CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye İstatistik Kurumu’na  (TÜİK) sokulmamıştı. İllerin çıkaracağı milletvekili sayısının belirlenmesinde TÜİK müdahildir. Onun verdiği haneye dayalı seçmen sayısına göre Yüksek Seçim Kurulu (YSK) hareket ediyor.

YSK’da siyasi partilerin temsilcileri bulunuyor. Oy kullanmasalar da, toplantılara katılıyorlar. Oysa, TÜİK üzerinde muhalefet partilerinin kontrol mekanizması yok. Diyeceksiniz ki, “Bunun ne önemi var?.” Aslında önemi çok. Nüfusu az olan illere “Nüfus eklenerek”, ya da “Nüfus azaltarak” o ilin milletvekili sayısının birden ikiye, ya da ikiden bire değiştirilmesi mümkün. Eğer muhalefet partilerinden TÜİK verileri gizlerse, bu söylentilerin çıkmasını da önleyemez.

YILDA İKİ KEZ

Seçmen listesini, seçime girmeye hak kazanan siyasi partilerin YSK’dan  yılda iki kez alma hakları var. O seçmenin gerçekten verilen adreste ikamet edip etmediğini en azından rahatlıkla araştırabilecekleri zamanları oluyor. Mükerrer seçmen yazımı olup olmadığını inceleyebiliyorlar.

Seçime girmeye hak kazanan parti YSK’dan seçmen listesini alabiliyor. Ama, TÜİK’in hane halkı verileri dikkate alınarak milletvekili sayısını belirlediği bilgileri alamazsınız. TÜİK, demir kapılarını muhalefete kapatmış durumda. Muhalefetin sayıları inceleme fırsatı olmadığı için milletvekillerinin illere göre dağılımının doğru yapılıp yapılmadığını da kontrol edemiyorlar. TÜİK nüfusa ve haneye dayalı nüfus verilerini muhalefete vermeli, muhalefet de verilmesi için ısrarcı olmalı.

SAYILAR DEĞİŞİYOR

ODTÜ grubunun oluşturduğu polimetre.com başkanı M. Günal Ölçer, bu durumu bize şöyle yorumluyor:

“2023’de yapılacak seçim için şimdiden söylüyorum: Tunceli’nin milletvekili sayısı 2’den bire indirilecek. Bayburt’un 2 olan milletvekili sayısı 2’de tutulacak. Neticede illerin çıkaracağı milletvekili sayısında TÜİK’in haneye dayalı olarak yayımladığı raporlar esas alınıyor. Ancak bunlar siyasi partilere verilmediği gibi kamuoyuna da, sadece sayılar açıklanıyor.” Örneğin, Bayburt’ta neler olduğuna bakalım:

Bayburt’un son 21 yıl içindeki nüfus artış hızı yüzde 0,7’dir. Halbuki 2016’da aynı ilin nüfus artışı yüzde 14, 8’e yükseldi.  2016’da seçim yapılacağı için mi nüfus yüksek gösterildi sorusu akla geliyor. 2010 yılında Amasya, Bilecik, Burdur, Erzincan, Isparta,  İzmir, Karabük, Kütahya, Manisa, Ankara ve Kayseri’de 24. dönem milletvekili seçiminde seçmen sayısında önemli bir artış olmuştu. 11 il’den nüfus artış hızı Ankara ve Kayseri hariç, diğer illerde en az düzeyde olduğu görülüyor.

AYDA 75 BİN SEÇMEN

Hesaplamalara göre her ay yaklaşık 75 bin seçmen artışı oluyor. Seçim, 2023 yılının Haziran ayında yapılırsa, yaklaşık 4,5 milyon seçmen artışı sağlanmış olacak. Bu sayıyı bazı partililer ise 6,5 milyon olarak açıklıyor.

Vatandaşlığa alınan Suriyelileri de unutmayalım. Zafer Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ümit Özdağ 900 bin Suriyelinin vatandaşlığa alındığını öne sürdü. İçişleri Bakanı ise vatandaşlığa alınan Suriyelilerle ilgili verilen soru önergelerine, “Türk vatandaşlığının kazanılması iş ve işlemleri, 5901 Sayılı Türk ‘Vatandaşlığı Kanunu’ ile bunun uygulanmasıyla ilgili yönetmelik hükümlerine göre yapılmaktadır” deyip asla sayı vermeden, milletvekiline de sözde cevap vermiş oluyor. Bakan, son olarak CHP’li Tahsin Tarhan’ın kapsamlı sorularına da 23 Mart’ta “Sözde cevap” vermiş oldu.

Ümit Özdağ, vatandaşlığa alınan Suriyelilerin ilk seçimde oy kullanmamalarına ilişkin yasa teklifi verdi. Ama, vatandaşlığa alınmaların çoğunluğunun “Seçim amaçlı” olduğu yorumlarını da unutmayalım.

BAKIN NE OLUYOR?

Suriyelilerin “Aman beni Türk vatandaşlığına alın” diye bir derdi yok. İşlerin nasıl yürütüldüğünü anlatayım:

Vatandaşlığa alınmanın değişik koşulları var. Türk Vatandaşlığı doğumla, evlenmeyle, evlat edinmeyle, istisnai yollarla, ikamete göre de kazanılabiliyor. Göç İdaresi Başkanlığı, ülkemizde kayıtlı Suriyelilerin incelemesini tamamladıktan sonra isim listesini İl Göç İdaresi’ne bildiriyor. Listede isimleri bulunanların adreslerine giden görevliler, bu kişilere vatandaşlık başvuru hakkı olduğunu belirtiyor, kendilerinden istenen belgelerle Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne başvurmaları söyleniyor.

Herkes başvurmuyor. Başvuranların durumu Valilikte oluşturulan komisyon tarafından inceleniyor. Listeye son şekli verildikten sonra vatandaşlığa alımları gerçekleşiyor.

BARTIN’A 100 BİN SEÇMEN!

Seçim dönemi yaklaştıkça Suriyelilerle ilgili vatandaşlığa alınma, seçimlerde oy kullanma söylentileri daha da artacaktır. Örnek Bartın’dan geldi.

Son bir aydır 15 bin Suriyelinin bir günlüğüne il’e geldiği, servisle valiliğe götürüldüğü, oradan ikamet alıp, Emniyet Yabancılar Şubesine geçip onaylattırdıkları, kayıtlı seçmen yapıldığı, aynı gün Ankara ve İstanbul’a döndükleri, bu gel-gitlerin birkaç ay daha devam edeceği ve vatandaşlığa alınacakların Bartın’daki sayısının 100 bini bulacağı belirtildi.

Emniyet yetkililerine sordum. “Bu söylentilerin hiçbir şekilde gerçeği yansıtmadığını, asılsız haberi çıkaran ve yayanlar hakkında gerekli araştırmaların yapılmakta olduğu”nu söylediler. Bazı şeyler gizli-saklı yapılınca bu tür söylentilerin önü de alınamaz.

Seçim yaklaştıkça, bir şey olmasa bile “Bir şeyler” oluyor.