20yilmazbey30cm

Sene 1959... Eisenhower, Türkiye Cumhuriyeti’ne resmi ziyaret yapan ilk ABD başkanı oldu.

*

İsmet İnönü’yü hiç sevmezdi... İkinci dünya savaşına girmeyeceğimiz belli olunca çok sinirlenmişti, “bizden emir almayan Türklerin bağımsız hareket etmesine uyuz oluyorum” diyememiş, “Türk ordusunu Almanlara karşı seyretmek isterdim” demişti.

*

Adnan Menderes’i Celal Bayar’ı pek severdi... İktidara geldikten hemen bir ay sonra Türk ordusunu ABD’nin emrine verip, bizimle hiç alakası olmayan Kore’ye savaşa göndermelerini pek takdir etmişti, İncirlik’i peşkeş çekmelerini, Türk topraklarına Amerikan füze rampaları, radar istasyonları kurmalarını pek beğenmişti.

*

Türkiye’yi ABD’nin kucağına oturtan Demokrat Parti’ye teşekkür mahiyetinde ziyarete geldi.

*

Haysiyetsiz basınımız o zaman da haysiyetsizdi, Türkiye’ye çok büyük önem verdiğini, sadece Türkiye’ye geldiğini yazdılar. Halbuki, İtalya, Pakistan, Hindistan, Afganistan, İran, Yunanistan, Fas, Tunus, Fransa, İspanya turuna çıkmıştı, 11 ülke geziyordu. Geçerken Türkiye’ye de uğrayacak, sadece bir gece kalacaktı.

*

Yalaka basınımız o zaman da yalakaydı... “Eisenhower’ın şeref dolu hayatı, sulhsever lider Eisenhower, hür dünyanın başkanı Eisenhower, evine hoşgeldin başkan Eisenhower, çalışkan başkan Eisenhower, başkanla mühim işler konuşulacak, işte başkan Eisenhower’ı getirecek olan uçan saray, boeing 707 başkan Eisenhower’ı güneş hızıyla getirecek, Eisenhower’ı yüzbinler coşkuyla karşılayacak, Amerika başkanı muazzam tezahüratla karşılanacak” şeklinde manşetler atıldı.

*

Ankara’nın bulvarlarına ve kavşaklarına zafer takları kuruldu, bu zafer taklarına “we like Ike” sloganı yazıldı. Eisenhower’ın lakabı Ike’ydı. “I like Ike” sloganı, Eisenhower’ın seçim sloganıydı. Yani... Başkent Ankara’nın her yerine bu slogan asılarak, Türkiye Cumhuriyeti’nin de Eisenhower’ın seçmeni olduğu ilan ediliyordu!

*

Ayrıca, bu zafer taklarına gene İngilizce... “Daima eleleyiz Ike, Türkler senin hakiki dostlarındır Ike” sloganları yazıldı.

*

Elektrik direklerine Amerikan bayrakları çekildi. Yol kenarlarına ilkokul öğrencileri sıralandı, hepsinin eline kağıttan Amerikan bayrakları tutuşturuldu. Eisenhower’ın 60 metrekarelik tuval üzerine devasa boy yağlı boya portresi yaptırıldı, Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin binasına asıldı. Eisenhower’ın geçeceği güzergaha, bir değil, iki değil, 12 askeri bando yerleştirildi.

*

Eisenhower, Esenboğa’ya indi. Siyah bir otomobile bindirildi, kortej eşliğinde, motorlu polislerin eskortluğunda şehre getirildi. Tam şehrin girişinde, kortej durdu, ABD başkanı siyah otomobilden indirildi, yol kenarlarında bekleyen Türk halkını selamlaması için üstü açık otomobile bindirildi.

*

O otomobil...
Lincoln’dü.
K serisi, cabriolet’ydi.
Siyahtı.
Tavanı bez’di.
Arkaya toplanıp, açılıyordu.
Sadece 45 adet üretilmişti.
12 silindirdi.
Üç ileri, manuel vitesti.
Dört kapılıydı.
Koltukları deri, kahverengiydi.
Sağ ön koltuğu katlanırdı.
1934 modeldi.

*

Eisenhower bu tören otomobiline bindi, fotoğrafta görüldüğü üzere, şapkasını sağ eline aldı, kollarını kupa kazanmış futbolcular gibi havaya kaldırdı, Türkiye Cumhuriyeti’nin başkentinde, alkışlana alkışlana, ayakta tur attı. Misafir devlet adamından ziyade... Şehri fethetmiş muzaffer bir komutan edasındaydı.

*

O otomobil...
Atatürk’ün otomobiliydi!

*

23 Nisan, 29 Ekim gibi özel günlerde, özel törenlerde Atatürk’ün halkı selamlaması için, 1934’te, maliye bakanlığı tarafından satın alınmıştı. Rahmetli olana kadar, sadece Atatürk tarafından kullanıldı. Manevi değeri nedeniyle, 1938’ten sonra İsmet İnönü tarafından kullanılmadı. Atatürk’ün naaşı 1953’te Anıtkabir’e defnedildi, bu otomobil de 1958’de yine maliye bakanlığı tarafından Anıtkabir’e devredildi, ordu donatım tamir fabrikasında onarımı ve bakımı yapıldı, müze olarak sergilenmesi için Anıtkabir’de duruyordu.

*

İşte bu otomobil...
1959’da Anıtkabir’den çıkarıldı.
Türk halkını selamlaması için Eisenhower’ın altına verildi.
Sonra işi bitince tekrar Anıtkabir’e gönderildi.

*

Sembol otomobille...
Sembolik mesajdı.

*

Türk halkı, cumhuriyet tarihi boyunca o otomobilin üzerinde sadece Atatürk’ü ve ABD başkanını gördü!

*

Bugün 9 Kasım, yeni ABD başkanı belli oluyor.
Yarın 10 Kasım.

*

Bir dakikalık saygı duruşunda... Veya, Anıtkabir müzesinde bu otomobilin önünde fotoğraf çektirirken düşünelim diye yazıyorum.

*

Peşpeşe dizilen aynı tespihin taneleri...
Demokrat parti, adalet partisi, anavatan partisi, akp.

*

Kendi başımızdaki Amerikancı zihniyet değişmediği sürece...
ABD’nin başına clinton gelmiş, trump gelmiş, hikaye.