Sağlık Bakanlığı'nın yayınladığı aşı portalında yer alan bilgilere göre, Pnömokok hastalıkları, pnömokok isimli bakterinin neden olduğu ciddi ve ölümcül olabilen hastalıklardır. Pnömokok bakterisi, hafif olarak değerlendirilebilecek hastalıklardan, ciddi, ölümcül olabilen kan zehirlenmesi ve menenjitte kadar çok çeşitli hastalıklara, yaşam boyu sakatlığa da neden olabilir.

5 yaşından küçük çocuklardaki bakterilerle ortaya çıkan menenjitin(beyin ve omuriliği saran zarın iltihabı) en sık nedenidir. Ayrıca, kan zehirlenmesine (sepsis) zatürreye, otit (kulak iltihabı) ve sinüzite neden olabilir. Zatürrenin hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en sık nedeni pnömokok bakterisidir.

PNÖMOKOK BAKTERİSİNİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR CİDDİ MİDİR? 

Pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar hafif; otit (kulak iltihabı) ve sinüzit gibi (ancak bu hastalıklarda hem gündelik yaşam kalitesini etkiler, hem de sağırlık gibi ciddi hasarlara neden olabilir) hastalıklardan, çok tehlikeli hastalıklar olarak değerlendirilen zatürre, menenjit (beyin ve omuriliği saran zarın iltihabı) ve kan zehirlenmesi şeklinde seyredebilir. Bu hastalıklar sağırlık, beyin hasarı ya da kol veya bacak kaybı gibi sakatlıklara neden olabilirler. Pnömokokal menenjit olan yaklaşık 15 çocuktan birisi tüm tedavilere rağmen kaybedilmektedir.

PNÖMOKOK BAKTERİSİNİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalığın vücutta etkilediği bölgeye göre farklı belirtileri vardır.

Zatürre hastalığının belirtileri:

Ateş ya da titreme
Öksürük
Hızlı solunum ya da nefes alma zorluğu
Göğüs ağrısı
Menenjit (beyin ve omuriliği saran zarın iltihabı) hastalığının belirtileri:

Başağrısı ya da ense sertliği
Yüksek ateş
Parlak ışıkla artan ağrı
Bilinç bulanıklığıdır.
Bebeklerde yeme, içmede azalma, uyarıya cevapta azalma ya da kusma görülebilir.
Kan zehirlenmesinin belirtileri:

Ateş
Titreme
Dalgınlık,
Uyarıya cevapta azalma

PNÖMOKOK BAKTERİSİ NASIL YAYILIR?


Pnömokokal hastalıklara neden olan pnömokok bakterisi, boğazında bu bakteri bulunan kişilerin öksürük ya da hapşırmaları yoluyla yayılır. Bulaşma, solunum sekresyonları ile temas ve/veya büyük damlacıkların yayılımı ile kişiden kişiye olmaktadır. Hasta olmasalar bile bazı çocuk ve yetişkinlerin burun ve boğazlarında bu bakteriler bulunabilir. Bu kişiler pnömokokal hastalığı yayabilirler.

PNÖMOKOK BAKTERİSİNİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLARDAN NASIL KORUNULUR?

Pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklara karşı en iyi korunma yolu pnömokok aşısı ile aşılanmaktır.

ÇOCUĞUMU NEDEN PNÖMOKOK AŞISI İLE AŞILATMALIYIM?

Pnömokok aşısı: Pnömokokların neden olduğu, zatürre, kan zehirlenmesi ve menenjit gibi potansiyel olarak ciddi hatta ölümcül olabilen hastalıklardan korur. Çocuğunuzun daha az otit ve sinüzit geçirmesini sağlar, Pnömokokal hastalık nedeniyle çocuğunuzun bakım gereksinimini ve okula devamsızlığını önler.

KİMLERE PNÖMOKOK AŞISI UYGULANMALIDIR?

