Mehtap Ö. ERTÜRK
Dünya ekonomisinin en büyük 20 ülkesini içeren G20 hükümetleri, dünyada her yıl aklanan 2 trilyon dolar kara para yolsuzluğu ile mücadele etme konusunda verdikleri sözü tutmadı. Yasadışı kazanılan kara para ülkelerdeki yasalardan elde edilen gizlilikle aklanabiliyor.
Yolsuzlukla mücadeleye liderlik eden bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Şeffaflık Örgütü geçtiğimiz yıl G20’ye bu gizlilikleri sonlandırması için büyük baskı yaptı. G20 ülkeleri Avustralya’nın Brisbane kentindeki zirvede bu konuda vaatte bulunarak 10 temel ilke belirledi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü, aradan geçen bir yılda ülkelerin bu konudaki çabalarını ortaya koymak amacıyla “Paravan Şirketler Küresel Raporu” adlı araştırmayı hazırladı. Türkiye’nin başkanlığında Antalya’da bir araya gelecek G-20 toplantısı öncesinde açıklanan rapora göre, İngiltere dışında hiçbir ülke bir adım atmadı. Türkiye ise sadece gizliliğin tanımını yapmakla yetindi.
DURAKLAMA DÖNEMİNE GİRDİ
Rapor hakkında geniş bilgi vermek amacıyla bir grup gazeteci ile bir araya gelen Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Cobus de Swardt çarpıcı açıklamalarda bulundu. Son beş yıldır Türkiye’nin tüm göstergelerde düşüş kaydettiğini belirten Swardt, “Eğer Türk olsaydım karamsar olurdum” dedi. Türkiye’nin basın özgürlüğü sıralamasındaki yeri, Twitter Şeffaflık Raporu’na göre sansürde dünyada birinci sırada yer alıyor olması, Dünya Bankası’nın ‘İş Yapma Kolaylığı’ raporuna göre bu yıl 189 ülke arasında 55’inci sıraya gerilemesi gibi önemli göstergeleri değerlendiren Swardt, “Son beş yıllık dönemde duraklama görüyoruz. İnsan hakları ihlalleri görüyoruz. Sokaktaki insanın yolsuzluk konusunu ne kadar önemsediği önemlidir. ‘Çalıyorlar ama çalışıyorlar’ algısının sonuçları herkes için yıkıcı olur” diye konuştu.
DURUM KÖTÜYE GİDİYOR
Konuşmasında Türkiye’de devlet medyasının hükümet medyası haline dönüştüğünü ifade eden Swardt, şunları söyledi: “Gelişen ülkelerde ekonominin rekabetçi olmasının, herhangi bir çıkar uğruna veya yakınlara kaynak yaratmadan dağıtılması önemlidir. Aksi halde ülke rekabetçi olamaz. İhaleler açık ve kanunlara uygun yapılmalı.”
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Türkiye Başkanı Oya Özarslan ise 2014’te yayımlanan Uluslararası yolsuzluk algısı endeksine dikkat çekerek, “Türkiye’nin puanı 50’den 45’e düşerken, sıralamada 175 ülke arasında 64’üncü oldu. En büyük düşüşü gösterdi. Bu durum kaygı veriyor. Yabancı yatırımcı için 50 puan kritiktir. Türkiye bir yıl içinde beş puan birden düştü” dedi.
Türkiye ev ödevlerini yapmadı
“Paravan Şirketler Küresel Raporu”nu açıklayan Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Cobus de Swardt, G-20 ülkeleri gizli sorumluların ortaya çıkarılabilmesi için yasal düzenleme yapacakları sözünü vermelerine rağmen, 12 ayda İngiltere hariç 19 ülkenin hiçbir şey yapmadığını ortaya koydu. Türkiye’de ise sadece gizliliğinin tanımının yapıldığı görüldü. Türkiye, ‘risklerin belirlenmesi ve azaltılması, gerçek sorumlular konusunda doğru bilgi edinme’ gibi 10 önemli ilkenin 9’unda sınıfta kaldı. Swardt, şunları söyledi, “G20 liderlerinin söz vermede başarılı olduklarını, ama bu sözleri tutmakta o kadar başarılı olamadıklarını görüyoruz. G20 güzel konuşmaların yapıldığı bir kulüp gibi görünmek yerine, yolsuzlukla mücadele de dahil olmak üzere, verdiği sözleri tutmalıdır. Hukuki yapısını güçlendirmek için bir şekilde çaba gösteren tek ülke bulduk: İngiltere. 15 ülkede ise ortalama veya zayıf bir hukuki yapı bulunmaktadır. Daha da vahimi, küresel ölçekte büyük finansal oyuncu ülkeler, örneğin Avustralya, Kanada ve ABD de dahil, zayıf kategoridedir. Brezilya ve Güney Afrika gibi iki ülke gerçek lehtarlık konusunda hukuki bir tanım dahi getirmedi.”
