Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üç marketin sanal mağazalarından derledikleri verilere göre, 25 Kasım-16 Aralık 2021 aralığında beyaz peynirin yüzde 95, kaşar peynirin yüzde 62, günlük pastörize sütün yüzde 60, yoğurdun yüzde 81, tereyağının yüzde 117 ve uzun ömürlü UHT sütün ise yüzde 147 zamlandığını söyledi.
"Bu artışlara kim dur diyecek, üretici ve tüketicilerin zarar görmesine nasıl engel olacağız" diyen Bayraktar,
"Üretimi ayakta tutamazsak 2022'de et ve süt fiyatlarında çok daha fazla artış yaşanacak. İthalatın da daha pahalı olduğu düşünüldüğünde tüketicilerimizin et ve süt ürünlerine kolayca ulaşması mümkün olmayacak. Üretimi desteklemezsek zor günler yaşayacağız. Bu sektörde stokçuluk artacaktır" dedi.
'GİRDİLER ARTARKEN FİYATLAR SABİT KALDI'
Bayraktar, süt fiyatının nasıl belirlendiğini, fiyata karar veren mekanizmada yer alan aktörlerin kimler olduğunu, üreticiden tüketiciye süt ve süt ürünleri süreçlerini ve maliyetlerde yaşanan anormal yükselmeleri detaylı bir şekilde öğrenmeden süt konusunda analiz yapabilmenin mümkün olmadığını vurguladı.
Ulusal Süt Konseyi (USK) çiftçiden alınan süte yüzde 47 zam yapmış, ancak bu artış uygulamaya geçmeden yem fiyatlarına ciddi zamlar gelince üreticinin sevinci üç gün sürmüştü.
Çiftçi tarafında girdi fiyatları artarken süt fiyatının sabit kaldığına dikkat çeken Bayraktar, "Çiğ süte yapılan ve bazı çevreler tarafından ‘fahiş’ olarak nitelenen yüzde 47’lik zam, daha hayata bile geçmeden süt yemi fiyatlarına yüzde 24,4 zam yapıldı" dedi.
ÇİFTÇİ SÜT SATIP YEM ALAMAZ HALDE
"Bilim insanlarımız, 'bir çiğ süt üreticisi bir litre süt sattığında 1,5 kilo yem alabilmelidir' diyor. Buna süt/yem paritesi (alım gücü) denir. Yani sürdürülebilir bir süt hayvancılığı için ideal parite 1,5’tir" diyen Bayraktar,
"Ancak üreticimiz, eline geçen net fiyatla 2021 Ocak'ta 1,12 kilo yem alabildi. Parite kasım ayında 0,82’lere kadar düştü. Böyle düşük bir parite, damızlık hayvan kesimlerini hızlandırdı. Bu nedenle USK toplanarak çiğ süt fiyatını brüt 3 lira 20 kuruştan, brüt 4 lira 70 kuruşa çıkardı.
Fakat hammaddede yüzde 60 dışa bağımlı olduğumuz ve dolara bağlı olarak sürekli artan yem fiyatları o kadar fazla yükseldi ki, Konsey tarafından belirlenen 4 lira 70 kuruşluk brüt fiyat daha hayata geçmeden anlamını yitirdi. Üreticinin üretmeye devam etme hevesi kursağında kaldı" diye konuştu.
'SÜT HAYVANLARI KESİLİNCE ET DE ZAMLANACAK'
Bayraktar, "Süt üreticisinin ya aldığı yem fiyatları düşürülmeli ya da sattığı süt fiyatları artırılmalı, bu da 1,5 pariteyle sağlanmalıdır" talebinde bulundu.
Bu sağlanmazsa damızlık hayvanların kasaba gideceğine, tüketicilerin üretilemeyen süt nedeniyle çok yüksek fiyatlardan süt ve süt ürünleri yiyeceklerine, ithal süttozu ile süt ürünlerini tüketmek zorunda kalacaklarına işaret eder Bayraktar, şöyle devam etti:
"Döviz kurunun sürekli yükseldiği düşünülecek olursa, ithal ürünlerin de ucuza alınamayacağı aşikardır. Sürecin bir diğer hazin tarafı ise; süt hayvanları kesilince, besilik hayvan da üretilemeyecek, bu durumda da tüketicinin gündemini fahiş kırmızı et fiyatları işgal edecektir."
[old_news_related_template title="Çiğ süt zammı da geldi: Bir litre süt 14 TL'yi gördü" desc="İki gün önce 'bir litre süt 10 liraya dayandı' derken, bugün artık sütün litresi 14 liraya çıktı. Yaygın markalı bir litre sütü 10 TL'den aşağı bulmak artık mümkün değil. Peynir, tereyağı, yoğurt fiyatları da uçmuş durumda. Sanayici maliyetlerdeki artışlara işaret ederken, toptancı ise artık zamların hızına yetişemediklerini söylüyor. Zamların yıl başından sonra da süreceğine işaret edildi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/12/09/iecrop/shutterstock_1879830763_16_9_1639038952.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/cig-sut-zammi-da-geldi-bir-litre-sut-14-tlyi-gordu-6816567/"]
[old_news_related_template title="Süt üreticisi çileden çıktı: Sevincimiz üç gün sürdü" desc="Marketlerde bir litre sütün fiyatı 9 liraya dayanırken, üreticiden alınan bir litre süt 3 lira 20 kuruş idi. Zarar eden üreticinin çaresizlikten anaç hayvanlarını kesime göndermesinin ardından USK, çiftçiden alınan sütün fiyatını artırdı. Ancak bu kez de yeme ciddi zam geldi. Üretici 'Bu gidişle çiftçi üretemeyecek, vatandaş tüketemeyecek' diyor." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/12/02/iecrop/kapak-25_16_9_1638434535.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/sut-ureticisi-cileden-cikti-sevincimiz-uc-gun-surdu-6802994/"]
[old_news_related_template title="Sütte üretici ve tüketici fiyatları arasında büyük makas" desc="Ulusal Süt Konseyi'nin çiğ süt referans fiyatını 4 lira 70 kuruşa çıkarmasına rağmen Çatalca'da aracılar hâlâ üreticiden 3 liradan süt topluyor. Marketlerde satılan sütün litresi ise 15 lirayı bulunca üretici 'Boşa çalışıyoruz' diyerek isyan etti." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/12/11/iecrop/sut-shutter-1_16_9_1638216427_16_9_1639214998.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/sutte-uretici-ve-tuketici-fiyatlari-arasinda-buyuk-makas-6820957/"]
[old_news_related_template title="Süt fiyatları vatandaşı çıldırttı" desc="Üreticiden alım fiyatı 4 lira 70 kuruş olan sütün market fiyatları hem üreticiyi hem de tüketiciyi çıldırttı." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/12/13/iecrop/sut_16_9_1639426837.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/sut-fiyatlari-vatandasi-cildirtti-6825506/"]
