Devletin önemli hizmetleriyle, vatandaşın devlete olan yükümlülükleri o sayfalara işlenirdi.
Örneğin cüzdan sahibinin askerliğiyle ilgili tüm bilgiler, hatta terhis olduktan sonra olası bir seferberlik durumunda hangi askeri birlikte görevlendirileceği, vatani görevini yedeksubay olarak yapmış ise ulaştığı rütbe bile yer alırdı.
* * *
Ama bu cüzdanlarda en çarpıcı kayıt, ekmek karneleriyle ilgili olanıydı. 2’nci Dünya Savaşı ve sonrasında buğday kıtlığı
yaşandığı için ekmek bir süre karneyle verilmişti.
Dağıtılan karneler de ailelerin nüfusuna göre belirlenmişti.
Ancak devletin bu adil ve özenli yaklaşımı bile, gözünü para hırsı bürümüş kıtlık vurguncularının buğday ve un karaborsasından inanılmaz kazançlar sağlamalarını engelleyememişti.
* * *
Gençliğimin geçtiği Kocamustafapaşa’dan Haseki’ye doğru giderken, denize bakan bir tepede görkemli bir bina yükselirdi:
Bulgur Palas!..
Günümüzde harabeye dönen bu yapının, 1'inci Dünya Savaşı’nın kıtlık yıllarında buğday kara borsasıyla köşeyi dönen birine (Bolu Mebusu Mehmet Habip Bey) ait olduğu söylenirdi...
Bulgur PalasDöviz yükseldi ya, kriz fırsatçılarına yine gün doğdu.
İthalata dayalı olmayan ürünlere bile dudak uçuklatan zamlar geldi.
Örneğin çok kısa bir süre öncesine kadar 10 TL’ye satılan bir ilacın fiyatı, sayaca bağlanmışçasına yükselerek 200 TL’ye ulaştı.
Birçok ilaç da aniden piyasadan kayboldu!
* * *
İlaçta durum böyle de başka sektörlerde farklı mı?
Maalesef pek değil.
Hemen bir örnek vereyim:
Vefa Lisesi’nin efsanevi müdürlerinden Sakin Öner, önceki sabah, kahvaltılık bir şeyler alabilmek için mahallenin bakkalına gittiğinde üç çeşit domates satıldığını görmüş.
Yemeklik domates 7.5 TL’ye, salkım domates 9 TL’ye satılıyormuş. Kahvaltılık pembe Çanakkale domatesinin fiyatı ise 13 TL imiş.
Bir şey almadan çıkmayı düşünürken, eve eli boş dönmemek için, bir tek domates almış.
Ama 446 gramlık domatese, 5.80 TL ödemek zorunda kalmış.
Fiyatlara bakıp üreticinin çok kazandığını sanmayın.
Kazanan aradaki başkaları...
* * *
Sevgili okurlarım,
Bu daha başlangıç.
Yakında ne vurgunlar, gözü dönmüş ne kriz fırsatçıları göreceğiz!..
