Me­lih Gök­çe­k’­in oğ­lu Ah­met Gök­çek, 30 Ocak 2009’da An­ka­ra­gü­cü yö­ne­ti­mi­ne se­çil­di­ğin­de, yö­ne­ti­me gi­ren­ler­den bi­ri­si de Sö­ğüt İn­şa­at’­ın sa­hip­le­rin­den Mus­ta­fa Aka­n’­dı. İş ada­mı­dır iha­le­le­re gi­rer, iha­le­yi ka­za­nır, kay­be­der di­ye­ce­ğim o de­ğil. Hi­ka­ye çok baş­ka...
Tür­ki­ye­’de as­falt iş­le­ri iha­le­si açıl­dı­ğın­da bu iha­le­le­re 50’ye ya­kın fir­ma gi­ri­yor, kı­ran kı­ra­na mü­ca­de­le edi­yor, An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­’nin as­falt iha­le­le­ri­ne ise sa­de­ce iki fir­ma ka­tı­la­bi­li­yor. Üs­te­lik bun­lar­dan bi­ri­si de be­le­di­ye şir­ke­ti BEL­KO... Yap­tı­rı­lan as­falt, alt ge­çit ve ben­ze­ri iş­ler. Bu­nun için sa­de­ce bir iha­le­nin be­de­li 298 mil­yon li­ra. Pe­ki, be­le­di­ye iha­le­le­ri­ne di­ğer as­falt mü­te­ah­hit­le­ri ni­çin ka­tı­la­mı­yor. Açık­la­ya­yım:

O İHA­LE­YE KA­TI­LA­MAZ­SI­NIZ

Çün­kü, iha­le şart­na­me­sin­de bir hü­küm var. O mad­de­de “İ­da­re sert taş (ba­zalt) ocak gös­ter­me­ye­cek­tir. İs­tek­li­ler, An­ka­ra il sı­nır­la­rı için­de sert taş ima­la­tı için kul­la­nı­la­cak oca­ğa ait Ener­ji ve Ta­bi­i Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı İş­let­me İzin Bel­ge­si, Çev­re ve Şe­hir­ci­lik Ba­kan­lı­ğı Çev­re İzin Bel­ge­si, Çev­re­sel Et­ki De­ğer­len­dir­me Bel­ge­si, Gü­ven­lik bel­ge­si­ni tek­lif et­kin­de ve­re­cek­ler­di­r” de­ni­li­yor.
İha­le açıl­dı­ğı­nı öğ­ren­di­niz. İha­le­ye ka­tıl­ma­ya ka­rar ver­di­niz. Ama sert taş oca­ğı bul­mak is­te­se­niz bi­le bu­la­maz­sı­nız. İs­te­ni­len ko­şul­la­ra uy­gun bir ocak bul­sa­nız bi­le ocak­la­rın ruh­sa­tı Baş­ba­kan­lı­k’a bağ­lı ol­du­ğu için bu iş­le­min so­nuç­lan­dı­rıl­ma­sı en er­ken 11 ayı bu­lu­yor. Bu ko­şul ol­du­ğu için bi­ri­si dı­şın­da Tür­ki­ye­’de hiç­bir fir­ma bu ola­na­ğı sağ­la­ya­mı­yor. İha­le de Sö­ğüt İn­şa­at’­ta ka­lı­yor. Ka­mu İha­le Ku­ru­mu, re­ka­be­ti azal­tan, is­te­ni­len fir­ma­ya yön­len­dir­me ya­pıl­ma­sı­na ne­den ola­cak uy­gu­la­ma­la­ra son ver­miş ama be­le­di­ye­nin bu­na uy­du­ğu söy­le­ne­mez.

İHA­LE­YE BİR FİR­MA KA­TI­LI­YOR

As­falt iş­le­ri­ni ya­pan­lar iha­le­ler­de kı­ran kı­ra­na mü­ca­de­le eder­ken, na­sıl olu­yor­sa An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­’nin iha­le­si­ne sa­de­ce bir fir­ma ka­tı­lı­yor. 2012 yı­lın­da 627 mil­yon li­ra­lık as­falt ya­pım iha­le­si açı­lı­yor. İha­le­ye Sö­ğüt İn­şa­at dı­şın­da ka­tı­lan da ol­mu­yor. Bu fir­ma da kü­çük bir kı­rım­la 627 mil­yon li­ra­lık iha­le­yi alı­yor.
11 Ey­lül 2013’te yi­ne An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si 799 mil­yon li­ra­lık iha­le açı­yor. Bu­na da Sö­ğüt İn­şa­at’­ın ya­nı sı­ra Şen­bay-Onur Ta­ah­hüt or­tak­lı­ğı ka­tı­lı­yor. An­cak Şen­bay-Onur or­tak­lı­ğı­nın zar­fı bi­le açıl­mı­yor. Ne­de­ni ise baş­vu­ru ekin­de “o­cak ye­ri gös­ter­me­me­si­” be­lir­ti­li­yor. Do­la­yı­sıy­la bu iha­le­yi de yi­ne tek fir­ma gi­rip ka­zan­mış olu­yor.