-Bebek ve 5 yaşından küçük çocuklara
-Sağlıklı 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlere
-5 yaş ve üzerinde olup pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar için riski arttıran diğer hastalıkları bulunanlara pnömokok aşısı uygulanmalıdır.

Pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar için riski arttıran hastalıklar nelerdir?

5 yaş ve üzerinde olan çocuk ve yetişkinlerde bazı hastalıkların bulunması durumunda pnömokok hastalığı riski artar. Bu hastalıklar:

Kronik kalp hastalığı (özellikle siyanotik konjenital kalp hastalığı ve kalp yetmezliği)
Kronik akciğer hastalığı (astım hastaları dâhil)
Kronik böbrek yetmezliği
Kronik karaciğer hastalığı
Diabetes mellitus
BOS kaçağı
Kohlear implant
Orak hücreli anemi ve diğer hemoglobinopatiler
Fonksiyonel ya da anatomik aspleni, (dalağın bulunmaması)
HIV enfeksiyonu
Nefrotik sendrom
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler,
Radyasyon tedavisi ya da bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi verilen hastalıklar,
Doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan bağışıklık sistemi yetmezlikleri
Hodgkin hastalığı ve kötü huylu kanserler, lenfoma, lösemi, yaygın kanserler,
Solid organ nakli
Hematopoetik kök hücre alıcıları
Multiple miyelom
Alkolizm

PNÖMOKOK AŞISI UYGULAMA TAKVİMİ NASILDIR?


Pnömokok bakterisinin 90 dan fazla tipi vardır.
Konjuge pnömokok aşısı ve polisakkarit pnömokok aşısı olmak üzere pnömokok aşısının iki tipi vardır.

Konjuge pnömokok aşısı:
Ulusal Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimimizde yer alan konjuge pnömokok aşısı pnömokokların 13 tipine karşı etkilidir.
Ulusal Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimimizde 2’inci, 4’üncü ve 12’inci ayda olmak üzere 3 doz uygulanır. Pnömokok aşısı, 5 yaş ve üzerindeki sağlıklı çocuklara; riski arttıran bir hastalık(kanser, dalak bulunmaması gibi) yok ise gerekli değildir.

5 yaş ve üzerinde olup pnömokok hastalığı riskini arttıran durumların varlığında ve 65 yaş ve üzerinde sağlıklı kişilere de uygulanmalıdır. Aşılama şeması hastalıklara ve yaşa göre farklılık gösterir.

Polisakkarit pnömokok aşısı:
Polisakkarit pnömokok aşısı pnömokokların 23 tipine karşı etkilidir.  2 yaşından küçük çocuklarda etkili değildir.
Pnömokok hastalığı riskini arttıran durumların varlığında ve 65 yaş ve üzerinde sağlıklı kişilere önerilir.Aşılama şeması hastalıklara ve yaşa göre farklılık gösterir.

PNÖMOKOK AŞISI GÜVENLİ MİDİR?

Evet. Pnömokok aşısı çok güvenlidir ve Pnömokokal hastalığı önlemede çok etkilidir. Aşıların tıpkı ilaçlar gibi yan etkileri olabilir. Çocukların çoğunda bu yan etkiler görülmez.

PNÖMOKOK AŞISININ YAN ETKİLERİ NELERDİR?

Pnömokok aşısının yan etkileri genellikle hafiftir. Bunlar:

Hafif huzursuzluk
Uyuklama
İştahsızlık
Aşı uygulanan yerde kızarıklık, şişlik ve ağrı
Ateş

PNÖMOKOK AŞISININ UYGULANMAMASI GEREKEN DURUMLAR VAR MIDIR?


Bir aşıya karşı ciddi allerjik reaksiyon ortaya çıkması durumunda, o aşının sonraki dozları uygulanmamalıdır. Bir aşı bileşenine karşı ciddi allerjik reaksiyon ortaya çıkması durumunda, bu maddeyi içeren tüm aşıların uygulanmaması gerekir.