Şirketler açısından Türkiye ekonomik olarak her yıl büyümek zorunda. Bisiklet gibi... Durursa düşer!

Zincir atmışsa istediğin kadar hızlı çevir, durur. Durursa düşer! Enerjisi bitmişse, pedal çevirecek takati kalmamışsa, durur. Durursa düşer!

★★★

Nasıl büyüyecek bu Türkiye? Ya üreterek ya harcayarak... Yıllardır harcayarak büyüyoruz, pek bir faydasını görmediğimiz gibi, son yıllarda buna bağlı olarak iç ve dış borçluluğumuz katlandı, gitti...

Kısa vadeli de olsa bir çözüm bulmak gerekiyordu. Kamu bankalarına denildi ki; siz kredi verin. Özel sektöre; siz de verin kefili devlet olacak.

Harika valla... Kamu bankalarının sermayeleri milletten... Bilançoları hikayeden...

★★★

Şirketler kredi ala ala döndürmeye çalıştılar işleri aydan aya... Ve sonunda bir baktık sermayesi bitmiş şirket oranı yüzde 13’ü geçmiş durumda...

Öyle bir düzenleme var ki, kredi ödenmese dahi batamıyorlar. Arka arkaya yeniden yapılandırıyorlar. Haliyle batık oranı yüzde 13 gibi yüksek dahi olsa gerçeği yansıtmıyor.

Şöyle söyleyeyim tablo çok daha fena... Para da kalmayınca nokta koyuluyor bu gidişata...

★★★

Ödeme vadeleri gelmeye başlayan kredilerde yaşanan tökezleme görünmeyecek gibi değil... Bu durum bankaların sermayelerini vuracak. Zaten kredi verilmiyordu musluk iyice kapanacak.

Küçük kredilerden bahsetmiyorum. Sanayiye aktarılacak, üretimi canlandıracak kredilerde de sorunlar yaşanacak.

Kimse reel sektörün vade ve tahsilat sorunlarıyla boğuştuğu gerçeğini görmezden gelemez. Nitekim tüketici de tıkandı. Gelir artmıyor, tasarruf birikmiyor. Bütün sorunlar ortada duruyor.

Şirketlere kim kredi veriyor? Bankalar... Nitekim finansal kuruluşlar kaldıraç kullanırlar. Sermaye olarak 1 lira koyarlar 7 lira toplarlar... Bunu kredi olarak dağıtırlar.

Hadi 1’e 8 kaldıraç kullanıyorlar diyelim... Yüzde 10 kredisi batsa... Bu da 100 liralık öz sermayenin 80 lirası sorunlu anlamına gelir, elinde 20 lira para kalır...

Tabii bankalar kredi verirken teminat alıyorlar... Ev kredisini ödeyemeyince eve, fabrikaya el koyuyorlar... Haliyle illa paranın bir miktarını kurtarıyorlar... Peki ya batık oranı daha artarsa?

★★★

Önümüzdeki dönemde Türkiye ekonomisinin en büyük derdi hiç şüphesiz verilmiş, verilen, verilecek kredilerin ödenememesi... Sorun halının altına süpürülemeyecek hale geldi.

Bu durumda bankalar batmaz lakin işlevsiz hale dönüşebilir. Zincir atmış bir ortamda Türkiye uzun süre boşa pedal çevirebilir.

★★★

Ekonomiyi sadece dolar, faiz, enflasyon, çiçek, böcek, güneş, bulut sanmışlardı. Mevsimlere göre uyuyup uyanıp günü kurtarmışlardı. Esas zoru bundan sonrası...

Yerel seçim öncesi şirketleri tabii olarak batmasına izin mi verecek yoksa ekonomiyi yattı balık yan gider mottosuyla mı yönetecek?