AKP, POLİTİKA ÜRETEMİYOR
Selin Sayek Böke, Özlem Gürses’in sorularını yanıtladı. Böke, AKP’nin ekonomi yönetimi için, “2007’de ‘ekonomik programınızı yazın’ denildi. Yazmadılar. Başarısını siz test edin” yorumu yaptı.

Özlem GÜRSES

CHP’li Selin Sayek Böke, Kemal Kılıçdaroğlu’nun 15 kişilik ekonomi yönetimi kadrosunda yer alıyor. Ekipteki en genç isim... Bir de eski başbakanlardan Tansu Çiller’e benzerliğiyle dikkat çekiyor. Türkiye ekonomisiyle ilgili ise söyleyecek çok sözü var. Dikkat çektiği ilk konu, gelir adaletsizliği... Böke, “En tepedeki yüzde 10’luk kesim servetin yüzde 54’üne sahip” diyor. Bunu ortadan kaldırmak için emekliye verilecek olan 2 maaş ikramiyenin kaynağını da tek tek açıklıyor...


Se­lin Sa­yek Bö­ke... CHP’­nin 15 ki­şi­den olu­şan eko­no­mi yö­ne­ti­mi kad­ro­su­nun hem en genç hem de en par­lak ka­dın­la­rın­dan bi­ri... Si­ya­se­te gir­di­ği için de­ğil ama hiz­met et­me­ye fır­sat bul­du­ğu için çok he­ye­can­lı. Bi­ri 4.5, di­ğe­ri 11 ya­şın­da iki ço­cuk an­ne­si. Kü­çük oğ­lan özel­lik­le “An­ne bık­tım bu CHP’­de­n” de­me­ye baş­la­mış. Ko­lay de­ğil, 7/24 ça­lı­şa­ca­ğı bir dö­ne­me gir­di Se­lin Sa­yek Bö­ke. Tek­lif, ge­ce sa­at 1 ci­va­rı, Ge­nel Baş­ka­n’ı­n te­le­fo­nuy­la gel­miş. Eşi­ni uy­ku­sun­dan kal­dır­mış “Ne di­yor­sun?” di­ye. Ba­yıl­dım eşi­nin ver­di­ği ya­nı­ta: “Yü­rü be Se­lin, ar­kan­da­yım...” İş­te CHP’­nin Bil­kent Üni­ver­si­te­si Eko­no­mi Bö­lü­mü baş­kan­lı­ğın­dan is­ti­fa ede­rek, İz­mir 2. Böl­ge 1. sı­ra­dan aday olan son trans­fe­ri Se­lin Sa­yek Bö­ke...

‘BU­ İK­Tİ­DA­RI­N ­VİZ­YO­NU­ YO­K’

- Tür­ki­ye açı­sın­dan son de­re­ce kri­tik bir se­çim. Siz­ce Tür­ki­ye­’nin en önem­li so­ru­nu ne?
Tür­ki­ye­’nin en önem­li so­ru­nu ‘viz­yon­suz­lu­k’. Bir de si­ya­si tar­tış­ma­lar­la üs­tü ör­tül­me­ye ça­lı­şı­lan bir so­ru­nu var: Eko­no­mi. Tür­ki­ye bü­yü­ye­mi­yor, is­tih­dam ya­ra­ta­mı­yor, ge­lir ya­ra­ta­mı­yor, in­san­la­rı­na ge­le­cek vaa­di, bir umut ya­ra­ta­mı­yor. Do­la­yı­sı ile mut­suz­luk ve ka­ram­sar­lık üre­ten bir ül­ke­ye dö­nüş­tük.
- İk­ti­dar ter­si­ni söy­lü­yor...
2013 son­ra­sın­da hiç is­te­me­ye­ce­ği­niz bir du­rum or­ta­ya çık­tı. Hem bir eko­no­mik viz­yon yok, hem de hır­çın bir yö­ne­tim şek­li var. Yö­ne­ten ve ida­re eden dev­let­le di­di­şi­yor! Siz böy­le bir ül­ke­de ya­tı­rım ya­pıp üre­tim ser­ma­ye­si ge­ti­rir mi­si­niz? Fab­ri­ka ku­rar mı­sı­nız, ora­ya iş­çi alır mı­sı­nız? Ta­bi­i ki ha­yır!

