Yaşlı bakıcılığı yapan yabancı uyruklu sigortalı çalışan, baktığı kişinin vefatı halinde, mecburen işten ayrılacağı için kıdem tazminatı isteyebilir mi? Ayhan Arslanoğlu

1475 sayılı (eski) İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesinde, bu kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin, maddede belirtilen sebeplerle feshedilmesi halinde kıdem tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmış.

Bu bağlamda kıdem tazminatı için öncelikle işçinin İş Kanunu’na  tabi olması gerekiyor. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesine göre, ev hizmetlerinde çalışanlar İş Kanunu kapsamı dışında bırakılmış. Ev hizmeti ve ev hizmetlisinin tanımı ise yapılmamış, konu hukukçuların yorumlarına ve Yargıtay kararlarına bırakılmış.

Öğretide ve yargı kararlarında, evde gündelik yaşamın gerektirdiği temizlik, yemek, çamaşır, ütü, çocuk bakımı gibi işler ev hizmetleri; uşak, kahya, hizmetçi, temizlikçi, aşçı, çocuk bakıcısı, bahçıvan, şoför, bekçi, hayvan bakıcısı vb. evin gündelik işleyişine ilişkin faaliyetleri yürüten kişiler ev hizmetleri çalışanları olarak kabul ediliyor.

Ev Hizmetleri’nde 5510 Sayılı Kanun’un Ek 9. Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ’de ise ev hizmeti: Ev içerisinde yaşayan aile bireyleri tarafından yapılabilecek temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, bahçe işleri gibi gündelik işler ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin aile bireyleri dışındaki kişiler tarafından yapılması olarak tanımlanmış.

İş Kanunu kapsamında olmayan ev hizmetlerinde çalışanlar hakkında 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri uygulanıyor. Türk Borçlar Kanunu’nda da ev hizmetlerinde çalışanlar için kıdem tazminatı öngörülmemiş.

Buna göre, ev hizmeti çalışanı olarak değerlendirilen yaşlı bakıcılığı yapan kişi, İş Kanunu kapsamında olmadığından, tabi olduğu Türk Borçlar Kanunu’nda da kıdem tazminatı öngörülmediğinden kıdem tazminatı isteme hakkı bulunmuyor.

İsteğe bağlı sigortalılık süreleri ihya edilebilir mi?


İsteğe bağlı Bağ-Kur (4/b) primi yatırıyorum. Belli aralıklarla boşluklarım var, onları ihya edebilir miyim (satın alabilir miyim)? H.Ç.

5510 sayılı SSGSS Kanunu’nun 52. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, isteğe bağlı sigorta primlerinin ait olduğu ay dahil 12 ay içinde ödenmesi gerekiyor. Bu süre içinde ödenmemesi halinde primi ödenmemiş süreler sigortalılık süresinden sayılmıyor. İsteğe bağlı sigortalılıkta sigortalılık süresinin durdurulması söz konusu olmadığından, ihya da olmuyor.

Ancak 2021 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin olup, 9 Haziran 2021 tarihinden önce tahakkuk ettiği halde bu tarih itibarıyla ödenmemiş olan ve başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenme imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primleri 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun kapsamında yeniden yapılandırılarak ödenebiliyor.

Bu bağlamda, 30 Eylül 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) başvurulması halinde, ödeme imkanı ortadan kalkmamış olan 2020 yılı Ekim, Kasım, Aralık, 2021 yılı Ocak, Şubat, Mart, Nisan ayına ait isteğe bağlı sigorta primleri için 7326 sayılı Kanun kapsamında yapılandırma mümkün olabiliyor.