Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma (OECD) Örgütü çerçevesinde 1973-1974'te yaşanan petrol krizi sırasında kuruldu. Ajans, uluslararası enerji sektörüne veri kaynağı ve politika önerileri sunuyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın başkanı Fatih Birol, son yaşanan petrol krizi hakkında Paris'teki ofisinden sozcu.com.tr’nin sorularını yanıtladı.

Petrol fiyatlarında salgın kaynaklı düşüşe "fiyat savaşı" eklendi ve Brent petrolde 32 dolar seviyesini gördük. Bundan sonra ne beklemeliyiz? Krizin Türkiye’ye yansıması ne olur?

Bu krizin Türkiye’deki vatandaşlar için iki etkisi olabilir. Kısa dönemde hem petrol hem doğalgaz fiyatlarında ciddi bir düşüş göreceğiz. Aldığımız benzin kullandığımız tüp gaz, ayrıca evlerde ısınmak için kullandığımız doğalgaz fiyatlarında bir düşüş sağlanacak.

Rusya ile olan uzun dönemli kontratlarda (doğalgaz) Türkiye’nin daha elverişli koşullarda gaz alabilmesi için önemli bir koz olacak. Rusya ve başka ülkelere karşı elimizi güçlendirecek.

Türkiye gibi yılda 42 milyar dolarlık enerji ithalatı olan bir ülke için bu durum pozitif bir rahatlık getirecek. Hem vatandaşlar hem bütçemiz için güzel bir haber.

Türkiye için olumsuz olabilecek bir tablo da var. Petrol fiyatlarının ilk etapta düşmesinin sebebi corona virüsüdür. Corona virüsünün ana merkezi Çin, Çin dünyanın bir numaralı ticaret ülkesi. Çin dünyadaki 100’den fazla ülkenin bir numaralı ticaret merkezi idi. Corona bütün dünyaya yayıldığı için dünya ekonomisinde bir zayıflama belki de resesyona doğru bir gidiş var. Bu gidiş değişmezse bizim ekonomimiz de etkilenecek. İhracatta malı satacağımız ülkeler zayıf olunca bizim malları almayacaklar. Bizim ekonomik büyümemiz etkilenebilir. Sadece fiyatların düşmesine sevinmeyelim. Eğer dünya ekonomisi negatif seyrederse bu bize de yansır.

[old_news_related_template title="Suudi Arabistan neden bir petrol savaşı başlattı?" desc="Suudi Arabistan, Rusya ile anlaşamayınca tek başına petrol üretimini artırarak piyasada petrolü bollaştırma kararı aldı ve brent petrolün varil fiyatı 32 dolara kadar düştü. Peki genç Veliaht Prens Selman'ın aklından neler geçiyor? Suudi Arabistan petrol üretimini neden kısmak istiyor? Rusya neye karşı çıkıyor? ABD bu krizden nasıl etkilenir? Krizin Türkiye'ye etkisi ne olacak? Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman'ın önümüzdeki günlerdeki hamleleri merak ediliyor... İşte 5 maddede 2020 petrol savaşı..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/03/09/iecrop/prince-reuters_16_9_1583748807.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/suudi-arabistan-neden-bir-petrol-savasi-baslatti-5668887/"]

Ekonomisi sadece petrole bağlı ülkeler bu krizden nasıl etkilenecek?

Bana hep 'Petrol şirketlerinin durumu ne olacak?' diye soruluyor ama benim en büyük korkum bu ülkeler hakkında. Suudi Arabistan ve Rusya’nın önemli rezervleri var. Düşük petrol fiyatlarına dayanabilirler. Gelirleri petrole bağlı ülkeler var. Irak, İran, Cezayir, Nijerya... Bunların ekonomileri tamamen petrol fiyatlarına bağlı. Şu anki petrol fiyatları ile gelirleri tarihi dip seviyeleri görecek. Bu ülkeler memur maaşlarını ödeyememekten, sağlık sektöründe en zaruri ihtiyaçlara kadar eğitim giderlerine kadar ciddi sıkıntılar yaşayacak. Bu ülkelerin bazılarında siyasi stabilite olmadığı için bu durum o ülkelerde ciddi siyasi çalkantılara yol açabilir.

Sizce neden bazı ülkeler üretimi düşürmeyi kabul etmiyor?

Rusya’nın ve Suudi Arabistan’ın da bu kadar düşük fiyatlara dayanma gücü sonsuz değil. Ülkelerden bir tanesi Amerikan kaya petrolünü sonunu getirmek istiyor çünkü kaya petrolünün kârlı olabilmesi için varil fiyatının 50 dolara yakın olması gerekiyor. Bu fiyatlarla ABD petrol üretimi düşer. Bu ülkeler bunu esas hedef olarak aldı.

2014 yılında da fiyatlarda böyle bir düşüş olmuştu, ABD kaya petrolü de düştü ama daha sonra yeni teknolojilerle fiyatların tekrardan yukarı doğru çıkmasıyla şu anda 2014 seviyesinden de daha iyi. 9 canlı bir petrol doğalgaz sanayisi var ABD’de. Yanlış hesap Teksas’tan dönebilir.

Türkiye corona olmadığı için çok şanslı ama dünya büyük bir felaketle karşı karşıya. Bütün dünya bu bela ile savaşırken dünyadaki ülkelerin dayanışma göstermesi ve hep birlikte savaşması gerekirken bunun için güçlü bir dünya ekonomisi gerekirken bazı ülkelerin menfaatlerini düşünmesinin zamanı değildir. Rus ruleti oynamanın zamanı değildir.

Uluslararası Enerji Ajansı olarak siz ne yapıyorsunuz?

Cumartesi gününden beri üretici olan olmayan birçok bakanla temas halindeyim. Perşembe günü Viyana’ya gideceğim. Cumartesi gününden beri Galatasaray-Sivas maçı dışında hep telefon trafiğindeydim. Umarım aklı selimin galip çıkacağı bir ortam olur. Ortada corona virüs varken petrol konusu günlük çıkarların ötesinde bir konudur. Dünya kamuoyu son 72 saatte yapılan politika değişiklikleri çözüm gayretlerine damga vurursa bunu unutmayacaktır.

[custom_content title="FATİH BİROL KİMDİR?" desc="Fatih Birol, Eylül 2015'ten bu yana Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı'nda (IEA) başkanlık görevinde bulunuyor. 61 yaşındaki Birol, 1995–2015 tarihleri arasında aynı kurumda baş ekonomist ve Küresel Enerji Ekonomisi Direktörü olarak görev aldı. Birol ayrıca Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) Fahri Başkanı."]