İşte adım adım Suriye krizi

 

sozcu.com.tr

IŞİD, PYD, ÖSO derken Suriye'deki iç savaş içinden çıkılmaz hale geldi. Türkiye krizin başladığı günlerdeki tutumu yerini silahlı mücadeleye bıraktı. İşte Rus uçağının düşürülmesi ile zirve yapan krizin kısa tarihçesi.

ARAP BAHARI SURİYE'DE SON BULDU!

15 Mart 2011 günü Suriye'de başlayan protestolar haftalar sonra ülke çapına yayıldı. Kuzey Afrika ve Ortadoğu'yu kasıp kavuran Arap Baharı'nın en ateşli günlerine denk gelen Suriye ayaklanmasında göstericiler; Babası Hafız Esad'ın 1971 yılından beri iktidarı elinde tuttuğu Suriye'de oğul Beşar Esad'ın temsil ettiği Baas Partisi'ne karşı ayaklandı.

SURİYE'DE KANLI ÇATIŞMALAR BAŞLADI

2011'in Nisan ayında Suriye Ordusu protestoları önlemek için göstericilerin üzerine ateş açtı. Böylelikle ayaklanmalar yerini silahlı çatışmalara bıraktı.

TÜRKİYE O GÜNLERDE MÜDAHİL OLDU

Türkiye de tam da o günlerde Suriye'deki Esad rejimine karşı tavır aldı. Türkiye, çatışmaların artmasıyla birlikte siyasi, ekonomik ve lojistik açıdan Suriye muhalefetini resmen desteklemeye başladı.

5 TÜRK VATANDAŞI HAYATINI KAYBETTİ

2012 yılının son aylarından itibaren sınıra yakın birçok Türk köyüne mermi ve havan topu düştü. 5 Türk vatandaşı Suriye'nin kuzeyinden atılan mermi ve bombalar yüzünden yaşamını yitirdi.

MÜLTECİ AKINI BAŞLADI

Çatışmaların şiddetlenmesi ile birlikte Türkiye'ye mülteci akını başladı. 2012'den beri başlayan mülteci akınlarında şimdiye kadar 3 milyona yakın Suriyelinin Türkiye'ye giriş yaptığı sanılıyor.

TÜRK SAVAŞ UÇAĞI SURİYE TARAFINDAN DÜŞÜRÜLDÜ

Kriz 22 Haziran 2012 tarihinde farklı bir boyut kazandı. Bu tarihte Malatya Erhaç 7'nci Ana Jet Üs Komutanlığı'nda konuşlu 173'üncü Filo'ya ait RF-4E Phantom model uçak tek başına, silahsız ve tanıtma sistemi açık olduğu halde sınır ihlali gerekçesi ile Suriye tarafından ihtarsız olarak düşürüldü. Mevcut ve yeni radar sistemlerinin test edilmesi maksadı ile havalanan uçak, Hatay'ın güneyinde, Suriye'nin Lazkiye kentinin 8 mil açığına düştü. Uçağın radar ekranından kaybolması ve telsiz bağlantısının kesilmesinin ardından Türkiye ve Suriye Sahil Güvenlik birimleri ile müşterek arama ve kurtarma çalışması yapıldı. Türk Donanması'na ait TCG Çeşme ve ABD'ye ait Nautilius gemilerinin, uzun süren arama çalışmaları neticesinde 5 Temmuz'da deniz seviyesinin, bin 260 metre altında ve  içerisinde; Hava Pilot Teğmen Hasan Hüseyin Aksoy ve Hava Pilot Yüzbaşı Gökhan Ertan'ın naaşlarının bulunduğu uçak enkazına ulaşıldı. Türkiye bu olay sonrası angajman kurallarını değiştirdiğini ilan etti.

4 EKİM 2012 TÜRKİYE İLK ATEŞİ AÇTI:34 SURİYE ASKERİ ÖLDÜ

İzleyen günlerde Türkiye, angajman kuralları çerçevesinde Suriye'ye anında sınırdaki topçu birlikleri ile karşılık verdi. Tüm bu gelişmeler üzerine Türkiye, 4 Ekim 2012 tarihinde Suriye'ye ateş açtı. Açılan ateşte 34 Suriyeli asker öldürüldü.

TBMM'DEN 'VUR' YETKİSİ

Düşen Türk uçağının ardından TBMM, AKP hükümetine "böyle bir ihlalin tekrarlanması karşısında, ordu birliklerinin Suriye-Türkiye sınırını aşabilme ve Suriye'ye bir askeri müdahalede bulunma yetkisi" verdi.

RUSYA'DAN GELEN SURİYE YOLCU UÇAĞI ANKARA'DA İNDİRİLDİ

11 Ekim 2012 tarihinde ise Rusya'dan Suriye'ye giden yolcu uçağı, ABD'nin askeri kargo istihbaratıyla Ankara'nın Esenboğa Havalimanı'na indirildi. Rusya ve Suriye'den olaya tepki geldi. ABD ve Avrupa ülkeleri ise olay konusunda Türkiye'nin yanında olduklarını duyurdu.

