Hikâyesi tablonun altındadır.
YÖNTEM
Ekonominin gidişatını gösteren parametreleri tahmin ederken, üç saydam kâğıt kullanırım. Birinci kâğıda, dünya ekonomisi için beklentilerimi çizerim. İkinci kâğıda ülke ekonomisinin, kendi haline bırakılsa nereye gideceğini resmederim. Üçüncü kâğıda ise, ülke ekonomisini yönetenlerin niyet ve reflekslerinin yönlerini işaretlerim. Bu üç kâğıdı üst üste koyarak, beyaz zemin üzerinde bıraktığı izdüşümü bulurum. Yukarıda yer alan tablo benim 2016 için öngördüğüm “en muhtemel” iyimser sonuçlardır.
DURUM
Dünya ekonomisinde durgunluk azalarak devam edecek. Yani yavaş da olsa toparlanma başlayacak. Türk ekonomisi, 2 milyon civarında olduğu söylenen göçmen nüfusun tüketime ve üretime yapacağı ilave katkıyla büyüyecek. Güneydoğu’da cereyan eden isyan bastırma harekâtının gerektirdiği harcamalar da “kamu tüketimini” artıracak bu da büyümeyi yıkarı itecek. Ekonomimizi yönetenler faizi düşük tutmaya devam edeceği için döviz fiyatları artacak. Düşük faiz-yüksek kur sürecek. Euro Bölgesi toparlanmaya devam ettiği için Euro’nun fiyat artışı dolardan fazla olacak. Tersi olursa doların yılsonu düzeyi 3.25’in üstüne çıkar. Cari açığın azalması, büyümeye olumlu katkı yapmayı sürdürecek. Güneydoğu’da ciddi bir ekonomik durgunluk yaşanacak. Bu büyümeyi aşağı çekecek. Rusya ile papaz olmamız yüzünden ihracat ve turizm gelirleri düşecek. Bu da milli gelir artışını frenleyecek. Bu vektörlerin bileşkesi +yüzde 3.5 olacak.
İKTİSADİ TAHMİNLER,
İKTİSADİ GİDİŞATI ETKİLER
Hava tahmini (doğru kelime “istidlâl”dir. İngilizcesi “forecast”; tahmin ise estimate”tir) yapmakla, ekonomi tahmini yapmak arasında çok önemli bir fark vardır. Hava tahminini dinledikten sonra, insanların alacakları tedbirler ve tavır, “hava şartlarının oluşmasını” değiştirmez. Çünkü hava şartlarının değişmesi Tanrısal”dır (Acts of God). Kısaca, hava tahmini bilimseldir. Hâlbuki ekonomide şartların değişmesi hem Tanrısal/doğal hem de beşeri/insansaldır. Yani, ekonomik tahminler bilişseldir. Özellikle güvenilir kişi veya kurumlarca yayımlanan ekonomik öngörüler, piyasa aktörlerinin ve hatta sıradan insanların davranışlarını etkiler. Davranışlar değişince, ekonominin gidişatı da değişir. Bu, özellikle mali piyasalar için böyledir. Yine bu sebeple mali piyasalar (borsa, faiz, döviz) manipülasyona çok açıktır. Bir başka deyişle, faiz, döviz ve borsalar gidecekleri yerlere değil, götürüldükleri yerlere gider.
Son söz: Tahmin okumaktan vazgeçme, ama tahmine inanma.
