AKP öncesi, ülkede 71 üniversite vardı. İktidar, 75’i devlet, 132 üniversite açtı. Cumhurbaşkanının sayısal çoğunluğuyla övündüğü son 18 yılda AKP’nin açtığı üniversiteleri, Sayıştay’ın Eylül 2024’te yayınladığı son denetim raporlarından inceledim. 22 yıl önce ‘Kapatacağım’ sözü verilen YÖK’ten incelemeye başlayalım. İktidar ekonomik krizi reddetse de YÖK’ün 320 milyon liralık yıllık bütçesi, ekonomik kriz gerekçesiyle yıl sonunda yüzde 2.26 artışla 726 milyon liraya çıktı. Sayıştay, “Bilimsel Araştırma Projeleri’ne ait birçok veri YÖKSİS’te yok. Takip etmiyorsunuz” diye YÖK’ü uyardı. Bilimsel proje takibi yapılmasına, AKP’nin kurduğu üniversiteler de karşı çıktı. Bilimsel akıl ile biat aynı sofrada bağdaş kuramaz.

CÖMERT İHALE

Sayıştay kısıtlı veri yayınlasa da AKP’nin kurduğu devlet üniversiteleri, bilimsellik ve mali raporlarda ciddi açık verdi. Aksaray Üniversitesi’nin 860 milyon TL’lik bütçesi; 760 milyon TL’si Erasmus, Mevlana, Farabi gezintileri ve ihaleler derken suyunu çekti. Sayıştay özetle, “İhalelerin asgari yüzde 10’unda Kamu İhale Kurumu’dan (KİK) uygun görüşü alman gerekirken, sen kimseye sormamışsın kardeşim, bu usulsüzlük” dedi. Amasya Üniversitesi’nde 50’si profesör, 319 akademisyen kadrosu boş. Alet edevat kayıtsız kuyutsuz, 1.9 milyon TL’ye yaptırmışlar. Bir de ihalesiz 4.9 milyon TL kayıp para var. Hacı Bayram Veli’nin bütçesi 1.2 milyar TL. Onlar da KİK’e sormadan cömert ihaleler yapmış. Keyfi ihalelerin mali karşılığı, altı üstü 21 milyon liracık (!)    

KURU KAÇIRMA

Ardahan Üniversitesi’nde sadece 15 profesör varken, kadronun 244’ü boş. Üniversite deyip geçmeyin. Kantinde; çay, kahve, tost satıp 3.4 milyon lira para bile kazanmış. Bir kusurları var ki, döviz hesaplarındaki 54 bin Euro’da kur farkı hesabı yapmayı kaçırmışlar. Sayıştay, “İç kontrol, denetleme sistemin yok” diye canhıraş fırçalıyor. Para pul sormayın. Rektörleri Mehmet Biber’in, üniversite açılış sayfasında Erdoğan’la sabitlenmiş fotoğrafı var. Ardahan’a hadi kar, kış kıyamet gitmeyen hain akademisyenler (!), lebiderya Bandırma’nın neyini beğenmediniz? On Yedi Eylül Üniversitesi’nde 41 profesör, 45 doçent, 85 doktor derken, 323 akademisyen koltuğu yazık ki, boş kalmış! İstanbul’da ortalama daire parası etmese de bilimsel araştırmaya 7.8 milyon TL bütçe ayırmışlar.

KURUŞ SORULDU

Kantin, fotokopi derken 8 kira sözleşmesi yapmışlar. Sayıştay, yine kızmış. “Kiraladıklarının ısınma bedelini niye almıyorsun?” diye oturup hesaplamış. 11 bin 795 TL kamu zararının peşine düşmüş. Milyarlarca lira kayıp paranın yanında çerez parası mı? dediniz. Devletin her kuruşu, senin benim vergim. Sormasınlar mı? Bartın Üniversitesi’nin 289 hoca eksiği var. Olsun, yabancı uyruklu 7 hoca bulup, buluşturmuşlar. Gelir-gideri enflasyona göre düzenlemeyi beceremediklerini, Sayıştay raporlamış. 361 milyon TL değerindeki arsa ve taşınmazların değerini 3.9 milyon liraya sabitlemişler. Sayıştay, enflasyonun mal varlıklarının değerini 92 kat arttırdığını gözlerine gözlerine sokmuş.

İŞLER TIKIRINDA

Batman Üniversitesi, AB’den 58 bin Euro hibe alıp, Erasmus Projesi’ne aykırı harcamış. Nezaketinden olsa gerek Sayıştay, kim veya kimlerin Avrupa’da fink arttırıldığını açık etmemiş. 179 temizlikçisi olan Bayburt Üniversitesi’nde, 62 profesör kadrosunun 46’sı boş, 16’sı zar zor doldurulmuş. Bingöl Üniversitesi, çatı yapımından, kepçe bakımına 1.1 milyon liralık 9 ayrı işi, aynı kişiye verince, “Usulsüz!” diye Sayıştay azarlamış. Babalarının parası olsa gerek; Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 51.3 milyon TL’lik alım yapıp, KİK’e sorma gereği duymamış. 472 akademisyen kadrosu boş olan Düzce Üniversitesi, ihaleleri başkalarının katılımına kapatmış. Üste, “Borç yok” belgesi almayıp, defalarca ödeme yapmış. Sayıştay, “Kasa hesabın eksik” diye kulak çekse de belli ki işler tıkırında!

FABRİKA SİSTEMİ

Erzurum Teknik Üniversitesi, 31 profesörü zar zor bulurken, 138’i profesör, 790 akademisyen kadrosu boş kalmış. Kar kış memleketi diye belli ki, kimseleri ikna edememişler. İhale ve alımları sıkıntılı. 21.5 milyon TL’lik ihaleyi kontrolsüz dağıtmışlar. Karabük Üniversitesi’nin, 1019 hesabını tutmadığı için parasal verilerinin gerçeği yansıtmadığı raporlandı. Kayseri Üniversitesi, milyonluk ihaleleri şartsız şurtsuz saçmış. Sinop Üniversitesi, öğrenci yemeği anlaşması yapıp, kaptaki yemeğin sözleşmedeki olup olmadığına bakmamış. YÖK Kanunu’na aykırı olsa da Yalova Üniversitesi, dışarıdan rektör yardımcısı ithal edip, kadrolaşmayı taçlandırdı. Harvard, Stanford, Oxford’dan özel ekip kurulsa; bilimsiz, hesapsız, kitapsız AKP tipi fabrikasyon üniversite sistemini çözemez!