Radyasyondan Korunma Uzmanları Derneği Başkanı Gönül Buyan, dünyadaki gittikçe artan nüfusun beslenme ihtiyacını karşılamak için gıdaların uzun süre korunması zorunluluğuna değinirken yöntemin bu amaçla şart olduğu vurgusunu yaptı. Buyan aynı zamanda "'Bu gıdaların izin verilen standart limitlerinde ışınlanması durumunda tüketilmesinin kesinlikle hiçbir zararı yoktur' demek mümkün değildir. Fakat aynı şekilde çok zararlıdır diye de bir şey de söylenemez. Her zaman en doğrusu ürünü taze olarak tüketmektir." şeklinde konuştu.

gonul-buyan

Buyan sözlerine şöyle devam etti; "Işınlama, gıdalarda kanserojenik yeni moleküllerin oluşumuna neden olabilir. Ama bu tür bir sonucu, abartılı yorumlarla korku içinde yaşamak doğru değildir. Bahsedilen kanser tehlikesi gıdaların kimyasal maddeler yardımıyla uzun süre muhafazası nedeniyle çok yaygın kullanılmasından da kaynaklanabilir. Devlet görevlilerinin, işin bu tarafını da ciddiyetle incelemesi gerekmektedir. Dünyada çıkar odaklarının, kendi verdikleri zararın göze batmaması için başka konuları sürekli gündemde tutarak hedef saptırdıklarını unutmamak gerekir.

Özet olarak genel anlamda toplum bireyleri ne yediklerini bilemezler. Bilmeleri de gerekmez. Devletin, halkının yediği her şeyi her boyutuyla denetleme yükümlülüğü ve sorumluluğu vardır."

Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Nuray Güngöroğlu da, 'gıda ışınlaması insan sağlığını kesinlikle tehdit etmez' denemeyeceğini vurgularken, ışınlanan gıdaların organik gıda statüsünde olamayacağını da sözlerine ekledi.

Gıda ışınlama yöntemi ile ilgili iddia edilen tehlikeler konusunda Gamma Pak'ın İşletici Müdürü Tuğba Günaydı, gıda ışınlama yönteminin insan sağlığını tehdit ettiği yönündeki iddialara karşı şu açıklamayı yaptı; "Gıda Işınlaması yöntemi hemen hemen 50 yılı aşkın bir süredir araştırılmaktadır. 1980 Yılında Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) uzmanlarından oluşan komite o güne kadar yapılan tüm araştırmaları derlemiş, incelemiş ve 659 No’lu teknik raporu yayınlamıştır. Raporun 10. Maddesinde (sonuç), 10 kGy kadar maksimum ortalama dozda gıda ışınlamanın insan sağlığı üzerinde toksikolojik, beslenme veya mikrobiyolojik tehlike oluşturmadığı ortaya konmuştur. Aynı raporda daha yüksek dozdaki ışınlamalar için karar vermek üzere yeterli veri veya araştırma olmadığı ve yüksek dozlar için daha fazla araştırma yapılması gerektiği belirtilmiştir."

Tüm Aktar Baharatçı Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiricileri Derneği (TABDER) Başkanı Ayhan Ercan'ın ise bu konudaki endişeleri büyük. "Örneğin gama ışınları verilmemiş bir unun birkaç ay sonra kurtlandığını görülür. Çünkü proteini yüksek ürünlerin bozulma süresi çok kısadır. Ancak marketten aldığınız bir unu 2 yıl saklayabiliyorsunuz. Bunu aklım almıyor." şeklinde konuşan Ercan, "İnsanlara gama ışınlarının bir radyasyon olduğunu anlatırsak, her 100 insandan 95'inin ürünü rafa geri koyacağını biliyorum." diyor.

GIDA IŞINLAMA YÖNTEMİNİ YASAKLAYAN ÜLKELER VAR MI?

harita

İnsan sağlığına olabilecek olumsuz etkilerini dikkate alarak, yöntemi yasaklayan ya da sınırlamalar getiren ülkeler de mevcut. Ercan, "Gıda ışınlama yöntemi Kanada'da yasak. Onlar buhar sterilizasyonu yöntemini kullanıyor. Almanya'da da yasak. Ayrıca İngiltere ve Fransa'da çeşitli sınırlamalar getirilmiş" açıklamasını yaptı. Aynı soruya karşılık olarak Buyan ise, "Dünya’da 50 den fazla ülkede, bir ve birden fazla ürün veya ürün grubunun ışınlanması, yetkili otoriteler tarafından onaylanmıştır. Gıdaların endüstriyel olarak ışınlanması, Amerika, Japonya ve birçok Avrupa ülkesinde yıllardır uygulanan bir yöntemdir. Kuzey Amerika, Güney Amerika’nın büyük bölümü, Avrupa, Güney Asya ülkelerinde de uygulandığı bilinmektedir. Amerika ve Asya'da uygulamalar artarken Avrupa'da azalmakta olduğu belirtilmektedir." cevabını verdi.

Türkiye'de bugüne kadar hiçbir şekilde ticari olarak unların ışınlanmadığını belirten Günaydı, çeşitli ülkelerdeki yasal sınırlamalarla ile ilgili olarak "İsviçre dışında bildiğimiz kadarıyla Gıda ışınlamasını yasaklayan bir ülke mevcut değil. Ancak gıda ışınlaması tesisleri mevcuttur. Sınırlama elbette olacak. Her yöntemin mevzuat ve müşteri tarafından belirlenmiş sınırları vardır. Aksi halde kontrolsüz bir işlem olur." şeklinde konuştu.