CİLVEGÖZÜ'NDE PATLAMA

12 Şubat 2013'te ise Özgür Suriye Ordusu kontrolündeki Türkiye-Suriye sınırında bulunan Cilvegözü Sınır Kapısı'nda gerçekleştirilen bombalı araç saldırısında, dördü Türk vatandaşı olmak üzere 14 kişi hayatını kaybetti, 30 kişi de yaralandı.

REYHANLI'DA BOMBALAR PATLADI

İyice gerginleşen ortam 11 Mayıs 2013'te, o zamana kadar Cumhuriyet tarihinin en kanlı saldırısının yaşanması ile devam etti. Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde belediye önünde iki bomba yüklü araç patladı. Saldırıda 52 kişi öldü 100'ü aşkın kişi de yaralandı.

SURİYE HELİKOPTERİ DÜŞÜRÜLDÜ!

16 Eylül 2013 günü ise Suriye'ye ait M-17 helikopter sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Türk savaş uçakları tarafından düşürüldü.

IŞİD SURİYE'DE DE PİYASAYA ÇIKTI!

Tam da bu günlerde El Kaide'nin bir kliği olarak Irak'ta ortaya çıktığı bilinen Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) Suriye'de de etkili olmaya başladı. ÖSO-Esad Rejimi arasında devam eden iç savaş "Kürtler-ÖSO-IŞİD-Esad rejimi" olarak çok taraflı hale geldi.

SURİYE UÇAĞI DÜŞÜRÜLDÜ!

23 Mart 2014'te hava sahası ihlali sebebiyle Suriye'ye ait MIG-23 tipi uçağı , Hatay'ın Yayladağı ilçesi, Keseb kasabasının batısında düşürüldü
Olayın ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Suriye uçağı saat 12.15 civarı sınırımızı ihlal etti. F-16’larımız kalktı, bu uçağı vurdu. Başta Genelkurmay Başkanım olmak üzere Silahlı Kuvvetlerimizi, o şerefli pilotlarımızı, hava kuvvetlerimizi tebrik ediyorum." dedi.

IŞİD-PYD-ÖSO-Esad rejimi arasında geçen ve perde arkasında ABD,Türkiye ve Körfez ülkeleri olarak tanımlanan Suudi Arabistan, Katar gibi ülkelerin yer aldığı Suriye'deki kriz 2015 yılında daha da farklı bir boyut kazandı. Eğit-Donat projesi başta olmak üzere IŞİD'e karşı mücadelenin yetersiz kalması üzerine Rusya, 30 Eylül 2015 tarihinde "IŞİD'le mücadele" bahanesiyle Suriye'de aktif olarak yer aldığını duyurdu. IŞİD'e karşı başlatılan hava harekatlarının önce ÖSO birliklerini sonra da Türkmen Dağı'ndaki Bayır-Bucak Türkmenlerini hedef alması Türkiye başta olmak üzere birçok ülkenin tepkisini çekti.

RUS UÇAKLARI TÜRK JETLERİNİ TACİZE BAŞLADI

30 Eylül'de başlayan Rusya hava harekatında Türk jetleri de sık sık taciz edildi. İlk olarak 2 Ekim'de Türk jetleri ile Rus jetleri Suriye sınırında karşı karşıya geldi. Rusya, Yayladağı’nın yanıbaşındaki Yamadiya’yı vururken, Ankara’nın 5 millik angajman kuralları içinde ilan ettiği bölgeye de girdi. Devriyedeki Türk uçakları, Rus uçaklarına radarla kilitlendi. İlerleyen günlerde Rus üretimi MIG-29 uçakları ile sınırda devriye gezen Türk jetlerine tacizde bulunuldu.

SON OLARAK RUS UÇAĞI DÜŞÜRÜLDÜ

Ekim ayında nispeten tansiyonu düşen kriz Kasım ayındaki G-20 zirvesinin ardından yeniden tırmandı. Esad güçlerinin "IŞİD ile mücadele" adı altında Bayır-Bucak Türkmenlerine karşı başlattığı harekat Türkiye'nin büyük tepkisini çekti.  24 Kasım günü sabahı Hatay’ın Yayladağ İlçesinin karşısında 1 ile 4 kilometrelik uzaklıklardaki Türkmenler’in yoğun olduğu bölgelerdeki tepelerde  Beşar Esad’a bağlı rejim güçlerinin püskürtülmeye başlandığı, düşen uçağın da tam bu anlarda Türkmenlerin bulunduğu bölgeye yaklaştığı anlaşıldı.
Yerel kaynaklar, uçağın Türkmen Dağın’daki tepeler üzerinden Türkmenler’in barındığı Yamadı kampı bölgesine yaklaşırken Murtlu ve Kepir köyleri belgesindeki Kızıldağ Tepesi üzerinde düştüğünü söyledi. Pilotların yaklaşık 500 metre aralıkla bu bölge paraşütle atladığı, muhtemelen pilotların Türkmenlerin eline düşmemesi için çevresinin bombalanarak yaklaşmalarının önlendiği de belirtildi.