İslami bankacılık denetçileri için oluşturulan etik kurallar hakkında neler biliniyor?

1) Ne oldu?

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun (KGK) geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanan kurul kararına göre İslami Finans sektöründe çalışan denetçiler için Kur'an’da yer alan Fıkhi ilke ve kurallar esas alınarak bir etik çerçeve ortaya kondu. İslami Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu (AAOIFI) tarafından yayımlanan standardın Türkiye’de de uygulanmasına karar verildi.

2) Etik çerçeve neleri içeriyor?

Dini dayanaklara göre belirlenen etik ilkelere göre "bir denetçi üstlerinin veya diğer insanların görünüşü nasıl olursa olsun Allah-u Teâlâ korkusuyla hareket etmelidir” denildi. Denetçiler için etik davranış kuralları 4 ayrı başlıkta belirleniyor. ‘Meşruiyet ilkesine dayalı etik davranış kuralları’ başlığı altında, “Denetçi Allah-u Teâlâ’ya karşı sorumluluğunu yerine getirmesinin diğer sorumlulukları yerine getirmesine vesile olacağına inanarak ve diğerlerine kıyasla buna öncelik vererek Allah-u Teâlâ’ya karşı sorumluluklarını mümkün olan en iyi şekilde gerçekleştirmelidir” ifadesine yer verildi.

3) İslami finans denetçisinin koşulları nasıl belirlendi?

Düzenlemede yer alan başlıklara göre denetçinin güvenilir ve dürüst olması gerektiği vurgulandı. Denetçinin kriterleri arasında, meşruiyet, tarafsızlık, mesleki yeterlilik ve özen ve inanç esaslarına göre davranma başlıkları da dikkat çekti. Denetçinin davranışlarının İslami değerler ile uyumlu olması gerektiğinin de altı çizildi.



4) Denetçinin sahip olması gereken ilkeler neler?

Denetçinin sahip olması gereken etik ilkelerin dini dayanakları ise 6 başlıkta şöyle sıralandı: “Dürüstlük, insanın yeryüzündeki halifeliği, İhlas, Takva, erdemli olma ve işini mükemmel yapma ve Allah-u Teâlâ korkusuyla davranma.” Denetçiler için etik ilkelerin belirlenmesi hususunda yapılan açıklamalarda Kur'an-ı Kerim’e referanslar da verildi.

5) Denetçiler için etik kurallarda Kur'an’da nelere referans veriliyor?

Denetçiler için belirlenen etik kurallarda referans verilen sure ve ayetlerden bazıları şöyle: Nahl Suresi 90. ayet, Nisa Suresi 58. ayet, Ahzâb Suresi 72. ayet, Bakara Suresi 30. ayet.

Denetim standartlarıyla ilgili yayımda, Kur'an-ı Kerim’deki Zilzal Suresi’nden “Kim ağırlığınca bir hayır işlerse onun mükafatını görecektir. Kim de zerre ağırlığınca bir kötülük işlerse onun cezasını görecektir” şeklinde örnekler de verildi.



6) Muhalefet düzenlemeye neden tepkili?

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak denetçilerin etik kurallarının fıkıha bağlanmış olmasını eleştiriyor. Öztrak, “Denetimin etik ilkeleri ile fıkhın ne ilgisi var? Yoksa Türkiye ikili hukuk sistemine geçti de milletimizin mi haberi yok?” diyor.