 milyar lira civarında kalacak. Ancak kapsama bütün emekliler dahil edilirse maliyet 12 milyar lirayı bulacak. Bütün bu maliyet de bütçeden ödenecek.
GSS prim borcu: Büyük bölümü gençlerden oluşan 7 milyon kişinin SGK’ya 9 milyar lira tutarında genel sağlık sigortası (GSS) borcu olduğu açıklandı. Borç silinirse SGK’nın açığı o düzeyde artacak. Açık da bütçeden finanse edilecek.
Muhtar, polis, asker vb.: Seçim meydanlarında son dakika sürprizi olarak muhtar maaşlarının bin 300 liraya çıkarılacağı, er ve erbaş maaşının 100 liraya çıkarılacağı ve başta polisler olmak üzere bir çok meslekte gösterge rakamlarında artış yapılacağı açıklandı. 3 milyar lirayı bulan bu vaatlerin tamamı bütçeden finanse edilecek.
Gençlere maaş, gübrede KDV: İlk defa işe giren gençlerin bir yıllık maaşını devlet üstlenecek. Bütçeden 2,5 milyar lira para çıkacak. Aynı şekilde çiftçinin satın alacağı yem ve gübrede KDV sıfırlanacak. Buradan da bütçe 2,5 milyar lira gelir kaybına uğrayacak.
İşsizlik fonuna yeni yük: Hükümet ayrıca işsizlik sigortasından yararlanma koşullarını yumuşatma ve istihdamı artırmaya yönelik vaatler de verdi. Fon’dan bu amaçla 3 milyar lira civarında kaynak kullanılabileceği ifade ediliyor. Ayrıca bütçeye gelecek yüklerin bir bölümünün de yine Fon’dan karşılanması planlanıyor.