‘YÜZ­DE­ 3’E HAP­SOL­DU­K’

- Tür­ki­ye bü­yü­yor mu?
Bü­yü­mü­yor. Ge­çen se­ne yüz­de 2.9 bü­yü­dü. Tür­ki­ye­’nin po­tan­si­ye­li yüz­de 6, bü­yü­me­si ge­re­ken mik­tar da yüz­de 6. Tür­ki­ye­’yi bü­yüt­mü­yor­lar! Bü­yüt­me­yen AKP ik­ti­da­rı. Ül­ke­yi kö­tü yö­ne­te­rek yüz­de 3’lük bir bü­yü­me­ye hap­se­di­yor.
- Bu­nu bi­le­rek mi ya­pı­yor, ye­ter­siz­lik­ten mi?
Bu­nu ba­şa­ra­bi­le­cek bir ka­pa­si­te­si yok. AK­P’­nin he­de­fi ik­ti­dar­da kal­mak! Yok­sa ül­ke­nin po­tan­si­ye­li ger­çek­leş­sin, va­tan­daş­la­rı­na ya­yıl­sın, öy­le bir kay­gı­sı yok. Tür­ki­ye­’nin tek par­ti­li dö­nem­ler­de­ki en kö­tü bü­yü­me per­for­man­sı AKP dö­ne­min­de.

‘FA­İZ ­LO­Bİ­Sİ­ SA­RAY­DA­’

- Fa­iz lo­bi­si di­ye bir şey var mı ger­çek­ten de?
Var­sa da Ak Sa­ra­y’­da otu­ru­yor biz­zat! Fa­iz lo­bi­si arı­yor­sak çok uza­ğa bak­ma­ya ge­rek yok...
- Ge­lir ada­let­siz­li­ği ko­nu­sun­da ne du­rum­da­yız?
Re­zil du­rum­da­yız! Tür­ki­ye­’de en alt yüz­de 10’luk top­lum ke­si­miy­le en üst yüz­de 10’luk top­lum ke­si­mi ara­sın­da­ki ge­lir far­kı 14 kat! Bu­nun öte­sin­de bir de ser­vet da­ğı­lı­mı so­ru­nu var. Rus­ya­’dan son­ra ikin­ci­yiz ora­da. Sa­de­ce Cum­hur­baş­ka­nı­’nın is­te­di­ği in­san­lar Tür­ki­ye­’de bi­ri­kim ya­pa­bi­li­yor­lar, za­ten iha­le­le­ri de on­lar alı­yor! Bir ül­ke­de Ka­mu İha­le Ka­nu­nu 10 se­ne içe­ri­sin­de 100’ün üze­rin­de de­ğiş­ti­ril­miş­se, bu za­ten ken­di ba­şı­na bir şey ifa­de eder! En te­pe­de­ki yüz­de 10, ser­ve­tin yüz­de 54’ü­ne sa­hip! Bu ra­kam 12 yıl ön­ce yüz­de 38’di.

‘E­MEK­Lİ­YE­ Bİ­Z ­BA­KA­CA­ĞI­Z’

