SAYIŞTAY’IN 2020 AMASRA TİM RAPORUNA BAKIN...
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), Sayıştay’ın 2019 Amasra raporunun gerçeği yansıtmadığını savundu ve rapor üzerinden yapılan haberlerin “dezenformasyon içerdiğini” ileri sürdü. TTK, “Kurumumuzdaki tüm müesseselerimizde maden iş sağlığı ve güvenliği kurallarına sıkı sıkıya riayet edilerek üretim yapılmaktadır” açıklaması yaptı.
Ancak... Amasra’da 41 işçinin hayatına kaybetmesine yol açan maden patlamasında Sayıştay’ın bir raporu daha ortaya çıktı. “Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra TİM 2020 yılı Raporu”nda da 2019’dakine benzer bulgular ve uyarıların yer alması dikkat çekti. (Rapor, Ekim 2021’de Meclis’e sunuldu.)
Örneğin...
“Müessesede son yıllarda üretimi olumsuz etkileyen, belirgin bir şekilde düşmesine neden olan başlıca etkenler arasında” başlıklı bölüme bakalım:
- Emeklilikler nedeniyle işçi sayısında görülen azalma, bu azalmayı dengeleyecek düzeyde toplu işçi alımına izin verilmemesi, üretime yardımcı sanatlardaki işçi açığının zorunlu olarak geçici/daimi sanat değişiklikleri ile pano ayak üretim işçilerinden giderilmesi.
- Ayaklara yeterli sayıda işçi tertip edilememesi, ayak çalışma boyu oranlarının düşmesi.
- Mekanize, yarı mekanize kazı sisteminin çalışmasına uygun pano hazırlıklarının gecikmesi.
- Ocakların derinleşmesi ve genişlemesi. Derinlik ve genişlik olarak ocak açıklığının fazla olması.
- Çalışma Bakanlığı İş Müfettişlerince tespit edilen bazı noksanlıklar nedeniyle zaman zaman işin durdurulması.
- Metan gazı, CO gazı yükselmeleri (oksidasyon),
- Ayak içi jeolojisi ve tektonik yapıda üretim esnasında karşılaşılan sıkma, fay, damarın incelip kaybolması, aşırı su geliri gibi olumsuzluklar nedeni ile panonun üretim tamamlanmadan terkedilmek zorunda kalması. (Sayfa 16)
“Barutçu sayısı 39’dan 1’e düştü”
Raporu incelediğinizde “facia geliyorum” demiş. Nasıl mı? Hemen yanıtını verelim:
“... 2020 yıl sonu itibarıyla Müessesede 2014 tarihli norm kadroya göre... 476 olması gereken pano ayak üretim işçi sayısının 276’ya, 107 olması gereken hazırlık işçi sayısının 30’a, 39 olması gereken barutçu sayısının 1’e, 53 olması gereken tarama söküm ve bakım işçi sayısının 10’a, 134 olması gereken nakliyat işçi sayısının 109’a, 39 olması gereken mekanizasyon işçi sayısının 22’ye düştüğü...
“Lavvar işçiliği, yerüstü mekanizasyon, elektrik-elektronik, kompresör cihaz bakım tamir, kuyu vinç, motor, talaşlı imalat gibi yerüstü ve yeraltı sanatlarında da belirgin işçi açığı olduğu...”
Daha da vahimi var!
“Yeraltı elektrik sistemi kesiliyor”
Sayıştay, “... 3 vardiya tertip yapılamadığı için kritik arızalara zamanında müdahale edilemediği, bu durumun üretimi ve iş güvenliğini etkilediği görülmektedir” tespiti yapmış:
“Müessesede (TTK) nitelikli eleman eksikliği nedeniyle birleştirilmiş olan harici elektrik, kuyu elektrik ve telefon santrali servisleri, üç vardiya üretim yapılmasına rağmen yine personel yetersizliği nedeni ile sadece gündüz vardiyasında çalışma yapmaktadır. Gündüz vardiyası dışındaki arızalara anında müdahale edilememektedir.
“... Dolayısıyla yeraltı haberleşme sisteminde uzun süreli kesintiler olabilmekte, kuyu ihraç sisteminde ve yerüstü elektrik tesislerinde önemli aksamalar meydana gelebilmektedir.
“... Ocaktaki üretimin, su tahliyesinin, hayati önem arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için sürekli değişen şartlara göre gerekli sistemlerin kurulması...
“... Bu sistemlerin arıza ve bakım çalışmalarının eksiksiz ve zamanında yapılabilmesi, bu durumun gerek işçi sağlığı ve iş güvenliği gerekse üretimin sürekliliği açısından olumsuz sonuçlara sebep olmaması için Müessesenin, hazırlık, tamir tarama, bakım onarım, elektro-mekanik vb işçi noksanlıkları bir an önce giderilmelidir.” (Sayfa 47/Bulgu ve Öneriler)
SONUÇ: Sayıştay’ın TBMM’ye sunduğu 2020 raporu şu öneriyle bitiyor: “... Emeklilikler nedeniyle giderek azalan, kritik sayılara düşen, işlerin sürekliliği ve devamlılığını etkileyerek iş güvenliğini tehdit edecek boyutlara gelen... Üretimde ciddi anlamda aksamalara yol açan, kazı, hazırlık, elektro-mekanik, vb ana üretim ve üretime yardımcı işçi sayılarında yaşanan sıkıntıların giderilmesini teminen, kurumun norm kadro değerlendirme çalışmaları tamamlanıncaya kadar bu sanatlara belirlenecek optimum sayı ve nitelikte işçi temin edilmesi hususunda Genel Müdürlük nezdinde girişimde bulunulması önerilir.” (Sayfa 48)
SORU ŞU: TTK bu rapora da “dezenformasyon” der mi?
