“Ama bu millet bir defa harekete geçti mi, onu durdurmak, harekete geçirmekten daha zordur, hatta imkânsızdır!..”
* * *
5 Nisan sabahı... Samsun-Havza’dayız...
Halk Arenası’nı yapmak üzere, Merzifon’a hareket etmeden önce, Mustafa Kemal’in Milli Mücadele’yi örgütlemek ve milleti harekete geçirmek için Samsun’dan başladığı büyük yürüyüşün Havza’daki ilk karargâhını ziyaret ediyoruz.
* * *
Anılarla dolu tarihi binada dolaşırken aklıma büyük yazar Falih Rıfkı Atay’ın o günleri anlattığı “Babanız Atatürk”ten şu unutulmaz satırlar geliyor:
* * *
Yıl 1919...
Ülke işgal altındaydı!
19 Mayıs’ta Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, İngilizlerin istediği gibi çalışmasına izin vermeyeceklerini gördü... Anadolu içlerine doğru ilerlemeye karar verdi.
İlk durak Havza olacaktı.
Yâverinden, hemen bir otomobil bulunmasını istedi.
Araştırıldı, soruşturuldu... Sonunda, Benz marka, çok eski bir otomobil bulunabildi.
Mustafa Kemal,
“Tamam” dedi.
Arkadaşları,
“Ama çok eski” diyerek kuşkularını belirttiler.
Mustafa Kemal,
“Olsun” dedi.
Arkadaşları,
“Her an arıza çıkarıp bizi yolda bırakabilir!” diye uyarmaya çalıştılar.
Bunun üzerine Mustafa Kemal,
“Başka otomobil var mı?” diye sordu.
Arkadaşları,
“Yok” dediler.
“Öyleyse bununla yola çıkacağız!”
Samsun’dan çıkıp Havza’ya doğru gecenin karanlığında yol almaya başladılar...
Korkulan sabaha karşı başlarına geldi.
Motor su kaynatmaya başladı... Suyun soğutulması ve değiştirilmesi beklenirken, Mustafa Kemal, otomobilden indi.
Şafak yeni sökmekte...
Dağların bulutlara değen tepeleri yeni yeni pembeleşmekteydi.
O anda, daha önce kimsenin duymadığı bir marşı söylemeye başladı:
* * *
Dağ başını duman almış,
Gümüş dere durmaz akar.
Güneş ufuktan şimdi doğar,
Yürüyelim arkadaşlar...
Sesimizi yer, gök, su dinlesin,
Sert adımlarla her yer inlesin!
Bu gök, deniz nerede var?
Nerede bu dağlar taşlar?
Bu ağaçlar, güzel kuşlar,
Yürüyelim arkadaşlar...
* * *
Bugün yine 19 Mayıs...
Ve güneş ufuktan doğuyor!
Yürüyelim arkadaşlar...