- Emek­li?
Emek­li üret­miş, ça­lış­mış ül­ke için. On­dan son­ra hem enf­las­yo­na kar­şı ez­di­ril­miş, hem de ül­ke­nin bü­yü­me pa­yın­dan da fay­da­la­na­ma­mış. 11 mil­yon emek­li­miz var Tür­ki­ye­’de.
- Bir ke­sim de di­yor ki biz mi ba­ka­ca­ğız bun­la­rın hep­si­ne?
Evet, biz ba­ka­ca­ğız. Ana­ya­sa­mı­za gö­re ‘sos­ya­l’ bir dev­le­tiz. Sos­yal dev­le­tin te­mel ol­gu­su da bu­dur. Bir za­man­lar ül­ke­ye hiz­met et­miş in­sa­na kar­şı bir yü­küm­lü­lü­ğü­nüz var­dır. Ay­rı­ca bu in­san­lar sa­de­ce emek­li de­ğil, al­dık­la­rı ma­aş­lar ne­de­niy­le de ne­re­dey­se yar­dı­ma muh­taç... Bi­zim çift ma­aş ik­ra­mi­ye po­li­ti­ka­mız da bu ne­den­le oluş­tu­rul­du. Tür­ki­ye­’de­ki ge­lir ada­let­siz­li­ği bir gün­de çö­zü­le­cek şey de­ğil, ama hız­lı adım­lar at­mak müm­kün. Ka­mu­nun kay­nak­la­rı­nı va­tan­da­şa ak­ta­ra­rak kul­la­nır­sı­nız.
- Var mı ka­mu­nun kay­na­ğı?
Var ta­bi­i. Hep öy­le söy­le­mi­yor­lar mı bi­ze, “Biz kay­na­ğı bi­rik­tir­di­k” di­ye. Biz de di­yo­ruz ki, “Doğ­ru, biz şim­di bu kay­na­ğı sa­ra­ya de­ğil, va­tan­da­şa kul­la­na­ca­ğız.” Sa­de­ce tü­tün üze­rin­den top­la­dık­la­rı Özel Tü­ke­tim Ver­gi­si 25 mil­yar Türk li­ra­sı. So­ru şu: Siz bu pa­ra­yı ki­me har­ca­mak is­ti­yor­su­nuz? CHP emek­li­le­re har­ca­ya­cak. Bu­gü­ne ka­dar key­fi yön­tem var­dı. Sos­yal yar­dım­la­rın ki­me ve­ril­di­ği­ni söy­le­ye­me­yen hü­kü­met var!
- Yok mu bir en­van­ter?
Mec­li­s’­e Sa­yış­tay ra­po­ru gön­der­me­yen bir hü­kü­met var. Sor­du­ğu­nuz so­ru­nun ya­nı­tı bu­ra­da! Yok ki Sa­yış­tay Ra­po­ru.
- Cum­hur­baş­ka­nı di­yor ki: “Ben Tür­ki­ye­’yi bir şir­ket gi­bi yö­net­mek is­ti­yo­rum...”
Yö­ne­ti­le­bi­lir mi?
Ha­yır, yö­ne­ti­le­mez! Şir­ke­tin kay­gı­sı kâr el­de et­mek­tir. Ül­ke­nin kay­gı­sı top­lu­mun iyi­li­ği ve re­fa­hı­dır.
- Baş­ba­kan, “Ba­zı par­ti­ler se­çim eko­no­mi­si va­at­le­ri­ne baş­la­ya­cak­la­r” di­yor­du. So­ru­yor­du “ne­re­den bu­la­cak­lar kar­de­şim bu kay­na­ğı?”
On­la­rı üze­rin­den kal­dır­dı­ğı­mız­da müt­hiş bir kay­nak var, me­rak et­me­sin­ler! Ay­kut Er­doğ­du ve­ki­li­miz bü­tün bun­la­rın he­sa­bı­nı çı­kart­tı, tek tek, so­ru öner­ge­le­riy­le, 100 mil­yar li­ra kay­nak var en az çar­çur edi­len. Gör­me­di­ği­miz Sa­yış­tay ra­por­la­rı var, ör­tü­lü öde­nek var, sa­ra­yın giz­li öde­ne­ği var, yer­li yer­siz ver­gi af­la­rı var.
Bun­la­rı top­la­dı­ğı­nız­ zaman ola­ğa­nüs­tü bir kay­nak çı­kı­yor or­ta­ya. Me­se­le kay­na­ğı ne­re­ye kul­la­na­ca­ğı­nız. Biz bu­nu va­tan­da­şa kul­la­na­ca­ğız. Bu­nu se­çim eko­no­mi­si ola­rak al­gı­la­yan zih­ni­yet­tir bo­zuk olan!

‘VA­TAN­DA­ŞA­ KAY­BET­Tİ­Rİ­YO­R’

- Si­ya­set­le eko­no­mi ara­sın­da ne tür bir iliş­ki ol­ma­lı?
Si­ya­set­ten çok ka­mu­nun ro­lü­nü iyi ta­nım­la­mak la­zım ora­da. Gü­ve­ni sağ­la­ya­cak olan kim? Eko­no­mi­nin iyi iş­le­me­si için ge­rek­li olan şey ne? Doğ­ru kur­gu­lan­mış bir si­ya­se­te ih­ti­ya­cı­mız var. Unut­ma­ya­lım; Cum­hur­baş­ka­nı­’nın Mer­kez Ban­ka­sı ile di­diş­ti­ği dö­nem­de Tür­ki­ye epey bir pa­ra kay­bet­ti.
- Kim kay­bet­ti bu pa­ra­yı?
Do­lar bor­cu olan kay­bet­ti. Şir­ket­le­ri­miz za­rar gö­rü­yor. Enf­las­yon art­tı ve va­tan­daş kay­bet­ti. Ni­ye? Cum­hur­baş­ka­nı­’nın psi­ko­lo­jik du­ru­mu yü­zün­den!

