Yeni koronavirüs (Covid-19) tanı kiti üreticileri “Türkiye’nin ihtiyacı olursa, biz de varız” diyorlar...

Pandemi (salgın) durumunda, tanı kiti talebinin 100 binlerden, milyon adetlere çıkma olasılığı üzerine çalışmalar sürüyor.

Bakanlığın mevcut tedarik setini genişletmesi gerekecek...

★★★

Sağlık Bakanı Dr.Fahrettin Koca’nın açıklamalarına dayanarak geçtiğimiz pazar günü (15 Mart) bu köşede “Tanı kitini kim üretiyor” diye sormuş, yanıtını da vermiştim.

Tekrar olacak ama sistemi hatırlatmakta yarar var.

Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 tanı kiti alımını yapmak üzere işbirliğine gittiği kurum ve kuruluşlar şunlar:

2019 yılında kurulan Uluslararası Sağlık Hizmetleri A.Ş (USHAŞ) ve Yönetim Kurulu Başkanlığını Bakan Koca’nın yaptığı 2015 yılında kurulan Türkiye Sağlık Enstitüsü Başkanlığı (TÜSEB) ile 7 Ocak 2020 tarihinde kurulan Bioeksen Ar-Ge Teknolojileri Ltd İhracatı USHAŞ’ın gerçekleştirmesi üzerine kurulmuş bir iş modeli…

★★★

2014 yılından beri TÜBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Bakanlığı destekli projelerde yer edinen Bioeksen’in yetkilileri, Dünya Sağlık Örgütü’nün SARS-CoV-2  formülünü ilan etmesiyle üretime başladıklarını söylüyorlar.

Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, bu hafta başında tanı kiti üreten ve ihraç eden A1 Yaşam Bilimleri RTA Labrotuvarı’na, Anatolia Tanı ve Biyoteknoloji Ürünleri şirketine ziyaret gerçekleştirdi.

Her iki firma da Covid-19 tanı setlerini ihraç ettiği gibi, diğer ürünlerini de Türkiye’deki hastanelere satıyor.

★★★

A1’in Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Fırat, tanı kiti üretim deneyimini 1997 yılında kurulan İontek İlaç Tanı ve Biyoteknoloji Ürünleri  laboratuvarlarında yaptıkları çalışmalara dayandırıyor.

Fırat, “Hepatit B, HIV (Aids) gibi en yüksek derecede virüs tanı kiti üretim sertifikasına sahip dünyadaki 10 laboratuvardan 3’ü Türkiye’deydi” diyor ve isimlerini sıralıyor: RTA, Anatolia ve İontek Tanı Laboratuvarları...

★★★

Fırat “Sağlık Bakanlığı’nın Bioeksen ile kurduğu iş modeli çok doğru. Ancak ölçeklendirme için kapılarını Türkiye’deki diğer tanı kiti üreticilerine de açmalı” diyor...

200 farklı tanı kiti ürettiklerini belirten Anatolia Yönetim Kurulu Başkanı Alper AkyüzBu hafta İtalya’ya 90 bin adet Covid-19 tanı kiti göndereceğiz. Gece-gündüz çalışıyoruz. Haftalık 250-300 bin kapasitemiz var ama ülkelere tedarik sorununu aşabilirsek bu milyon adetlere çıkabilir” diyor.

★★★

Tanı kiti alanında da küresel oyuncu olan İsviçre kökenli ilaç firması Roche’un, Türkiye’de Covid-19 piyasasına girmemesi, yerli kapasitenin ne denli kıymetli olduğunu gösteriyor.

Dubai, Pakistan, Almanya, Avusturya, Gürcistan, Macaristan’a Covid-19 tanı kiti ihracatını sürdüklerini söyleyen Fırat, “hammadde arz güvenliğine” dikkat çekiyor.Fırat, sınırların ötesindeki bir başarı öyküne işaret ediyor.

★★★

RTA Laboratuvarı; 24 Aralık itibariyle  Prof.Dr. Kamil Önder’in Avusturya merkezli şirketi  Procomcure Biotech’in tüm enzim kapasitesini kapatmış.

Procomcure, Alman sertifika kurumundan belgeli RTA’ya, teknoloji transferi yoluyla enzim kaynaklarına ulaşımı sağlıyor.

Biyoteknoloji girişimciliği eğitimleri veren Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Sevgi Salman Ünver, Covid-19 tanı süresini 10-15 dakikaya indiren yenilikçi çalışmaları anlatıyor.

Ünver’in sözünü ettiği cihaz, eczanelerde satılan gebelik testi çubuklarına benzer bir fonksiyona sahip. Laboratuvarlarda yapılan testler kadar ileri bir tanı imkanı vermiyor ama evlere girmesi zamandan kazandırabilir.

★★★

Sentromer DNA Teknolojileri Kurucusu Pınar Akalın’ın çalışmalarından da örnekler veren Ünver, yakın coğrafyadan tanı kiti ihtiyacı olacağını öngördüklerini vurguluyor.

Ankara’nın, “Sorun küresel, mücadele ulusal” mottosu, mikrobiyoloji girişimcilerine ilham veriyor.

Sağlık Bakanlığı yerli Covid-19 tanı kiti üreticilerine kapıyı açtığında, salgınla mücadelede başarı oranı artacak.