Uçak­lar ko­lay ko­lay es­ki­mez­ler.
Ye­ter ki pe­ri­yo­dik ba­kım­la­rı si­vil ha­va­cı­lık ku­ral­la­rı­na uy­gun ola­rak ya­pıl­sın ve
me­tal yor­gun­lu­ğu ya­şan­ma­sın.
Do­la­yı­sıy­la her uçuş­ta bin­di­ği­niz uçak, fab­ri­ka­dan he­nüz çık­mış gi­bi ye­ni­dir.
Oy­sa 30 Ka­sım 2007’de Is­parta’­da dü­şen ve 57 ki­şi­nin ölü­mü­ne ne­den olan MD-83 mo­del uça­ğın “u­çan ta­but­ta­n” hiç­bir far­kı yok­tu.
Ya­ni uçak, sa­de­ce gö­rü­nür­de uçak gi­biy­di!
İçi arı­za­lı alet­ler­le do­luy­du.
İki adet MD-83 iş­le­ten World Fo­cus Şir­ke­ti, borç sar­ma­lı­nın için­dey­di.
Pi­ya­sa­ya 10 mil­yon do­lar borç tak­tı­ğı söy­le­ni­yor­du.

* * * *

Bun­la­rı ne­re­den mi bi­li­yo­rum?
Is­par­ta­’da­ki ka­za­dan yak­la­şık 2 yıl ön­ce, Are­na prog­ra­mın­da, bu ger­çek­le­ri şir­ket per­so­ne­li­nin ağ­zın­dan di­le ge­tir­di­ği­miz ve “ge­li­yo­ru­m” di­yen fa­ci­ayı ha­ber ver­di­ği­miz için
bi­li­yo­rum.
Ör­ne­ğin dü­şen uçak­ta, pi­lot­la­rın ken­di ara­la­rın­da­ki ko­nuş­ma­la­rı­nı kay­de­den teyp (CVR), uzun sü­re­dir ça­lış­mı­yor­du.
Tüm elek­tro­nik sin­yal­le­ri de­po­la­yan “ka­ra ku­tu­”nun (FDR) ise ne za­man dev­re dı­şı kal­dı­ğı bi­lin­mi­yor­du!
Al­çal­ma sı­ra­sın­da ye­re yak­la­şıl­dı­ğın­da pi­lot­la­rı uya­ran ci­haz da (EGWPS) dev­re dı­şıy­dı.
Arı­za­lı ci­haz­lar­la uç­mak is­te­me­yen pi­lot­lar­la ka­bin ekip­le­ri­nin iş­ten atıl­mak­la teh­dit edil­dik­le­ri öne sü­rü­lü­yor­du.

* * * *

Ne ya­zık ki uya­rı­la­rı­mız ge­çer­li ol­ma­dı ve “u­çan ta­bu­t” Is­par­ta­’da dü­şe­rek, ara­la­rın­da dün­ya­ca say­gın bi­lim in­san­la­rı­mı­zın da bu­lun­du­ğu 57 de­ğer­li yurt­ta­şı­mı­zın ölü­mü­ne ne­den ol­du. Ha­ya­tı­nı kay­be­den­ler­den bi­ri de he­nüz 6 ay­lık bir be­bek­ti.
Ka­za­nın gö­rü­nür se­be­bi pi­lo­taj ha­ta­sıy­dı ama pi­lot­la­rın ha­ta yap­ma­la­rı­nı en­gel­le­ye­cek sis­tem­le­rin tü­mü arı­za­lıy­dı!
Do­la­yı­sıy­la hiç­bi­ri ka­za­dan ön­ce yar­dım­cı ol­ma iş­le­vi­ni ye­ri­ne ge­ti­re­me­miş­ti!

* * * *

Adım gi­bi ina­na­rak ya­zı­yo­rum.
Are­na­’da­ki ha­be­ri ya­yın­la­dı­ğı­mız ta­rih­te uçak­la­rı­na pe­ri­yo­dik ba­kım­la­rı­nı yap­tı­ra­cak pa­ra­sı ol­ma­yan, per­so­ne­li­nin ay­lık­la­rı­nı za­ma­nın­da öde­ye­me­yen, do­la­yı­sıy­la yol­cu­la­rın ha­yat­la­rı­nı bi­linç­li ola­rak teh­li­ke­ye atan World Fo­cu­s’­un li­san­sı ip­tal edil­miş ol­say­dı, bu ka­za da ke­sin­lik­le ol­ma­ya­cak­tı.
Ya­ni in­san­la­rı­mız göz gö­re gö­re yi­tip git­ti­ler.

* * * *

Yar­gı­la­ma ön­ce­ki gün so­nuç­lan­dı.
World Fo­cu­s’­un o dö­nem­de­ki sa­hi­bi Ya­vuz Çiz­me­ci, uya­rı­la­ra ku­lak tı­ka­yan Ge­nel Mü­dür Ay­dın Kı­zıl­tan ve şir­ket ça­lı­şa­nı İs­ma­il Taş­de­len “tak­sir­le bir­den faz­la ki­şi­nin ölü­mü­ne se­be­bi­yet ver­mek­te­n” ön­ce 14’er yıl ha­pis ce­za­sı­na çarp­tı­rıl­dı­lar. Da­ha son­ra ce­za­la­rı 11’er yıl 8 aya in­di­ril­di.
Uça­ğın ba­kı­mı­nı üst­le­nen tek­nis­yen Fik­ri Za­fer Din­çer de 5 yıl 10 ay hap­se mah­kum ol­du.
Uçak­la­rın arı­za­lı alet­ler­le uç­ma­la­rı­na izin ver­me­me­si ge­re­ken Si­vil Ha­va­cı­lık Ge­nel Mü­dü­rü Ali Arı­du­ru ile Yar­dım­cı­sı Ok­tay Er­da­ğı da gö­rev­le­ri­ni kö­tü­ye kul­lan­mak­tan ha­pis ce­za­sı al­dı­lar.
Böy­le­ce ül­ke­miz­de bir uçak ka­za­sın­dan son­ra Si­vil Ha­va­cı­lık Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­’nün üst dü­zey yet­ki­li­le­ri, ilk kez ce­za­lan­dı­rıl­mış ol­du­lar.

* * * *

Sev­gi­li okur­la­rım,
Ge­rek Is­par­ta­’da­ki uçak ka­za­sın­da, ge­rek­se So­ma ve Er­me­ne­k’­te­ki kat­li­am­lar­da in­san­la­rı­mız ay­nı ne­den­le ha­yat­la­rı­nı kay­bet­ti­ler:
İh­mal...
Ya­ni in­san ha­ya­tı­nın de­ğer­siz­li­ği...
Eğer ha­yat­la­rı­mız de­ğer­li ol­say­dı, hem uçak­ta hem de ma­den ocak­la­rın­da de­ne­tim­ler ge­rek­ti­ği gi­bi ya­pı­lır ve ön­lem­ler de ek­sik­siz alı­nır­dı.
Hiç kuş­ku­nuz ol­ma­sın, ül­ke­miz­de en de­ğer­siz şey­ler -bol­luk­la­rı ne­de­niy­le- ta­ri­hi eser­le­ri­miz ve in­san ha­ya­tı­dır!
Is­par­ta­’da­ki ka­rar bu­nun tes­ci­li­dir.