Tan, özellikle evden çıkamayan, yatalak olan veya bazı hastalıklardan dolayı hareket kabiliyetleri sınırlı olan yaşlı ve engellilerin evde dental tedavi hizmetlerini hastalara tam teşekküllü hastane standartlarında sunma imkânı olduğunu anlattı. Diş Hekimi Şener Tan, diş koltuğu özelliği olan taşınabilir bir diş ünitesi ile hastaları evde ziyaret ederek pek çok tedaviyi yapabildiklerini söyledi.
EVDE HANGİ TEDAVİLER YAPILABİLİR?
Evde sağlık hizmetleri kapsamında verilebilecek diş hekimliği hizmetleri, klinik ortama taşınması mümkün ve gerekli olmayan hastalarda, hastalığın tipi ve derecesine göre ilgili uzman konsültasyonu sağlandıktan sonra;
**oral muayene
**diş ve diş eti enfeksiyonları için medikasyon,
**hasta ve hasta yakınlarına oral hijyen eğitimi verilmesi,
**basit diş çekimleri,
**diş taşı temizliği,
**sabit restorasyan gerektirmeyen total/parsiyel protez,
**daha önceden yapılmış olan protez ve tedavilerin kontrollerinin yapılması,
**protez vuruğunun alınması,
**kırık tamiri ve benzeri işlemleri kapsar.
YAŞLILARIN DİŞ BAKIMI ÖZEL DİKKAT GEREKTİRİYOR
Ağız sağlığının bozulması yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Bu durum koruyucu diş hekimliği hizmetlerinin yetersizliğine, sistemik hastalıklara, ilaç kullanımına, yanlış ve yetersiz beslenmeye ve uygun yapılmayan ağız bakımına bağlı olarak gelişir.
Genel olarak, yaşlanma ile ilgili olduğu düşünülen ağız içi değişiklikler; diş kaybı, dişlerin renginde koyulaşma, dişetlerinde çekilmeler, tükürük miktarının azalması, ağız dokusunda ve kaslarda zayıflama ve tat duyusunun azalmasıdır.
Yaşlanmaya paralel olarak minede meydana gelen aşınma sonucu dişlerde şekilsel değişiklikler görülür. Bu durum basit yüzeysel aşınmalardan, önemli madde kaybına kadar ilerleyebilir.
Yaşlı nüfusun önemli bir bölümü hareketli protez kullanmaktadır. Bu protezler, ağız içi dokuların hem görünümlerini ve hem de bütünlüğünü etkileyen değişikliklere yol açabilir. Bu durum çiğneme fonksiyonunda ve beslenme alışkanlıklarında farklılaşmalara yol açar.
AĞIZ KURULUĞU YAŞLI DİŞ SAĞLIĞINI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Diş Hekimi Şener Tan yaşlanmayla birlikte, sıklıkla kadınlarda olmak üzere bütün kemiklerde (Osteoporoz) kemik erimesi ortaya çıktığını söyledi. Tan, protez kullanmayan yaşlı hastalarda bu durumun yüzde ve dudaklarda çöküntüye, ağızda büzülmeye ve dudak köşelerinden başlayan kırışıklıklara neden olduğunu kaydetti.
Alt çenedeki kemik yıkımı ileri boyutlara ulaştığı zaman, çene kemiklerinin inceldiğini ve bıçak şeklinde keskin hale geldiğini anlatan Şener Tan bu durumun protezlerin kullanımını zorlaştırdığını söyledi.
Diş Hekimi Tan, yaşla birlikte tükürük akışkanlığının azaldığını ve buna bağlı olarak bakteriyel plak birikimi sonucu çürük ve dişeti hastalıklarının daha kolay ortaya çıktığını belirtti.
Ağız kuruluğunun ağız içi dokuların darbelere karşı direncini azalttığını anlatan Şener Tan bunun sonucu olarak ağızda yaralara daha sık rastlandığını anlattı.
Şener Tan şunları söyledi;
“ Ağız kuruluğu dilin üzerinde yiyecek artıklarından oluşan bir tabaka birikmesine neden olur buda tat alma duyusunda azalmaya neden olur. Dilde yanma, kaşıntı ve ağrı vardır. Tükürüğün mekanik temizleme ve nemlendirici etkisi azaldığı için özellikle ağız içinde ve dudak köşelerinde mantar tipi enfeksiyonlar görülebilir. Ayrıca, yetersiz tükürük salgısı sonucu, protezlerin tutuculuğu azalır bu nedenle hastaların çiğneme, yutkunma ve konuşma fonksiyonları olumsuz yönde etkilenir.”
YAŞLILARA EVDE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI HİZMETİ
Şener Tan yaşlı bireylerin ağız bakımı açısından altı ayda bir kontrolünün önemli olduğunu vurguladı. Tan, ağız bakımı iyi olmayan ve ağız dokularını etkileyen sistemik hastalığı olanlar yaşlılarda bu sürenin 1-3 ay olarak planlanması gerektiğini söyledi.
Diş Hekimi Şener Tan’ın yaşlılara ve evde yaşlı hastası olanlara önerileri şunlar:
- Yaşlıda dişeti mekanik kuvvetlere karşı dirençli olmadığı için, bu hastalarda yumuşak kıllardan oluşan diş fırçaları kullanılmalıdır.
- Floridli diş macunları ve ağız gargaraları kullanmaları uygun olur.
- Dişeti dokusunun kaybı sonucu oluşan dişler arası boşluklar, besin birikimine neden olacağı için, bu alanların temizliği ara yüz fırçası ve diş ipliği ile yapılmalıdır.
- Ağız bakımını gerçekleştiremeyen yatağa bağımlı hastalarda bu işlem, hasta yakınları ve yardımcı sağlık personeli tarafından yapılır.
- Yaşlıda diş kaybı fazla olduğu zaman kalan dişler sabit veya hareketli protezlerin tutuculuğunda önemli rol oynarlar. Bu yüzden, çürük dişlerin tedavisi gerekli ve önemlidir.
- Protezler yemeklerden sonra protez fırçası ile temizlenmelidir.
- Protezler gece mutlaka çıkarılmalıdır. Dişetlerinin de dinlenmeye ve havalanmaya ihtiyacı vardır. Çıkarılan protezler temizlenmeli ve soğuk su içinde tutulmalıdır. Ayrıca, protez temizleme tabletleri de protezlerin mikroplardan arınmasına yardımcı olur.
Diş Hekimi Şener Tan yaşlılıkta sistemik bazı hastalıkların ağız ve diş sağlığını olumsuz etkileyebileceği gibi ağız hijyeni iyi olmayan yaşlıların genel sağlık durumlarının bozulabileceğine dikkat çekti. Tan, kötü ağız hijyeninin pek çok hastalığa zemin hazırlayabileceğine dikkat çekti.
Tan bu sebeple özel ilgi gerektiren yaşlı ağız ve diş sağlığı tedavilerini gereken koşullarda hastanın evinde ya da yaşadığı ortamda sunmanın hem hasta hem de hasta yakını için çok önemli kolaylık sağladığını söyledi.
