Üzerinde buğday çuvalı bulunan eşek değirmene doğru giderken, köy çocukları arkasından atlayarak eşeğe biniyor, bir de daha hızlı yürüsün diye sopayla vuruyordu. Onlardan birisi de Turan İçli’ydi. Nasıl olduysa eşek ön ayaklarını havaya kaldırdı, üzerindeki Turan’ı ve buğday dolu çuvalı yere attı. Eşeğin canı çok yanmış olacak ki, attığı tekmelerden birisi 11 yaşındaki Turan’ın alnına geldi. Gözünün retina tabakası zarar gördü. Bugün 70 yaşında olan Turan İçli, tam 59 yıldır görme engelli.
Gözlerini kaybetti ama o hiç yılmadı. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji bölümünü, sonra Hukuk Fakültesini bitirdi. 50 yıldır Ankara’da avukatlık yapıyor. Elinde görme engellilerin kullandığı beyaz bastonla “Engelli Haklarına Erişim Platformu” sözcüsü olarak geldi. Yanında Platformun sekreteri Fatma Akay, görme engellilerle ilgili bir dernekte bilgisayar öğretmenliği yapan Yüksel Sosun vardı.
ÖLDÜRÜP, İNTİHAR EDENLER VAR
Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Derneği Başkanı, 158 örgütün katılımıyla oluşturulan “Engelli Haklarına Erişim Platformu” sözcüsü avukat Turan İçli, ilginç olaylar anlattı. Bunlar arasında öyle bir olay var ki, inanın dinlerken insanın kanı donuyor. Turan İçli’nin anlattıklarından bölümler aktarıyorum:
“Özellikle zihinsel engellilerin aileleri, evlatlarının geleceğinden çok endişe ediyor. Kendileri vefat ettiğinde evlatlarına kim bakacak, nerede kalacaklar diye düşünüyor. Çünkü, devletin onlara sağladığı böyle güvenceli bir ortam yok. Evde bakım, bakım merkezleri var ama ne yazık ki bazılarında işkence ve kötü muamele var. Bunları gelişi güzel söylemiyorum, bunlardan dolayı yargılanan hüküm giyenler de oluyor.
Öyle bir noktaya gelindi ki, aileler arasında maalesef engelli evlatlarını öldürüp ardından intihar edenler var. Ne yazık ki bu tür vakalar çoğaldı. Ayrıca bireysel intihar vakalarında da önemli artış yaşanıyor. Bu çok dramatik, çok vahim bir durum. Yani bir örnek olur, iki örnek olur ama örnekler çoğaldıkça, insanların ne kadar umutsuz, çaresiz kaldıkları ortaya çıkıyor.
DUVARI AŞAMIYORUZ
Eskiden haklarımızı aramak için lobi faaliyet yapar, gerekirse eyleme başvururduk. Bunların bir etkisi olurdu. Çünkü parlamentoya yönelik yapardık, partilerin TBMM grup başkan vekilleriyle görüşürdük, yasa değişikliğini sağlardık. Yasaya ilaveler yaptırırdık. Yani parlamento etkiliydi. Ancak, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminden sonra bütün yetkiler Cumhurbaşkanının elinde toplanınca parlamento etkisiz hale geldi ve biz ne kadar uğraşırsak uğraşalım parlamenterlerle sonuç alamıyoruz
Cumhurbaşkanına erişmek gerekiyor. O da mümkün değil. Her şeyde adres cumhurbaşkanı gösteriliyor. Son 20 yıldır engelli haklarında örgütlü mücadelemiz sonucu ilerlemeler olmuştu. Şimdi de kazanılan haklar ‘tasarruf tedbiri’ denilip elimizden alınıyor..
10 MİLYON ENGELLİ VAR
Engelli hareketinde de bir dağınıklık var. İnsanlar hakkını aramaya bile korkuyor. Artık bunu kırmak istiyoruz. O yüzden 158 kuruluşla Ankara’da yürüyüş ve miting düzenleyeceğiz Ankara Kolej’den, Sakarya Caddesi’ne kadar yürüyeceğiz ve orada 70 maddelik ‘Engelli Hakları Bildirgesi’ni açıklayacağız. Çeşitli dernek gruplarına söz hakkı verilecek, kendi özel sorunlarını da anlatacaklar.
Devletin rakamlarına, saha araştırmalarına göre ülkemizde yaklaşık 10 milyon engelli olduğu ortaya çıkıyor. 10 yıl öncesine kadar dört engelli grup bilinirdi. Şimdi birçok kesim kendi engel durumlarının yavaş yavaş farkına vardı. Şimdi durumlarıyla ilgili yüzlerce dernek kuruldu. 158 değişik engelli grubundan oluşan ‘Engellilerin Haklarına Erişim Platformu’ adıyla bir çatı yapı meydana getirdik. Ben, platformun sözcüsüyüm.
SESİMİZİ DUYURMAK İSTİYORUZ
Biz, üzerimizdeki ölü toprağını dağıtmak istiyoruz. Engellilere biraz cesaret, özgüven gelsin ki sesimizi duyuralım. Bakın, emekliler aylardır sokaklarda. 14 bin lira emekli aylığına isyan ediyorlar, seslerini duyuruyorlar. Engelli aylığı 5.000 lira. Bakım aylığı 9.000 lira civarında. Yani açlık sınırının altındayız. Bununla bizi geçinmek zorunda bırakıyorlar.
Engellilerin sesini duyurmak çok kolay olmuyor. Onun için basınımızın bize sahip çıkmasını, mitingimize destek vermesini bekliyoruz. O gün milletvekilleri de bize desteğe gelirse, yürüyüşümüz engellenmez, polisin keyfi uygulamalarına da set çekmiş olurlar.”
BEYAZ SARAY İŞGALİ
Turan Bey, taleplerine duyarsız kalınırsa ileride sarsıcı eylemler yapacaklarını belirtiyor. “Örneğin ne yaparsınız?” diye sorduğumda şunları anlattı:
“ABD’de, 1976 yılında engelliler Beyaz Sarayı 26 gün işgal ettiler. ABD’de şimdiki Engelliler Kanunu o zaman çıkarıldı. Tabii bizim saray işgali gibi bir planımız asla yok. Daha kolay ama, ses getirici eylemler yapacağız.”
Turan İçli’nin çağrısı şu: 14 Haziran Cumartesi günü saat 16.00’da Ankara Kolej önünde buluşup Ziya Gökalp Caddesi üzerinden Sakarya Caddesi’ne yürüyüşte kendilerine destek olunması. Yürüyüşün adı: Büyük Engelli Buluşması. Konu: “Haklarımızı istiyoruz” olacak.
