Türkiye’nin Covid-19 aşılarıyla ilgili sözleşme yaptığı iki ülke var; Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti...
İkisi de Meclis gündeminde.
Tarafların Türkiye’de üretim anlaşması yaptığı duyurulan Rusya Doğrudan Yatırım Fonu’nun (RDIF) Covid-19 aşısı Sputnik V ve Türkiye’nin tek aşı tedarikçisi Çin şirketi Sinovac’dan alındığı iddia edilen 1 milyon doz “ücretsiz aşı” tartışması sürüyor.
★★★
Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Covid-19 aşısı Sputnik V’nin Türkiye’de üretilmesi için “önde gelen bir Türk ilaç şirketiyle” anlaşma imzaladığını açıkladı.
Türkiye, Sputnik V’nin üretim anlaşması yaptığı 7’nci ülke olacak!
Hangi firma üretecek? Öztürk Oran’ın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Terra İlaç ve Pharmanona olabilir mi?
Hayır. Çünkü aşı üretimi için alınması gereken “İyi Üretim” (Good Manufacturing Practices GMP) tesis belgesi yok.
★★★
26 Ocak tarihli yazımdan Vakıf Katılım Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Öztürk Oran’ın kariyerini anımsayacaksınız...
Ümraniye’de aynı adrese kayıtlı Terra İlaç ve Pharmanora ilaç şirketlerinin yönetim kurulu başkanı.
1998 yılında kurulan Terra İlaç’ın yüzde 50’si Davut ve Mustafa Yurttaş kardeşlere ait.
Pharmanora ise 10 Eylül 2020 tarihinde kurulmuş.
Sputnik V’nin Türkiye’de üretim görüşmelerinin başlamasından bir ay sonra...
★★★
Türkiye’nin korona ile mücadelesinde başat rolü oynayacak Covid-19 aşısını Oran’a emanet etmenin mantığı nedir?
Bu soruların yanıtlarını 2018 yılında yönetim kurulu üyeliğine seçildiği Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) özgeçmiş sayfasında arayalım...
★★★
Lisans eğitimi Erzurum Kazım Karabekir Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde tamamlamış.
Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü ile İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü Bütçeleme ve Standart Maliyetler uzmanlık programını bitirmiş.
Vakıflar Bankası’nda 2 yıl memurluk yaptıktan sonra 16 yılı Faisal Finans Katılım’da geçmiş...
28 yıllık bankacılık hayatına ara verip ticarete atılmış. İstanbul Ticaret Odası Meclis ve İstanbul Ticaret Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı yapmış.
2014 yılında Vakıflar Bankası’na yönetim kurulu üyesi olarak dönüş. 2018’den beri de Vakıf Katılım’ın başkanı...
Bu CV’de Oran’ın İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) Yönetim Kurulu Üyesi olduğu belirtilmemiş.
Abdi İbrahim İlaç’ın sahibi Nezih Barut’un Başkanı olduğu İEİS’de Oran’ın şirketi Innogens İlaç’la ilgili de bir bilgiye rastlanmıyor.
TOBB’un “özgeçmiş” sayfasına bakarak, Oran’ı lisans eğitimini bu dalda almamış olsa da “bankacı” olarak tanımlayabilirsiniz.
Sancak Ailesi’nin tesisinde üretilecek!
Davut ve Mustafa Yurttaş kardeşler, DMY Elektronik Şirketler Grubu’nu 1980 yılında sıfır sermaye ile kurup, rekabetçi bir boyuta taşıdıkları İnform Elektronik’i, 2010’da 170 milyon dolara Fransız Legrant firmasına satmışlardı.
Davut Yurttaş, aralarında savunma sanayinin de olduğu farklı sektörlere elektronik parça imalatı gerçekleştirdiklerini söylüyor.
Bir ara satın aldıkları şirket sayısını 25’e kadar çıkardıklarını vurgulayan Yurttaş, Terra İlaç firmasında Oran ile ortaklılığını “Sektörde sevilen bir isim. Biz orada yalnızca yatırımcıyız. Türkiye’deki üretici firmayı Rusya tarafı belirliyor” diye açıklıyor.
Mavi Akım Boru hattı, Turusgaz A.Ş, Akkuyu Nükleer Santral müteahhitlerini de Rusya belirlemedi mi?
Rusya’nın iş yapış biçimi tanıdık geliyor.
★★★
Sputnik V anlaşmalarında Oran’ın temsil ettiği belirtilen Viscoran’ın yanı sıra Myfarma firması da bulunuyor.
Yurttaş, Sputnik V aşısının Azerbaycan üretim haklarını Myfarma’nın aldığını belirtiyor.
Ziraat Bankası’nın yüzde 85 hissedarı olduğu ve yönetim kurulu başkanlığını halen İrfan Koç’un sürdürdüğü Onko Koçsel ilaç fabrikası da üretim tesisi adayları arasında yer alıyor.
★★★
Oran kendisiyle yapılan söyleşilerde Sputnik V aşısı üretiminin birden fazla şirkette gerçekleşebileceğini söylüyor.
Bunlar hangi şirketler olabilir?
Sektörde ağızbirliği edercesine “Çerkezköy’de Sancak Ailesi’nin şirketi Pharmactive üretecek” deniyor.
Pharmactive denince akla hemen Tank Palet Fabrikası işletmecisi Ethem Sancak geliyor ama bu şirket, 2006 yılında Hedef Alliance’dan ayrılan Haluk Sancak’ın yönetim kurulu başkanı olduğu Saya Grubu’na ait.
Türkiye’nin gözü üretimde değil şişelemede!
Davut Yurttaş üretici ilaç fabrikasının Çerkezköy’de olduğu bilgisini doğruluyor.
Aynı bölgede Erciyes Üniversitesi’nde Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ekibinin üzerinde çalıştığı Covid-19 aşısının üretim tesisi Koçak Farma da akla gelebilir.
Ancak her fabrika tek bir tür aşı üretebileceği için bu seçeneği hesaba katmamak gerekir.
★★★
Oran’ın aşı üretecek ilaç firması arayışı süredursun, Covid-19 yerli aşı üretiminde çalışan 7 üniversiteden 4’ü ilerledi.
Faz-1 denen hayvan deneyimleri aşamasını geçen Acıbadem Üniversitesi’nde aşı çalışmaları sürdüren Prof. Dr. Ercüment Ovalı ekibinin önde olduğu söyleniyor.
Aşı üretim tesisi ruhsatı da alan Abdi İbrahim İlaç Sanayi’de üretilecek aşıyı, ilk partide Türkiye alır mı, ihraç mı ederler tartışılıyor.
★★★
Bilimsel çalışmaları fonlayan TÜBİTAK ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) 7 aşı, 11 ilaç firması için yalnızca 18 milyon TL destek açıklamıştı.
Türkiye’nin Coca-Cola şişeleme fabrikası gibi tesis kurmaktan başka kabiliyeti olacak mı; meçhul!
Amerikan devleti Moderna aşısını geliştirmek için 2.5 milyar dolar kaynak aktarmıştı.
ABD ilaç firması Johnson&Johnson’un da tek doz Covid-19 aşısı, dün itibarıyla FDA tarafından onaylandı.
