Cep telefonları, günümüzde hayatımızın ayrılmaz birer parçası oldular. Bu yüzden cep telefonu suistimal en açık ticari bir meta haline gelmiştir. Cep telefonların bir nevi kimlik numarası gibi olan 15 sayıdan oluşan IMEI numarası MCKS'de (mobil cihaz kayıt sistemi) kayıtlı olması gerekir. MCKS'de kayıtlı olmayan cihaz ya çalıntı ya kaçak veyahut herhangi bir cihazdan kopyalanmış anlamına gelir. MCKS ile IMEI numarası kayıtlı olmayan cihazlara, GSM firmaları hizmet vermemektedir. Böylece çalıntı, kaçak ve kopya IMEI'ye sahip cihazlar, şebekelerden servis alamayacak ve kaçak cihaz kullanımı ve telefon hırsızlığı gibi olayların önüne geçilmiş olacak.

Cep telefonu alırken dikkat edilmesi gereken IMEI numarası kayıtlı mı? Cihazınız sıfır ise böyle bir durum söz konusu olamaz. Ama 2. el cihazlarda IMEI numarasını kesinlikle kontrol etmeden almayın. Şimdilerde 2. el cep telefonlarında rastlanan ve şikayet edilen konulardan biri de geçici pasaport kaydı. Yani IMEI numarasını pasaport üzerinden kayıt için yapılan işlemin askıda bırakılması. Bu durumda olan cihazların belli bir süre sonra IMEI numarası kara listeye geçecek ve GSM operatörlerinden hizmet alamayacaktır. IMEI sorgulamayı şu adresten yapabilirsiniz;

https://www.turkiye.gov.tr/imei-sorgulama

IMEI sorgulama ile çıkan başka bir durum ise bir şekilde IMEI numaranızın kopyalanmış çıkması. Bu durumda eğer ki cihazının faturası var ise BTK'ya bunu bildirmeniz gerekiyor. Böyle bir durumla karşılaşmamak için de 2. el alınan cihazlar da faturası olanların tercih edilmesi.

E-Devlet sistemi üzerinde bir çok sorgulama işlemi yapılmaktadır. Bu hizmetlerden biride mobil cihazlarınızın yasal yollardan ile ithal edilip-edilmediğini veya kayıp/çalıntı olup-olmadığını cihazınıza ait imei numarasından sorgulayarak öğrenebilmenizdir. IMEI numarası nedir ? IMEI, (International Mobile Equipment Identity) Uluslararası Mobil Cihaz Kodu anlamına gelmektedir. Ve mobil cihazınızın üretim aşamasında yüklenmektedir. IMEI numarası benzersiz olup bir nevi cihazınızın kimlik numarası gibidir ve 15 handen oluşmaktadır. Cep telefonda *#06# tuşlayarak telefonun IMEI numarasını öğrenebilirsiniz. Kaçak telefonlar veya çalıntı telefonlar IMEI numaralarının tespit edilmesi halinde telefon kilitlenmekte ve kullanılamaz bir hale gelmektedir.

MCKS Mobil Cihaz Kayıt Sistemi Hakkında

5809 sayılı Kanun kapsamında getirilen hükümler doğrultusunda; kayıp, kaçak veya çalıntı cihazlarla, Kurumun MCKS'ında yer alan elektronik kimlik bilgileri değiştirilmiş cihazlara elektronik haberleşme hizmeti verilmemesi için gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerle kayıt dışı cep telefonlarının kullanımının ve neden olduğu vergi kaybının önüne geçilecek, bir çok cep telefonu kullanıcısının gasp olaylarına maruz kalması önlenmiş ve ithalatla ilgili süreçlerin otomasyonu sağlanmıştır. Böylece ülkemize yasal ve yasal olmayan yollarla giren cihazların ayrımı yapılabilmektedir.

Bununla beraber; kayıp, kaçak, çalıntı cihazlara ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun oluşturacağı veritabanında yer alacak olan elektronik kimlik bilgisi değiştirilmiş cihazlara elektronik haberleşme hizmeti verilmemesi, işletmecilere bir yükümlülük olarak getirilmiştir. Bu cihazların elektronik haberleşme şebekelerine bağlanamaması için Kurum ve işletmeciler tarafından gerekli düzenlemeler yapılmış ve CEIR-EIR bağlantılarının tamamlanmasıyla uygulama süreci başlatılmıştır.

