Pas geçmek! Her durumumuza cuk oturuyor ama bir havacılık terimi aslında. Uçağın son yaklaşma evresindeyken, piste değdikten sonra şüphe ve belirsizlik yüzünden iniş yapmayı bırakması anlamına geliyor.

2011 yılına dek pas geçme iradesinin insana özgü bir davranış olduğu sanılıyordu.

Bu tarihte New York Üniversitesi ve Georgia Üniversitesi’nden iki profesörün bilimsel araştırması maymunların da tıpkı insanlar gibi pas geçebildiklerini kanıtladı!

Araştırmada maymunlara joystick ile kullanılan bilgisayar oyunu öğretildi. Maymunlar, bilmece oyununda doğru yanıtı seçtiklerinde yiyecekle ödüllendirildi. Yanlış yanıt halinde ise oyun kısa süreli durdu. Oyunun durması, maymunun yiyecek kazanma fırsatını ortadan kaldırıyordu.

Maymunlara üçüncü bir seçenek tanındı, pas geçmek! Bu durumda oyun durmuyor bir sonraki seviyeye geçiliyordu. Araştırmacılar, maymunların tıpkı insanlar gibi yapıp o zor soruyu, durumu pas geçtiklerini fark etti!

***

Yurttaş Muhsin Bey, İstanbul Mecidiyeköy’de bir dönercinin taburesinde oturmuş çay içiyordu. Gazetemizin iki üretken muhabiri Batuhan Serim ile Ali Selim Yamanlı hayat pahalılığının esnafı, tüketiciyi nasıl etkilediğini araştırırken rastladılar ona.

Okuyan iki çocuğu varmış. Tavuk döner yemek umuduyla gelmiş, yılın başında 13 lirayken zam zam üstene bindiği için 35 liraya çıktığını görmüş. Yersem yol param kalmayacak diyerek sadece çay içiyormuş. Muhabir arkadaşlarıma şöyle demiş: Öğlen yemeğini pas geçtim!

Peki ya diğer milyonlarca yurttaş?

***

Örneğin, her 10 kişiden 3’ü son bir yılda dışarıda yemek yemeyi pas geçmiş!

Haziran ayında Eylül 2021’den bu yana en düşük konut satışı yaşanmış. Bırak ev almayı, hayal kurmayı bile pas geçmişiz!

Geçen yıl tatil planı yapmayanların oranı yüzde 75 iken, bu yıl tatil planı yapmayanların oranı yüzde 81’e çıkmış. Tatili pas geçmişiz!

Liselere Geçiş Sistemi yerleştirme sonuçları açıklandı. İmam hatip ortaokullarından mezun olan gençlerin yüzde 47.5’i bir imam hatip lisesine gitmek istemedi. AKP’nin öve öve bitiremediği iş garantili imam hatipler pas geçildi.

Koton CEO’su Bülent Sabuncu, son dönemde mağazalara gelişlerin arttığını ancak önemli bir değişimin yaşandığına dikkat çekti. Mağazalara gelen ziyaretçi sayısı yüzde 15 artarken, satışa dönüş oranında 3 puanlık düşüş yaşandı. Üstümüze yeni bir şey almayı pas geçmişiz!

Maaşlardan tasarrufa ayrılan pay yok olmuş. Anket yapılmış, katılımcıların yüzde 73.8’i hiç tasarruf yapmıyorum demiş. Memleketin büyük bölümü kefen parası ayırmayı pas geçmiş!

Millete sormuşlar, ekonomik koşullar altında en çok hissettiğiniz duygular nelerdir diye. Yüzde 62.2 kaygı, yüzde 59.8 gerginlik, yüzde 47.7 sinir, yüzde 38.8 de tükenmişlik demiş! Milletçe bir oh demeyi pas geçmişiz!

Ekonomi yüzünden alışkanlıklar tümden değişmiş. Yüzde 74.8’lik kesim kıyafet, yüzde 74.3’ü ayakkabı, yüzde 72.5’i çikolata, yüzde 71.5’i balık, yüzde 69.8’i et alışverişini pas geçmiş!

Orta üstü gelir gruplarında bile en fazla pas geçilen ürün et olmuş!

Pas geçilmeyen tek ürün kalmış, ekmek!

2021 Kurban Bayramı’nda kurban kesenlerin oranı yüzde 41 olurken, bu yıl yüzde 26’da kalmış. Mübarek kurbanın sırtına binip Sırat Köprüsü’nden geçme işini bile pas geçmişiz anlayacağınız!

***

Canlıların en seçkini, insanız... Lafta aklımız, fikrimiz her durum karşısında bir yol arayıp bulma, neredeeen nereye geldiğimizi ve gitmekte olduğumuzu, kimin hep kazandığını kimlerin hep kaybettiğini ayırt etme yeteneğimiz var.

Var da; kurban kesmeyi, çocuklara çikolata almayı, Muhsin Bey ve milyonlarca yurttaşa öğle yemeğini pas geçirten, 20 yıllık iktidarın üzerine tüy diken AKP ekonomisi yok mu ya!

Zor durumda pas geçmeyi öğrenen maymunların yeteneği ile şüphe, güvensizlik, yokluk, belirsizlik ve yaşatılan çaresizlik karşısında pas geçtiğimiz gayet insani konularda eşitledi bizi!