Foto: DHA


AKP’nin seçim öncesi vaat ettiği asgari ücretin bin 300 lira olmasına, patronlar kendilerine büyük bir yük getireceğini öne sürüp, karşı geliyor. Ancak hemen hatırlatalım ki yabancı yatırımları Türkiye’ye çekmek için sıralanan avantajlar arasında ‘ucuz işgücü’ var. Son dönemde Suriye’den gelen göçmenler de kayıtdışı çalıştırıldığı için Türkiye’deki ucuz işgücü daha da ucuzlamaya başladı.

Bir de şirketlerin karlılık oranına bakıldığında durum daha da farklılaşıyor. Al Jazeera’nın haberine göre, Türkiye'de şirketler kâr oranları açısından Avrupa ülkeleri arasında 1. ligin açık ara lideri. Türkiye asgari ücretteyse Avrupa’da 3. ligin en altlarında yer alıyor. Araştırmayı yapan çalışma hayatı uzmanı Serkan Öngel'e göre 1300 liralık asgari ücreti işverenler rahatlıkla öder.

Öngel, Türkiye’de şirketlerin kârlılıkta Avrupa ülkelerini geride bırakan bir performansa sahip olduklarını ancak, Türkiye’deki ücretlerin Avrupa ülkelerinin çok gerisinde olduğunu söyledi. Öngel’e göre işveren 1300 lira asgari ücreti ödemekte sorun yaşamaz. Serkan Öngel'in dikkat çektiği konu ise, hükümet ile asgari ücret pazarlığı yapan iş dünyasının, çalışanların kıdem tazminatı gibi bazı haklar konusunda işçi aleyhine düzenleme talep etmeleri…

1300 liralık asgari ücret Türkiye’de işverenleri zorlayacak bir ücret mi?

İşverenleri zorlayacağını iddia etmek gerçekçi değil. Çünkü Türkiye’de işverenlerin kâr oranları çok yüksek. Bunu bize sayılar söylüyor. Türkiye’deki küçük, orta ve büyük işletmelerin kârlılıklarını Avrupa ülkeleri ile kıyasladığımızda, bu durum net olarak ortaya çıkıyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerini baz alırsak, Almanya, İspanya, Polonya ve İtalya’daki küçük ölçekli işletmelerin kârlılıklarını Türkiye’deki aynı tür işletmelerle karşılaştırdığımızda, Türkiye’deki işletmeler, Polonya’nın iki katı, İspanya’nın üç katı, İtalya’nın ise yine iki katı fazla kârlılığa sahip. Almanya ve Fransa, Türkiye’nin biraz üzerinde. Orta ölçekli işletmelere baktığımızda Türkiye’deki orta ölçekli işletmeler bu saydığımız ülkelerdeki aynı tür işletmelerin hepsinden daha fazla kârlılığa sahip. Orta ölçekli sektör bazında Türkiye’deki işletmeler Almanya ve Fransa’yı dahi geride bırakıyor. Türkiye’deki büyük ölçekli firmaların kârlılığı Almanya, Fransa ve İspanya’daki büyük ölçekli firmalarının iki katı, İtalya ve Polonya’nınsa üç katı civarında.

Aynı ülkelerle Türkiye’deki asgari ücreti karşılaştırırsak ne sonuç elde ediyoruz?

Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında asgari ücret bakımından üçüncü ligde yer alıyor. Avrupa’da asgari ücret bakımından üç ayrı lig var. Birinci ligde Belçika, Fransa, Almanya -Almanya’da asgari ücret uygulaması yeni- gibi ülkeler var. Bu ülkelerde asgari ücret 1000 Euro’nun üzerinde. İkinci lig, Portekiz, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerin bulunduğu ülkeler. Bu ülkelerde asgari ücret 500 ile 1000 euro arasında. Türkiye bu sıralamada üçüncü ligde. Üçüncü ligde, Bulgaristan,  Slovenya, Romanya, Makedonya gibi ülkeler var. Bu ülkelerde asgari ücret en fazla 500 Euro. Özetle Türkiye Avrupa’da şirket karlılığında birinci ligde asgari ücrette üçüncü ligde yer alıyor.

İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi, asgari ücret 1300 lira olursa tekstil sektörü olarak zorlanacaklarını, fabrikalarını yurtdışına taşımak zorunda kalacaklarını söyledi. Türkiye’de asgari ücretin 1300 lira olması halinde sıkıntıya girecek sektör sizce var mı?

Emek yoğun sektörlerde belki kârlılığı zorlayıcı unsur yaratabilir ama kârlılık oranları onu karşılayacak düzeyde. Türkiye’de bir yere sendika girince ücretler ciddi bir biçimde artıyor. Bugün sendikalı pek çok işletme var. "Şu sektör batar" diye bir cümle kurulamaz. Bir de asla şunu unutmamak lazım. Asgari ücret bugün bir geçinme ücreti değil. Asgari ücretle kimse geçinmiyor, herkes ek uğraşlarla hayatını idame ettirmeye çalışıyor. Asgari ücret hükümet tarafından koruma ücreti olarak ilan edilmiş durumda. Oysa asgari ücretin geçinme ücreti olarak ele alınması gerekiyor. Bir işçinin emsal ülkelere göre çok daha uzun sürelerle canından, bedeninden vererek yaptığı çalışmanın karşılığında koruma adı altında geçinemeyeceği bir ücreti önermek vicdansızlıktır.