Pentegon’un bilgi altyapısının modernizasyonuna ilişkin 10 milyar dolarlık dev teknoloji ihalesini, Microsoft kazanmıştı. Amazon şirketi, bulut ihalesinin taraflı ve haksız değerlendirmelerle Microsoft’a verildiğini, ayrıca ABD eski Başkanı Trump ile şirketin kurucusu Jeff Bezos arasındaki anlaşmazlıktan dolayı ihalenin Amazon’a verilmediğini öne sürüp mahkemeye başvurmuştu.

Mahkeme devam ederken, ABD Savunma Bakanlığı Microsoft’un kazandığı ihaleyi pat diye 7 Temmuz’da iptal etti.

İhale iptali ile Amazon hisseleri uçtu! Jeff Bezos’un serveti bir günde 8.4 milyar dolar arttı. Dünya rekoruydu. Bezos’un serveti tüm zamanların üstüne, 211 milyar dolara çıktı!

Bu çılgın artışın üzerinden 13 gün geçmişti ki, Neil Armstrong ve Edwin Aldrin’in ayda yürüyen ilk insanlar olmalarının 52. yıl dönümünde dünyanın en zengin adamı başına kovboy şapkasını takıp 2000 yılında kurduğu Blue Origins şirketinin geri dönen roketi ile uzaya gitti...

Milyarlarca dünyalı, dünyanın en zengin adamının yanına kardeşini, dünyanın uzaya giden en genç ve en yaşlı insanını da alıp atmosfer dışına çıkıp dönmesini izledi.

Şov, Bezos’un serveti gibi büyük oldu... 4 astronotu taşıyan kapsül açılan hava yastıklarının üzerine oturup dünyaya başarıyla döndü. Kapaklar açıldı, kucaklaşmalar... Gidiş geliş 10 dakika süren yolculuğun şerefine en pahalısından onlarca şişe şampanya patlatıldı. Amerikan televizyonları, “Bezos dönüşünü şampanya duşu ile kutladı” diye verdi.

Peki dünyanın en zengin adamı yer çekimsiz kapsülün içinde taklalar atıp, çığlık çığlığa diğer yolculara şeker fırlatıp uzaydan dünyaya bakarken neler hissetti acaba?

Soruya Bezos beylik laflarla yanıt verdi. “Şimdiye kadarki en iyi gün” diyerek başladı. “Çocuklarımızın ve onların çocuklarının bir gelecek inşa edebilmeleri için uzaya giden bir yol inşa edeceğiz. Dünyadaki sorunları çözmek için bunu yapmalıyız” dedi ve bombayı sona sakladı: “Her Amazon çalışanına ve her Amazon müşterisine teşekkür etmek istiyorum, çünkü bunların hepsini siz ödediniz...”

İlk duyduğumda ben de sizin gibi benzer tepkiyi verip, “Vay be adamdaki vizyona bak, hem işini iyi yapıyor hem de çalışanlarını yüceltiyor” dedim.

***


Fakat kısa süre sonra yanıldığımı anladım!

Birincisi Bezos olağanüstü bir satıcıydı. 10 dakikalık uçuşla uzay turizmi endüstrisinde öne geçmişti. Sadece dünyaya döndükleri dakikalarda bile sonraki uçuşlar için 100 milyon dolarlık bilet satılmıştı!

İkincisi harcanan milyar dolarlar! Ki burası, uzay ajansını kuran, başına başkan atayan, 2023’te milli ve yerli füze ile aya gitmek için büyük paralar harcayan bizim için de önemli.

Bezos’un uzaya doğru süzülen füzesine her Amerikalı ağzı açık aval aval bakmadı ama. Bir kısım medya ve bir kısım aykırı tip, pişmiş aşa su katıp sorular sormaya başladı.

Kovboy şapkalı bol jan janlı laflar için, ‘Bezos’un göstermelik şükran ifadeleri kurşun roket gibi delip geçti’ dedi bazıları.

“Evet Amazon’u bir alışveriş ve eğlence devi haline getirdi ama Bezos, yanında çalıştırdıklarının koşullarını hep pas geçti” dedi kimileri.

