Bilindiği üzere 8 Eylül 1999 tarihinden önce SSK (4/a), Bağ-Kur (4/b) ve Emekli Sandığı (4/c) kapsamında sigortalı olanlar, emeklilik için kademeli yaş hükümlerine tabi.

Çokça gelen okur sorusundan, emeklilik yaşının tespitinde en çok karıştırılan ve yanlış değerlendirmeye neden olan kavramların “sigortalılık süresi” ile “hizmet süresi” olduğu anlaşılıyor.

Sigortalılık süresi; sigortalının emekliliği için gereken ve uzun vadeli sigorta kolları olarak tanımlanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih arasında geçen süre olup, bu sürenin tamamen prim ödenerek geçirilmiş olması koşul olmadığı gibi, bu sürenin başlangıç ve sonu arasında aralıklı ya da birden çok sigortalılık haline tabi çalışmanın, sigortalılık süresinin belirlenmesinde bir önemi bulunmuyor.

Hizmet süresi ise sigortalının/iştirakçinin emekliliği için gereken uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih arasında geçen sürede fiilen prim/kesenek ödenmiş olan prim günleri/hizmet süreleri toplamı olup, prim/kesenek ödenmemiş süreler dikkate alınmıyor.

Bu bağlamda emeklilik yaşının tespiti, SSK sigortalıları ile Bağ-Kur sigortalıları ve Emekli Sandığı iştirakçileri açısından farklılık gösteriyor.

SSK’DA YAŞ TESPİTİ 

SSK statüsünden emeklilik yaşının tespitinde sigortalılık süresi esas alınıyor. Sigortalının SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında adına ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödendiği tarih sigorta başlangıç tarihi kabul ediliyor. Arada prim ödenmemiş süreler olsa da sigorta başlangıç tarihi ile 23 Mayıs 2002 tarihi arasındaki süreye göre emeklilik yaşı tespit ediliyor.

Örneğin, ilk defa 1 Nisan 1994 tarihinde SSK kapsamında sigortalı olup, 23 Mayıs 2002 tarihine kadar sadece 10 gün prim ödemesi olan erkek sigortalının sigortalılık süresi 8 yıl 1 ay 23 gün kabul ediliyor. Buna göre de emeklilik yaşı 54 oluyor.

EMEKLİ SANDIĞI’NDA YAŞ TESPİTİ

SSK statüsünden emeklilik şartlarının tespitinde sigortalılık süresi esas alınırken, Emekli Sandığı’nda fiilen prim/kesenek ödenmiş olan hizmet süreleri esas alınıyor.

Bu bağlamda, Emekli Sandığı statüsünden emeklilik için gereken yaş şartı, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla kadınlar için 20, erkekler için 25 tam yıl fiili hizmet süresini doldurmaları için kalan hizmet süresine göre tespit ediliyor. Diğer bir deyişle, yaş şartının tespitinde, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla mevcut olan fiili prim günü/hizmet süresi esas alınıyor.

Örneğin, ilk defa 1 Nisan 1994 tarihinde SSK kapsamında sigortalı olan yukarıdaki örnekteki sigortalının 1 yıl sigortalı çalıştıktan sonra 14 Nisan 1998 tarihinde Emekli Sandığı kapsamında çalışmaya başladığını varsayalım. Emeklilik yaşının tespitinde, 1 Nisan 1994 tarihindeki sigorta başlangıcı dikkate alınmayıp, SSK kapsamındaki 1 yıllık prim gün sayısı Emekli Sandığı hizmet süresine ekleniyor. Buna göre, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla hizmet süresi 5 yıl 2 ay oluyor. 25 tam yıl fiili hizmet süresini doldurması için kalan hizmet süresi 18,5 yıldan fazla 20 yıldan az olduğundan, emeklilik yaşı 56 oluyor.

İki örnekte de sigorta başlangıcı aynı olmakla birlikte, SSK statüsünde emeklilik yaşı sigortalılık süresine göre tespit edildiğinden emeklilik yaşı 54 olurken, Emekli Sandığı statüsünde hizmet süresi (fiilen prim ödenmiş süreler) esas alındığından emeklilik yaşı 56 oluyor.

BAĞ-KUR’DA YAŞ TESPİTİ      

Emekli Sandığı statüsünden emeklilik yaşının tespitine ilişkin açıklamalar, Bağ-Kur statüsünden emeklilik şartlarının tespiti için de geçerli. Burada da sigorta başlangıç tarihi esas alınmayıp, 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla mevcut olan prim/kesenek ödenmiş süreler dikkate alınarak, kadınlar için 20, erkekler için 25 tam yıl prim ödeme süresini doldurmaları için kalan süreye bakılıyor.