Osmanlı’dan günümüze iyilikte yarışan hayırseverler, akla hayale gelmeyen vakıflar kurup, kişisel varlıklarını vakfetti. Vakıf kuruluş senedinde ne yazıyorsa uyup, gelir elde etmeyi düşünmediler. Yeni Cami’de leylekler aç kalmasın diye Leylekleri Koruyan Vakfı, Bursa’da Güvercinhane Yaptırma Vakfı, ‘İstanbul’a dışarıdan gelen insanlar konaklayıp, boğaz havası alıp, dinlensin’ diye vakfiyesinde yazan Boğazda Temiz Hava Aldıran Vakfı, sıcakta insanlar soğuk su içebilsin diye Sebillere Buz Koyma Vakfı, Sakız Adası’na sakız ağacı dikmek için Sakız Ağacı Vakfı, çocuklara taze meyve yedirme amacıyla Meyve Yediren Vakfı, Kızlara Çeyiz Vakfı, Duvar Yazılarını Silme Vakfı, İsrafı Önleme Vakfı, Helalleşme Vakfı...

“VAKIFLAR MÜHİM”

Vakıflar, Atatürk’ün kırmızı çizgisiydi. 1923’te TBMM’nin 4. açılış konuşmada, hayırsever bağışlarıyla 126 cami, 31 okul, 22 çeşme, 175 akar ve 26 hamamın onarıldığını gururla anlattı. Atatürk, “Efendiler, vakıflar konusu mühimdir. Memleket ve milletin hakiki menfaati yönünden tetkik ve günün gereklerine uygun bir şekilde çözülmesi lazım ve çok gerekli” diyerek vakıf gelir-gider toplamının önemli miktarlara ulaştığı, hiçbir denetime tabi tutulmadan harcanmasının uygun olmadığını vurguladı. Cumhuriyetin ilk yılları 1924’te Meclis kararıyla bütçe oluşturup, denetim yapması amacıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü’nü kurdu. AKP iktidarı, bu karardan 1 asır sonra, artık herkesin malumu olan vakıflar kurup, 105’ine vergi muafiyeti tanıyıp, denetim imtiyazı sağladı.

SAYIŞTAY’I SUSTUR

O vakıflardan biri 7 yıl önce kurulan Türkiye Maarif Vakfı. Sayıştay, 2018’de bu vakıfla ilgili raporunda, “Çok ciddi ödenek transferi var. Denetim Kurulu’nda olmaman yasa dışı” diyerek, MEB’i uyardı. Bakanlığın, “Üyeler makamla yapılan istişareyle belirleniyor. Onlar da nitelikli” diyebildiği itiraf savunmasını 2 yıl önce yazdım. Vakfın denetiminde halen seçimlerden sorumlu AKP eski Genel Başkan Yardımcısı Samir Altunkaynak, SPK Başkan Vekili Muttalip Ünal, İmam Hatipliler Derneği yöneticisi Fatma Önder Taş, Salih Ünal ve MEB’in eski genel müdürlerinden İsmail Çolak var. MEB İç Denetim Başkanlığı zaten, “Aradığınız rapora erişilmiyor”, “Rapor çalışması devam ediyor” diyerek vakfın denetim raporlarını 4 yıldır tamamlamadı (!)

MİLYARLARI SORMA

Sayıştay’ın önceki günkü 160. kuruluş yıl dönümünde Cumhurbaşkanı’nın, “İcracı kurumlarda açık arama veya ceza penceresinden bakarak denetim yapmaması gerektiğini düşünüyorum” sözünden sonra bu vakıf için artık ciddi denetim beklenilmesi, abesle iştigal olacaktır. Oysa Türkiye Maarif Vakfı’na kurulduğu 2016’da Hazine’den 90 milyon, 2017’de 241 milyon, 2018’de 351 milyon, 2019’da 541 milyon, 2020’de 684 milyon, 2021’de 1 milyar 231 milyon ve 2022’de 1 milyar 872 milyon lira yani 5.1 milyar lira gibi çok ciddi bir para aktarıldı. Vakıf, ‘Bağış da alıyoruz’ diye kendisini savunsa da kurulduğu ilk 3 yılda milli gelirden 682 milyon lira alırken aynı 3 yılda sadece 6.7 milyon lira yani Hazine’den aktarılan paranın yüzde 1’i bile bağış alamadı.

HARİTADA BULAMAYIZ

Sao Tome, Burkina Faso, Madagaskar, Zambiya, Gabon, Çad, Fildişi Sahili, Cibuti, Togo, Kenya, Somali, Gambiya, Etiyopya, Nijer, Ekvator Ginesi, Gine Bissau, Gine hatta Suriye dahil 67 ülkede eğitim faaliyeti yapıyorlarmış. Vakıf Başkanı Birol Akgün geçen hafta Filistin’de okul açmak için anlaşma imzaladı. Amerika’da okyanusa nazır 4 okul ve kıskanç Almanya’ya da 1 okul açmışlar. Haritada bulmakta zorlandığınız 49 ülkede 427 okul, 44 yurt açıp 49 bin öğrenci almakla övünüyorlar. Milli gelirinden 7 yılda 5.1 milyar lira para aktarılan Türkiye Maarif Vakfı, Afrikalı çocuklara para saçarken, Türkiye’de çocuklar okul kantinlerinde 3 liraya su, 10 liraya tost alamadığı için derslere aç giriyorlar, aç!

MAARİFTEN KORUNUN

Türkiye Maarif Vakfı’nda, 6 bin 744 çalışan var. Aylık maaş ortalaması alt sınır 2887 dolar (47 bin TL) ve üst sınırı 6 bin 637 dolar (109 bin TL). Cumhurbaşkanının 100 bin 750 lira olan maaşını geçtiler. Avrupa’da maaşlar 1860 Euro (32.7 bin TL), Amerika’da 4200 dolar (69 bin TL), Afrika’da 1200 dolar (19.6 bin TL), Balkanlar’da 1400 Euro (24.6 bin TL), Asya’da 665 dolar (11 bin TL). Öğretmen alırken KPSS şartı yok. Paşa gönülleri kimi isterse, dolar ve Eura’yla onu işe alıyorlar. Üniversitelerden bu yıl mezun olacaklarla atama bekleyen öğretmen sayısı 1 milyon kişi olup, 40 ülke nüfusunu geçecek. Atanamayıp işsizlik bunalımından 2 yılda gencecik 60 öğretmen intihar etti. Helalleşme Vakfı asırlar sonra yeniden kurulsa, atanamayanlar helallik verir mi? Bilemem. Türkiye Maarif Vakfı değil ama Türkiye’yi Maariften Koruma Vakfı kurulmasında ulusal yarar var!