İşçi grupları, Amazon çalışanları şirketin politikaları için, “Çalışanlar mola bile veremiyor. Üretim aşamalarında çok katı önlemler insanları bunalıma sokuyor” dedi.

Bill Clinton’ın eski çalışma sekreteri ve California Üniversitesi’nde kamu politikası profesörü olan Robert Reich, “Bezos yıllardır işçileri her şekilde eziyor. Amazon işçilerinin onlara teşekkür etmesi için Bezos’a ihtiyacı yok. Onların hak ettiklerinin ödenmesine ihtiyaçları var” şeklinde twit attı.

ABD’deki Amazon çalışanlarının temsilcisi Randy Korgan, televizyona açıklama yaptı mesela. Şunları söyledi: “Bezos’un açıklamasının bir kısmı şaşırtıcı derece doğru. Servetini Amazon çalışanları inşa etti. Ancak Bezos, gerçekten Amazon çalışanlarına teşekkür etmek istiyorsa, yüksek çalışma temposu, yüksek yaralanma oranları, yüksek ciro oranları ve son derece sömürücü bir iş modelini sürdürmek yerine, daha güvenli çalışma koşulları, çalışanların orta sınıf olarak yaşayabilmek için ondan istediklerini dinlemeli. Düşük ücret politikasından vazgeçmeli!”

Meclis’te yeni vergi tespit komitesi üyesi Earl Blumenauer bir açıklama yaptı, “Bilimsel olmayan araştırma amaçlı uzay yolculuklarının vergilendirilmesi için yasa önerisi hazırladık” dedi. Çünkü, uzay boşluğunu Bezos gibi akıllılar vergi boşluğu olarak kullanıyordu! Uzay keşfi, zenginler için vergiden muaf bir tatil olmamalıydı. Blumenauer, “Normal Amerikalılar uçak bileti alırken nasıl vergi ödüyorlarsa, bilimsel değeri olmayan hiçbir şey üretmeden uzaya uçan milyarderler de aynı şeyi yapmalı” diye ekledi.

Bazı araştırmacılar, uzaydan dönen Bezos’un adil vergi payını ödemediğini açıkladı. Gazetecilik kuruluşu ProPublica’ya göre de Bezos, 2007 ve 2011 yıllarında hiç gelir vergisi ödememişti!

Senatör Elizabeth Warren de tartışmalara katıldı, “Bezos, kendisi ve Amazon hiçbir şey ödemezken bu ülkeyi ayakta tutmak için vergi ödeyen tüm çalışkan Amerikalılara teşekkür etmeyi unuttu” dedi.

Pazarlama danışmanlığı şirketi Metaforce’un kurucu ortağı Allen Adamson, Bezos’un uzay yolculuğu gelir ve giderlerinin kaynağının açıklaması gerektiğine dikkat çekerek, “Çalışanlarına her türlü eşitsizliği reva gören, tazminatlarına bile göz diken insanlar roket yakıtını işte buradan çıkarıyor” dedi.

***


Uzaya gitmedim ama gidenlerin yalancısıyım, “Tek kelimeyle sükunet ve mavi gezegenimiz, dünyamız mükemmel görünüyor” diyorlar! Doğrudur... Ama illa dünyaya ve gerçeklerine geri dönülüyor işte!

Siz uzay turistleri ve bizim uzaya gitme hevesi ile büyük bütçeler ayıran kıymetli yöneticilerimiz  ‘yukarılara çıkmadan’ önce keşke ‘aşağıdakiler ne yapıyor’ ona da baksanız...

***


Özür... ‘Gözünü kırptın 3 dolar+KDV!’ başlıklı yazıda, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nden 2 saniyede 1 araç geçtiğini yazmıştım. Hesap hatası yapmışım. Doğrusu saniyede 2.14 araç olacaktı. O garantileri verenlerin hatasını hep birlikte ödüyoruz, bari yaptığım hatanın bedelini kendim ödeyeyim dedim! Beni nazik şekilde uyaran herkesten özür dilerim.