Türk televizyon tarihinin ilk uluslararası naklen yayını 1972 Münih Olimpiyat Oyunları’ydı.
TRT’nin bir avuç çalışanla ama büyük başarıyla gerçekleştirdiği siyah beyaz yayınlarda yüzme yarışlarını anlatıyordum.
ABD’li yüzücü Mark Spitz’in 7, Avustralyalı Shane Gould’un da 3 altın madalya kazandığı bu yayınlar sırasında zihnimi kurcalamaya başlayan bir soruya cevap arayanlardan biri de değerli okurum Selçuk Alper.
Bilindiği gibi ilk kez 1920 yılında Belçika’nın Anvers kentinde düzenlenen olimpiyatta Baron Pierre de Coubertin’in önerisiyle kullanılan bu bayrak, beyaz fon üzerinde iç içe geçmiş 5 halkadan oluşuyor.
Mavi renkli halka Avrupa’yı, sarı renkli halka Asya’yı, siyah Afrika’yı, yeşil Avustralya’yı (Okyanusya), kırmızı ise Amerika Kıtası’nı temsil ediyor
★★★
Şimdi renklerin insan ruhuna olan etkilerine ve anlamlarına bakalım:
■ Mavi renk, genellikle sakinlik, dinginlik ve huzur ile özdeşleştirilir. Bununla birlikte, mavi aynı zamanda güvenilirlik, sadakat ve bilgeliği yansıtır.
■ Sarı pozitif renkler arasında yer alır. Bunun nedeni sarının ışıltılı bir renk olmasıdır. Bu renk aynı zamanda canlılık, enerjik olmak, disiplin ve güç gibi anlamlar da taşır.
■ Siyahın eş anlamlısı “kara”dır. Siyah renk sofistike ilişkileri işaret eder. Bu rengin güç, gizem, korku, otorite, kötülük, saldırganlık ve isyan gibi anlamları ifade ettiği de öne sürülür.
■ En canlı ara renklerden biri olan yeşil, aynı zamanda cesaret ve özgürlüğü simgeler. Yeşil de insan ruhu için pozitif bir renktir.
■ Kırmızı ise tutku, aşk, güç, enerji, sıcaklık, hareketlilik ve heyecanı anlatır. Bu renk birçok kültürde şans, mutluluk ve zenginlikle ilişkilendirilir
★★★
Madem ki olimpik ruh ayrımcılığı reddediyor, o halde kıtalar değişik renklerle neden birbirinden ayrılıyor?
Gerçi son dönemde bu renklerin oyunlara katılan ülkelerin bayraklarını temsil ettiği söylense de olimpiyatların mimarı Coubertin’in kıtaları renklerle ayırdığı biliniyor. Nitekim Paris Olimpiyat Oyunları’nda bu “ayrımcı” yaklaşıma tepki olarak ara geçişlerde tüm halkalar beyaz renkte gösterildi. (Kaldı ki özellikle Afrika’daki bazı ülkelerin bayraklarındaki renkler bu halkalarda yok!)
★★★
Soruya cevap arayanlardan biri de tiyatromuzun ulu çınarı, kadim dostum Müjdat Gezen...
Gezen, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach’a, 2022’de yazdığı mektupta, hem sorusunu yöneltiyor hem de ayrımcılığı ortadan kaldıracak bir öneride bulunuyor:
★★★
“Sayın Thomas Bach
Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı
Lozan, İsviçre
Sayın Başkan,
Olimpiyat Oyunları’nın bayrağındaki siyah halkanın Afrika’yı, sarının Asya’yı, yeşilin Avrupa’yı, kırmızının Amerika’yı ve mavinin Avustralya’yı (Okyanusya) temsil ettiği söylenir.
Günümüzde ırkçılık lanetleniyor.
Türkiye’de yaşayan bir sanatçı olarak size bir önerim var:
Bu halkaların tümünü mavi üzerine beyaz olarak düşünürseniz, olimpiyat ruhunun birleştiriciliğini ve yansızlığını daha anlamlı biçimde simgelemiş olursunuz.
Saygılarımla,
Müjdat GEZEN
İstanbul, Türkiye”
