Asuman ARANCA / ANKARA
Danıştay, Soma'da 301 işçinin hayatını kaybettiği maden faciasından önce, ocakta inceleme yaparak "olumlu" yönde rapor hazırlayan ve katliama davetiye çıkaran müfettişler hakkında soruşturma izni vermeyen Çalışma Bakanı Faruk Çelik'in kararını kaldırdı. Sorumluların, denetim görevlerini yapıp yapmadıklarının tespit edilmesi gerektiğini söyleyen Danıştay, kararın eksik inceleme nedeniyle kaldırılmasına hükmetti.
Çelik izin vermedi
Soma Kömür İşletmeleri Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdürü Ramazan Doğru ve İşletme Müdürü Akın Çelik’in de aralarında bulunduğu 45 kişi hakkında iddianame düzenleyen Soma Başsavcılığı, olayda sorumluluğu bulunan Bakanlık yetkilileri hakkında soruşturma izni istemişti. Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, savcılığın 13 Mayıs 2014'tetarihinde 301 işçinin can verdiği Soma’daki faciadan önce, maden ocağında yaptıkları inceleme sonucunda "olumlu" raporu vererek katliama adeta davetiye çıkaran iş müfettişleri hakkında soruşturma izni talebine olumsuz yanıt vermişti. Bakan Çelik'in bu kararına hem Soma Başsavcılığı hem de Halkın Kurtuluşu Partisi (HKP) adına avukat Doğan Erkan’ın arasında bulunduğu 6 kişi ve kuruluş, itiraz etti.
Sorumluluğu bulunanlar tespit edilsin
İtirazı değerlendiren Danıştay 1. Dairesi, soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı 4 Aralık 2014 tarihinde oy birliğiyle kaldırdı. Soma Başsavcılığı’nın soruşturma kapsamında bilirkişilere hazırlattığı ve Çalışma Bakanlığı iş müfettişlerinin “kusurları”nın anlatıldığı rapor anımsatılan kararda, şöyle denildi:
“Bu tespitler çerçevesinde 2009-2014 yılları arasında anılan maden oçağını denetleyen iş müfettişlerinin denetim görevlerinin kapsamı ve konuları dikkate alınarak raporda belirtilen aykırılıkları/olumsuzlukları tespit edip etmedikleri, düzenledikleri raporlarda bu tespitlere yer verip vermedikleri, anılan hususlarda işlem yapılmasını önerip önermedikleri veya işlem tesis edip etmedikleri, bu bağlamda söz konusu işlemleri tesis etmekle yetkili ve görevli birimler de belirlenerek iş müfettişlerinin görevleri kapsamındaki gerekli işlemleri yapıp yapmadıkları hususlarının ayrıntılı araştırılması, bilirkişi raporlarındaki tespitler ve belirtilen kusur durumlarına göre ön inceleme konusu eylemlerin ve bu eylemlerde sorumluluğu bulunanların belirlenmesi gerekmektedir.”
Eksik inceleme yapıldı
İtirazı kabul eden Danıştay 1. Dairesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararının "eksik inceleme nedeniyle kaldırılmasına" hükmeden kararında şunları kaydetti:
“Yukarıda belirtilen şekilde yeniden ön inceleme yapılmak ve rapordaki tespitlere göre isnat edilen eylemler ayrıştırılmak suretiyle bu eylemlerde sorumluluğu bulunan bütün ilgililerin ismen ve görev unvanlarıyla tespit edilmesi, bu kişilerin isnat edilen eylemlerle illiyet bağları ve sorumlulukları irdelenerek bütün ilgililer hakkında soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin yeni bir karar verilmesi, verilecek kararının türüne göre on günlük itiraz süresini ve itiraz yerini de belirten gerekli bildirimler yapıldıktan sonra karar karşı itirazda bulunulması durumunda yazılı bildirimlere ilişkin günlü ve imzalı bildirim alındıları ile itiraz dilekçelerinin de eklenerek dairemize gönderilmesi için dosyanın karar ekli olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iadesine, kararın birer örneğinin itiraz edenlere gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi.”
KUTU/Bilirkişiler: "müfettişler kusurlu"
Savcılığın hazırlattığı bilirkişi raporunda, müfettişlerin “havalandırma planlarının uygulanması ve hava ölçümlerini kontrol etmemek, yangın riskine ve üretim zorlamasına karşı gerekli tedbirleri almamak, merkezi gaz izleme sistemi yönetmeliğini uygulamak, haberleşme cihazlarının çalışmaması ve merkezi alarm sisteminin bulunup bulunmadığını denetlememek, yangına müsait olan terk edilen eski üretim yerlerine ilişkin risk değerlendirilmesi yapmamak, acil durumlarda tahliyelere ilişkin gerekli önlemlerin almamak” gibi konularda “kusurlu” oldukları belirtilmişti.
KUTU/Soruşturulacak eylemler de sıralandı
Danıştay kararında, soruşturulması istenen eylemler de şöyle sıralandı:
“13 Mayıs tarihinde Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Eynez Kömür İşletmesi’nde meydana gelen ve 301 işçinin ölümü ile sonuçlanan maden kazasının yaşandığı maden oçağını teftişten önce işverene haber vererek ve teftiş yapılacak güzergahı, ocağı, hangi panoda inceleme yapılacağını bildirerek yüzeysel olarak denetlemek, tünellere inmeden, sorunsuz ve havadar alanları incelemek, antigrizu malzeme olarak gösterilen panoları ve elektrik motorlarını yeterince incelememek, rastgele seçilen işçiler yerine önceden seçilen ve ne söylemeleri gerektiği bildirilen işçilerle görüşmek, gaz izleme ile ilgili kayıtların geriye dönük olarak incelenmesini yapmamak suretiyle usulsüz denetim yapmak.”
KUTU/‘Sorumluları koruyan Erdoğan’a yanıttır’
Danıştay'ın kararıyla ilgili Halkın Kurtuluş Partisi Sözcü'ye şu açıklamayı yaptı: “Bu karar; Soma katliamını kapatmak isteyen, sorumluları koruyan ve kollayan başta Devlet Başkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere resmi ve özel tüm yetkililere verilmiş bir cevaptır. Partimiz Soma Katliamı ve diğer katliamların takipçisi olmaya devam edecektir”
