Deprem nedeniyle 100 milyar dolar tutacak faturayı görmeyelim. Sanki hiç olmadığını farz edelim. Yine de felaket durumda ekonominin göstergeleri... Su kaynatması an meselesi...
★★★
Ufak bir kesit sunayım, derdimi, öyle anlatayım. Cari açık, 2022 Aralık ayında önceki yılın aynı ayına göre yüzde 86.2 oranında artışla 5 milyar 910 milyar dolar olurken, 2022 yılı Ocak-Aralık dönemi cari açık toplamı da 2021 yılına göre yüzde 574.4 artışla 48.8 milyar dolara ulaşarak son 9 yılın en yüksek düzeyine çıktı. İşin kötü tarafı Merkez Bankası’nın net rezervi de swap sonrası eksi 58 milyar dolar seviyesindeyken cari açık tırmandı. İddialı bir şekilde koydukları 22 milyar dolarlık 2023 cari açık hedefi ne oldu? Şimdiden ellerinde patladı.
★★★
Cari açığın 2022 sonunda 49 milyar dolara yaklaşmasına karşılık, kaynağı belirsiz döviz girişlerini ifade eden net hata ve noksan kalemi de 24 milyar 200 milyon dolara ulaştı.
Milyarlarca dolarlık bu dövizin nereden geldiği, kime ait olduğu sorusu cevapsız kaldı. Nitekim Türkiye’ye giren çıkan paranın kaynağı belli değil diye gri listeye alınmıştı. Ülke listede yerini iyice sağlamlaştırdı. Kara listeye bir adım kaldı. İşin enteresan tarafı yabancı yatırım sermayesi girişi hızla gerilerken yerli yatırım sermayesi çıkışları olağanüstü boyutta hız kazandı. Yerli yatırımcılar 2022 yılında çeşitli ülkelere doğrudan yatırım için 4 milyar 904 milyon dolar sermaye transfer etti. Sahi Türkiye’de olmayan ne var o ülkelerde?
★★★
Bize gelen “yatırım” denilen paranın da çoğunluğu gayrimenkul alımı... Oysa Türkiye ekonomisinin ciddi şekilde gerçek yatırıma, üretim, istihdam ve ihracata ihtiyacı söz konusu...
İktidarın uygulamalarına, izlenen politikalara duyulan güvensizlik ve Türkiye’den para kaçışının en somut nedeni... Senin kendi yatırımcın ülkeden kaçıyorken gidip de yabancının gelmesini beklemek ya fazla iyi niyet ya da zeka kısmında bazı problemler söz konusu demek!
Konut fiyatları durmayacak!
Depremde yıkılan on binlerce konutun yanı sıra birkaç katı da oturulamayacak kadara hasarlı hale gelmesinin illa konut fiyatları üzerinde ciddi etkileri olacak.
Her ne kadar yandaş muhabir, depremzede çadırlarına yanlarken, “Çadırdan içeri girince bizi bir antre karşıladı. Antreden geçerek salona geldik. Çadır 25 metrekare. Oldukça büyük. Aha bak kileri de var” güzellemesi yapsa da bu insanlar her daim konteynerlerde, çadırlarda yaşamayacaklar.
★★★
Afet bölgesinden yoğun göçlerle diğer illerdeki kiralar ve konut fiyatları, ortaya çıkan yüksek taleple tetiklenecek. Yukarılara tırmanacak.
Daha nereye tırmanacak, fırladı fırlayacağı kadar diyebilirsiniz ama bu bir temel ihtiyaç... Arz talebe yetişemiyorsa kaçınılmaz olarak fiyatlar artacak.
★★★
Yok bir yılda yerine yenileri kondurulacakmış! Yalanın bini bir para olmuş bu sefer fena sallamış.
Geçtiğimiz yıl ekim ayında açıklanan 250 bin TOKİ sosyal konut kampanyasının kuralarının bile henüz devam ettiğini dikkate aldığımızda bir yılda ancak altyapıyı tamamlarlar. İş kamyonu dayayıp beton dökmekle bitseydi keşke... Fay hatları üzerindeki bilimsel çalışmalar, saha ve zemin etütleri, mikro planlamalar olmaksızın on binlerce yeni bina inşaatına girişmek daha büyük felaketlere bilerek zemin hazırlamaktan öte bir şey değil ki...
★★★
Fiyatlar “daha nereye gider?” diye soruyorsanız da haklısınız. Aralık 2022’de bir önceki yıllık bazda artış İstanbul’da yüzde 174.2, Ankara’da yüzde 172.7 ve İzmir’de yüzde 168.3 düzeyinde gerçekleşti.
E sen döviz artmasın diye suni olarak baskılarsan, faizleri düşük tutmaya çabalarsan insanlar enflasyonda korunmak için ne yapacak? Devletin olmadığı alanlara doğru kayacak. Nitekim öyle oldu.
★★★
Bir zahmet vatandaşlık karşılığı yabancılara gayrimenkul satışını sonlandır. Yapabilir mi? Çölün suya ihtiyacı gibi dövize ihtiyacı var. Yapmaz, yapamaz!
Aynı zamanda içindeki Arap sevgisi bambaşka... Bırak 11 ili, ülke yıkılsa hala Kanal İstanbul’u kazıp Arap kardeşlerini yerleştirir oraya... Şu seçimi atı alıp Üsküdar’a geçerek bir atlatsa... Sen sonrasında bak yapacağı şova...