BU İHA­LE DE SE­ÇİM SON­RA­SI

Se­çi­min üze­rin­den 5 gün geç­miş­ti.12 Ha­zi­ran 2015’te yak­la­şık ma­li­ye­ti 1 mil­yar 919 mil­yon li­ra­lık iha­le­ye iki fir­ma ka­tı­lı­yor. Ta­bi­i ki bi­ri­si Sö­ğüt İn­şa­at olu­yor. Di­ğe­ri ise Öz­gün Ya­pı-Onur Ta­ah­hüt olu­yor. An­cak, Öz­gün-Onur or­tak­lı­ğıy­la gi­ri­len iha­le­de, ev­rak­la­rı ek­sik ol­ma­sı­na rağ­men zar­fı açı­lı­yor. Tek­lif­le­ri Sö­ğüt İn­şa­at’­ın üs­tün­de ol­du­ğu için iha­le 1 mil­yar 469 bin li­ra kar­şı­lı­ğın­da yi­ne Sö­ğüt İn­şa­at’­ta ka­lı­yor.
İha­le­ye ka­tı­lan­lar “sert taş oca­ğı­” bu­lur dü­şün­ce­siy­le ol­sa ge­rek şart­lar ara­sı­na “An­ka­ra ili sı­nır­la­rı için­de 3 bin ton ka­pa­si­te­li as­falt plen­ti ola­cak.” Ya­ni as­falt ya­pan ma­ki­ne­si bu­lun­du­rul­ma­sı ko­şu­lu ge­ti­ril­miş. Bu ma­ki­ne­ye ek ola­rak bin ton sa­at ka­pa­si­te­li me­ka­nik plen­ti ve sa­at­te 6 bin 500 ton ka­pa­si­te­li taş kır­ma te­si­si ku­rul­ma­sı ge­re­ki­yor.

BU İHA­LE­LE­RE KİM­SE KA­TI­LA­MAZ

İha­le ko­şul­la­rı tam an­la­mıy­la “ad­res gös­te­ri­le­re­k” ha­zır­la­nı­yor. Çün­kü, böy­le ma­ki­ne­ler an­cak be­le­di­ye­den iş alın­dık­tan son­ra ta­şı­nır. 3 bin ton ka­pa­si­te­li as­falt ya­pan plent ma­ki­ne­si de­mek en az 10 adet as­falt ma­ki­ne­si de­mek­tir. Bu ka­pa­si­te­de­ki bir ma­ki­ne­nin ku­ru­la­bil­me­si için iha­le­nin ön­ce alın­ma­sı­nı ge­rek­ti­rir. Bir plen­tin sö­kü­lüp, ta­şın­ma­sı, ku­rul­ma­sı en az 200 bin li­ra...
Ko­şul­lar öy­le ağır ki, “3. Bo­ğaz köp­rü­sü iha­le­si­ni alan mü­te­ah­hit­le­rin, İs­tan­bu­l’­da ye­ni ha­va­ala­nı ya­pan fir­ma­lar tü­mü, Tür­ki­ye­’nin en bü­yük oto­yol in­şa­at­la­rı­nı ya­pan fir­ma­lar da bun­lar­la be­ra­ber ol­sa­lar bi­le bu şart­lar al­tın­da An­ka­ra Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­’n­de iha­le­ye gir­me şan­sı yo­k” di­yor­lar. “Fir­ma­la­ra ka­tı­la­ma­yın­ca yüz­de 50’ler­de ol­ma­sı ge­re­ken kı­rım ora­nı yüz­de 20 ci­va­rın­da ka­lı­yor. Ya­ni, fir­ma­la­rın iha­le­ye ka­tıl­ma­la­rı­na ya­sal bir en­gel yok ama öy­le bir dü­zen­le­me ya­pıl­mış ki, bir fir­ma dı­şın­da bu iş­le­re kim­se uza­na­mı­yor.
Be­le­di­ye­den 2 mil­yar do­lar­lık iha­le alan Mus­ta­fa Akan ca­mi­ler yap­tır­ma­sın, AK­P’­ye önem­li des­tek­ler­de bu­lun­ma­sın da ne yap­sın. As­falt­lar ak­tık­ça, Mus­ta­fa Akan da ka­za­nı­yor... Yü­re­ği sız­la­yan Ka­mu İha­le Ku­ru­mu­’nun ba­zı men­sup­la­rı da “Ne olur bun­la­rı her­kes bil­si­n” di­ye yal­va­rı­yor...