Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 16. maddesine göre, Cumhurbaşkanı tarafından en geç eylül ayının ilk haftası sonuna kadar onaylanıp, Resmi Gazete’de yayımlanması gereken “Orta Vadeli Program (2021-2023)” üç hafta gecikme ile de olsa 29.09.2020 tarih ve 31259 sayılı Resmi Gazete ile Cumhurbaşkanı Kararı olarak yayımlanmıştır.

Orta Vadeli Program’ın yayımlanması ile beraber 30.09.2020 tarihli Resmi Gazete’de vatandaşların dövizlerini bozdurmaları ve Türk Lirası’na yönelmelerini teşvik etmek üzere Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ve Türk Lirası mevduata uygulanan stopaj oranları ile ilgili indirimlere gidildi.

VERGİNİN ÇÖZÜM OLMAYACAĞINI  SÖYLEMİŞTİK, DİNLEYEN OLMADI...

Gider Vergileri Kanunu içinde düzenlenmiş bulunan, kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden hesaplanan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi oranının seyir defteri aşağıdaki gibidir:

01.05.2008 binde 0,

15.05.2019 binde 1,

07.12.2019 binde 2,

24.05.2020 yüzde 1 (Fiziki olmayan altın satış işlemleri de kapsama alındı.)

30.09.2020 binde 2,

Kambiyo muamelelerinden alınan BSMV’nin son 17 aydaki değişimi hepimizin başını döndürdü.

Köşemde, 10.08.2020 tarihinde “Kambiyo Vergisi Döviz ve Altın Talebini Engelleyemedi” başlıklı yazımda da 2019 yılının Mayıs ayından 2020 yılının Haziran ayına kadar oluşan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi tahakkuklarının vergi oranının artırılmasının vergi gelirlerine yansımadığı ve döviz işlemlerinin çoğunlukla merdiven altına kaydığı ya da ihracatçı belgesi alınarak bu vergiden kaçınıldığına ilişkin tespit yapmıştım.

DÖVİZLERİN BOZDURULACAĞI HAYALİ İLE TÜRK LİRASI MEVDUATTA STOPAJ İNDİRİMİ...

Orta Vadeli Program’ın yayımından sonra 30.09.2020 tarihli Resmi Gazete’de 31.12.2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) vadesiz ve özel cari hesaplara ve 30.09.2020 ile 31.12.2020 tarihleri arasında (bu tarih dâhil) açılan veya vadesi bu tarihler arasında yenilenen hesaplara ödenecek mevduat faizleri için yeni oranlar belirlendi. Buna göre,

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dâhil) vadeli hesaplarda tevkifat oranı %15’ten %5’e,

1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda tevkifat oranı %12’den %3’e,

1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %10’dan %0’a,

indirildi.

İNDİRİMLER ÇÖZÜM OLMAYACAKTIR...

Bu düzenlemeler yapılırken; döviz satış işlemlerinden kambiyo muamelesi olarak BSMV alınmasının döviz talebini engellenemeyeceğini, ayrıca bankalarda açılan döviz tevdiat hesaplarına uygulanan tevkifat oranlarının yükseltilmesinin dövize olan talebi azaltmayacağını bangır bangır söyledik ve yazdık. Hatta döviz tevdiat hesaplarına uygulanan stopaj oranlarının artırılmasından sonra döviz tevdiat hesaplarının sayı ve tutar olarak arttığının da tespitini yaptık.

Döviz satış işlemlerinden ve fiziki olmayan altın satış işlemlerinden kambiyo muamelesi olarak alınan BSMV’nin de tamamen kaldırılması gerekmektedir. Hiçbir caydırıcılığı olmadığı gibi kayıt dışılığı teşvik etmektedir.

Orta Vadeli Program ile beraber düşük faiz, yüksek kur ana hedefimiz olduğuna göre; Türk Lirası mevduata uygulanan stopaj oranlarında 3 aylık indirim değil, tamamen stopajın kaldırılması gerekmektedir. Bugünkü enflasyon oranı dikkate alındığında; yeni stopaj oranlarına rağmen mevduat hesaplarının net getirisi, enflasyonun üzerine çıkamamakta, enflasyon karşısında vatandaşın tasarrufu erimeye devam etmektedir.

1 yıldan uzun vadeli Türk Lirası mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 4 iken, bu belirsizlik ortamında vatandaşların dövizlerini bozdurup Türk Lirası’na geçeceğini beklemek, gerçekleşmeyecek bir hayaldir. Kaldı ki; tevkifat oranının sıfır olması durumunda da mevduat faiz oranı yüzde 10.63’e göre, net getiri yine enflasyonun altındadır.

Enflasyon oranı ve ekonomiye güven duyulmaması ülkemizi dolarizasyona sürüklemiştir.  Devletin açıkladığı rakamlara güven duymayan çok büyük bir vatandaş kitlesi olduğu da dikkate alındığında, dövizden TL’ye dönüş kolay olmayacaktır.