Sosyal yardımları artıracağız


- CHP’nin ekonomi programında ne var?
Dört temel üzerine oturuyor politikalarımız. Biri, sosyal adaletsizliği giderme politikaları. Emekliye iki maaş bunun bir sonucu mesela. İkincisi, ülke çok ciddi bir verimlilik kaybına uğradı. İnsana ve  yarına yatırım yapmaz hale geldi. Biz nasıl verimli olacağız? Ancak ve ancak bilgi, donanım, teknoloji barındıran bir üretim modeline geçerek. İnsana yatırım yapacağız. Üçüncü ayak, bu anlattıklarımın sürdürülebilir kılınması. Dördüncüsü de, çok dramatik. Bugüne kadar yaşamı yıkıp yakan bir politika güdüldü. Şöyle bir imge kuruyorum kafamda buna dair: Bir kepçeye binmiş Cumhurbaşkanı, önünde gördüğü insanı, hayvanı, ağacı ezip geçiyor, arkadan koşanlar da öndeki yıkımı görmüyor! Ülkeyi bu vahşetten çıkarmanın tek yolu, Türkiye’yi A.Ş. gibi değil, ülke gibi yönetmek. Hayatın sadece beton yığınları dikmekten farklı bir anlamı olduğunu kabul etmek.
- İnsanların en büyük korkularından biri “bana gelen sosyal yardımlar kesilecek mi ?”
Kesilmeyeceği gibi artacak. CHP’nin sosyal devlet anlayışında ihtiyaç duyana devlet olarak güvence vermek ve yardımda bulunmak ilkesi var.

Ülkenin AKP’den kurtulması gerek


- Enflasyon meselesini halletti mi Türkiye?
Halledemedi. Dünyadaki en yüksek enflasyonlardan biri Türkiye’de. Enflasyonun içerisindeki en önemli girdi olan gıda harcamalarında fiyatlar sürekli yükseliyor. Oysa bu fiyatlar dünyada sürekli düşüyor!
- İşsizlik?
Resmi rakamlara göre her 10 kişiden biri işsiz, her 5 gençten biri de işsiz! Bunlar iş arayıp da bulamayanlar. Kadın işsizliği daha yüksek. Bir de iş aramaktan vazgeçenler var. O da aynı sebeple vazgeçiyor, yani iş bulamadığı için! Türkiye’nin yaşadığı tüm bu sonuçların tek sebebi kötü yönetim.
- Borçlanma?
Son 12 yılın en radikal sonuçlarından biri de bu. Ve bu da yine hükümetin açık politikalarından biriydi. Türkiye’nin AKP’den kurtulmaya ihtiyacı var çünkü Türkiye’de vatandaşı borçlandırmış olan AKP’dir!
- Kim borçlu ne kadar borçlu?
Şu anda borçlu olan vatandaş! Kredi kartları, tüketici kredileri yoluyla... Şu anda  kredi kartı borçlusu sayısı 3 milyon, bir 3 milyon kadar da yakın takipte olan kredi kartı sahipleri var. Bunun üzerine bir de borcu varlık yönetim şirketlerine bankalar tarafından satılmış olan 2 milyon kişi var. Yaklaşık 8 milyon kişinin şu anda borç sorunu var. Burada hükümetin yine yanlış politikaları tüketiciyi borçlanmaya itti.
- Kredi kartı borçları silinecek mi?
Borçları yeniden yapılandırmak yönünde çalışmalar yapıyoruz.

Selin Sayek Böke kimdir?


CHP Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Doç. Selin Sayek Böke, 1972 yılında doğdu. ODTÜ İktisat Bölümü’nü bitirdi. Yurtdışında pek çok üniversitede çalıştı. 2003 yılından bu yana da Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü’nde görev yapıyor... Uluslararası iktisat alanında birçok bilimsel çalışmaya imza atan Böke, 2010 yılında yabancı yatırımcılar konusundaki çalışmalarıyla da TÜBİTAK Teşvik Ödülü aldı.