ABD...
Dünyanın en karmaşık se­çim sisteminden birine sahip.
Son 8 Kasım 2016 seçimin­de...
Hillary Clinton 65.8 mil­yon oy aldı.
Donald Trump 62.9 mil­yon oy aldı.
Kazanan Trump oldu! Çün­kü...
ABD seçmeni doğrudan “baş­kan” ve “başkan yardımcısını” değil; onları seçecek “seçici kurul üyelerini” belirliyor.
Bu seçimden iki ay sonra 6 Ocak 2017’de...
Seçilen 538 üye “başkan” ve “başkan yardımcısını” seçti. H. Clinton’ın 227 delege oyu­na karşılık, 304 delegenin oyuyla D. Trump “başkanlığa” getirildi.
ABD tarihinde beşinci kez benzer durum yaşandı; seç­menden az, delegeden çok oy alan kişi “başkan” seçildi. Ve...
Her seferinde aynı tartış­ma oldu:
“Bu sistem Amerikan halkı­nın siyasi iradesini yansıtmı­yor!”
Sorunun bir diğer yanı daha var:
Amerikan seçmeni sandığa gitmiyor. Son seçimde katılım oranı yüzde 54.9 oldu. Yani Trump gerçekte sadece yüzde 21 oyla seçildi.
Sadece ABD değil...
Benzer seçim sistemi so­runları dünyada da var.
- İster “çoğunluk sistemi” deyin...
- İster “nispi temsil” deyin...
- İsterse “karma sistem” deyin...
(Ki; dar bölge-geniş bölge, mutlak çoğunluk-nispi çoğun­luk, liste usulü-karma üyeli-akta­rılabilir tek oy gibi seçim sistemi ayrıntılarına girmeyeyim.)
Sadece seçme sistemi değil...
Seçilecek aday profili de seçmeni sandıktan uzaklaştırı­yor.
Örneğin...

Kendine demokrat


D. Trump kim?
- Zengin babanın şımarık-di­siplinsiz oğlu...
- Okula şık otomobille giden çapkın...
- Vietnam Savaşı’ndan kaç­mak için “ayağında topuk dikeni var” raporu alan sahte kahraman...
- Baba mesleğini sürdürüp inşaatçılık yaparak mimari estetiği katleden...
- Ağzına geleni söyle­yen şöhret budalası...
- Televizyon dünyasının jüri üyesi...
Uzatmayayım...
Adı ister Trump ya da is­ter Berlusconi olsun!
Artık... Demokrasinin yeni figürleri hiçbir de­rinliği olmayan benzer popüler isimler.
Buna rağmen...
Siyasi tartışmalarda; ne ta­rihsel ne de tutarlılık anlamın­da gerçekliği olan basmakalıp bir retorik ısrarla tekrarlanıyor:
Demokrasi, en mükemmel- en kusursuz yönetim biçimi!
Sahiden öyle mi? Değil...
Demokrasinin her toplum için ideal yönetim biçimi olduğu içi boş abartıdan iba­ret; pratik bir hakikati yok.
İşte... “Demokrasinin beşi­ği” ABD’nin hali ortada!
Demokrasiyi araç olarak kullanan “kendine demok­rat” teokratik liderle­rin durumu ortada!
Demokrasi, Platon’dan- Popper’e tartışılır durur...
Sizi teorik tartışmalarla sıkmak istemiyorum. Fark­lı demokrasi sistemlerinin olduğunu bir örnek üzerinden anlatmak istiyorum:
Şi Cinping, nasıl Çin dev­let başkanı seçildi?
Trump’ın iktidara uza­nan kolay yolu varsa...
Şi Cinping’in de iktidara uzanan zorlu yolu var...

Böylesi de var


Şi Cinping...
- 1969’da Çin Komünist Partisi tarafından ilk görevi­ni 16 yaşında aldı:
Yoksul bir köyde “eğitimli genç” sıfatıyla yedi yıl çalış­tı. Pire ısırıklarına dayandı, tarla sürdü, kömür yüklü el arabası çekti, baraj yapımında çalıştı. Köye ek gelir amacıy­la demirci kooperatifi kur­du. Köyün elektrik ihtiyacı için metan gazı havuzla­rı kurdu.
- 1975’de Tsinghua Üniver­sitesi’ne gitti; kimya okudu.
- Zhengding ilçesinde gö­rev aldı. Bu yoksul ilçeyi dizi çekimlerine plato yaptı. 170 sinema ve dizi film çekil­mesini sağladı. Ayrıca, tıbbi kozmetik ürün yetiştirme pro­jesiyle de ilçeye maddi kazanç sağladı.
-1988’de Ningde’de görev­lendirildi. Kalifiye elemanları bölgeye getirmek için üniver­sitelere mektuplar yazdı. 683 vasıflı insanın bölgeye gelmesini sağladı.
Tehlikeli yollar nedeniyle ulaşılamayan köylere gitti; köylünün hasır evlerinin yeni­lenmesinde çalıştı. Asırlardır kayıkta yatıp kalkan balıkçıla­ra karada ev yaptı.
- Yeni görev yeri Fuz­hou’da “Üç-Sekiz- Yirmi Yıllık Gelişme Stratejisi” hazırladı. 12 kamu işletme­sine yabancı sermaye sağla­dı. “Özel işlere özel prosedür ve acil işlere derhal çözüm” uygulamasını başlattı.
- Fujian eyaletinde “gü­venli gıda”, “dijital ağ” ve “kolektif orman mülkiyeti” projelerini başlattı. Yolsuz­luğu önlemek için “şeffaflık sistemi” kurdu.
- 2002’de Çin’in en ge­lişmiş eyaletlerinden Zheji­ang’a atandı. “Sekiz Alanda Sekiz Büyük Uygulama”yı ha­rekete geçirdi. Ekili alanı az olan bölgeyi teşvik kararlarıyla deniz ticaretine yönlendirdi. Ningbo-Zhoushan limanı giriş çıkışıyla dünyanın üçüncü limanı oldu.
- 2007’de Shanghai’daki görevinde Yantze Nehri Del­tası projesiyle takdir topladı.
Tüm bu görevleri döne­minde 60 ülkeyi ziyaret etti; yabancı konuklar ağırladı.
Hep okudu. Teoride ve pratikte kendini geliştirdi.
Dürüsttü. Görev yaptığı yerlerde akrabalarının ticaret yapmasını yasakladı.
- 2008’de tüm görevleri başarıyla yerine getiren Şi Cinping, Çin Devlet Başkanı Yardımcılığı’na getirildi.
Tarih: 14 Mart 2013.
Şi Cinping, Ulusal Halk Kongresi tarafından Çin Dev­let Başkanlığı’na seçildi.
Peki...
Hangi seçim sistemi doğru:
Trump’ı seçen mi?
Şi Cinping’i seçen mi?