Uygulama sürecinin başlatılmasını müteakip, karşılaşılan sorunların çözümlenmesi ve sistemde görülen eksikliklerin tamamlanabilmesi için Kurum ve GSM İşletmecilerinin bir araya geldikleri toplantılar düzenlenmiş ve gerekli önlemlerin alınabilmesi yönünde birçok adım atılmıştır.

Dünyada benzer sistemler bulunmakla birlikte ilk ve tek olarak, kayıt dışı ve kaçak cep telefonlarını bloke etme özelliğine sahip bir sistem kurulabilmiştir. Böylelikle sadece çalıntı değil aynı zamanda vergi kaybına uğratan ve sektörde haksız rekabete neden olan kaçak cep telefonu pazarının da engellenmesi hedeflenmektedir. Yapılan çalışmanın hızlı ve verimli olabilmesi için paralel çalışan pek çok sistem biraraya getirilerek işlem gücü yüksek büyük bir sistem oluşturulmuştur. Özel amaçlı oluşturulan bu sistem ile milyonlarca veri doğru ve hızlı bir biçimde değerlendirilebilmektedir.

IMEI Sorgulama Sırasında Karşılaşacağınız Terimlerin Tanımları

Beyaz liste:
Elektronik haberleşme bağlantısı açık cihazlara ait IMEI numaralarından oluşur.

Kara liste:
Kaçak, kayıp veya çalıntı cihazlara ait olan ve elektronik kimlik bilgisi değiştirilen cihazlara ait IMEI numaralarından oluşur.

Gri liste:
Beyaz ve kara liste dışında kalan ve elektronik haberleşme bağlantısı açık olan cihazların IMEI numaralarından oluşur.

Eşleştirilmiş Beyaz liste:
• Başvuru süresi içinde elektronik kimlik bilgisinin değiştirildiği tespit edilen cihazların IMEI numaraları ile kayıt ücretini yatıran kullanıcılara ait MSISDN numaralarının,
• Kanunun yürürlük tarihinden sonra elektronik kimlik bilgisinin değiştirildiği tespit edilen cihazların IMEI numaraları ile bu cihazlardan yasal olarak ithal edilen cihazın sahibine ait MSISDN numaralarının,

• İlgili işletmeci ile abonelik sözleşmesi yapan ve geçici süreyle Türkiye Cumhuriyeti’nde bulunan kişilerin kullandıkları cihazlara ait IMEI numaraları ile MSISDN numaralarının eşleştirilmesi

• GSM işletmecilerinin aynı IMEI numarasıyla kullandıkları test cihazlarının IMEI numaraları ile MSISDN numaralarının eşleştirilmesi ile oluşur.

Eşleştirilmiş beyaz listede bulunan bütün IMEI numaraları aynı zamanda kara listede bulunur. Eşleştirilmiş beyaz listede bulunan cihazlara ait IMEI numaraları sadece eşleştirildikleri MSISDN numaraları ile kullanılabilir.

Bireysel İthalat:
Yolcu (transit yolcular hariç) beraberinde getirilen cihazların gayri ticari nitelikteki ithalatını ifade etmektedir.

Elektronik Haberleşme:
Ses, görüntü, işaret, sembol ve elektrik işaretlerine dönüştürülebilen her türlü verinin kablo, telsiz, optik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, elektrokimyasal, elektromekanik ve diğer iletim sistemleri vasıtasıyla iletilmesi, gönderilmesi veya alınmasıdır.
Elektronik Kimlik Bilgisi:
Telsiz cihazlarına tek ve benzersiz olarak tahsis edilmiş kimlik tanımınıdır.

Elektronik Kimlik Bilgisini Haiz Cihaz:
GSM şebekesinden hizmet alan ve IMEI numarası olan cihazdır.

IMEI numarası:
15 basamaklı Uluslararası mobil cihaz kimliğidir.

TAC (Type Approval Code):
Cihaza ilişkin bilgileri (marka, model vb.) ifade eden kod olup IMEI numarasının ilk 8 hanesinden oluşur.

Kaçak cihaz:
Toplu veya bireysel olarak mevzuata aykırı bir şekilde ithal edilen ya da üretilen veya Kurum kayıtlarında yer almayan cihaz.

Elektronik Kimlik Bilgisi Değiştirilmiş Cihaz:
Elektronik kimlik bilgisi (IMEI numarası) değiştirilmiş ya da kopyalanmış olan cihaz anlamına gelmektedir.

MSISDN:
Mobil abone numarası (cep telefonu numarası).