Aşı yönetimi bu dünyanın en büyük sınavı olacak.

Ve ne yazık ki AKP yönetimi halen sınav salonuna bile giremedi!

Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca tarafından önce 11 Aralık, daha sonraki günlerde de 23 Aralık’ta teslim edileceği söylenen Covid-19 aşısı Sinovac’ın Türkiye’ye gelmesi sürekli erteleniyor.

★★★

Toplum Sağlığı Genombilim ve Bilim Kişiye Özel Tıp Derneği Başkanı ve Dünya Sağlık Örgütü eski Avrupa Program Direktörü (1993-2000) Dr. Serdar Savaş’ın iddiaları çok çarpıcı.

★★★

Dr. Savaş, Çinli ilaç şirketi Sinovac Biotech’in geliştirdiği CoronaVac aşısının alım sürecini hem mali hem de güvenirlilik ve etik anlamında sorguluyor.

Sırasıyla gidelim; ilkin “etik” pencereyi açalım...

★★★

Washington Post, 5 Aralık’ta Sinovac’ta yürütülen rüşvet soruşturmasına ilişkin mahkeme kayıtlarına yer verdi. Gazete, Sars ve kış gribi aşılarını da üreten Sinovac’a yöneltilen Çin İlaç Düzenleme Kurulu’na 2016 yılında 83 bin dolar rüşvet verdiği iddialarının soruşturulduğu mahkeme kayıtlarına ulaşmıştı.

★★★

Mahkeme kayıtlarında, Çinli firmanın rüşvete konu olan 2008-2016 yılları arasındaki faaliyetleriyle ilgili ifadeler de yer alıyordu.

Savaş “Dünyada güvenilir aşı firması ararken bula bula ilaç düzenleme kuruluna aşı onayını hızlandırmak için rüşvet veren bir firmayı mı buldular?” diye soruyor...

★★★

2020 Nobel ödülüne aday gösterilmesi beklenen bilim insanları Özlem Türeci ve Uğur Şahin’in, Türkiye’ye vermek için stoklarında beklettiği Alman Biontech aşısının teslim alınmasında niye gecikildiğini de halen bilmiyoruz...

★★★

İkinci iddia daha vahim:

“Çin aşısı Sinovac’ın dozunu Endonezya 13 dolara, Türkiye 70 dolara satın alıyor. İkisi arasındaki fark 57 dolar. 50 milyon doz alındığında bu farkın Türkiye’ye maliyeti 2 milyar 850 milyon dolar olur. Bu fark nasıl açıklanır?”

★★★

Üçüncüsü, Sinovac Biotech’in Brezilya’da tamamlanan Faz 3 çalışmaları sonucunun ertelenmesine yönelik kuşkuları kapsıyor:

Bu aşı 18-59 yaş arası gönüllülerde çalışıldı. Türkiye 65 yaş ve sonrasına bu aşıyı uygulamayı planlıyor. Türkiye’de çalışılan gönüllü sayısı, yaş grupları, klinik özellikleri açıklanmadı.”

★★★

Savaş’ın dikkat çektiği bir diğer konu, piyasada dolaşan Ethem Sancak’ın 2019 yılında yeniden açtığı Sancak Ecza Deposu’yla ilgili. Sancak 5 Aralık’ta Odatv’ye açıklama yapmış, özetle şöyle diyor:

Çin aşısı içinde biz yokuz. Ancak aşı firmalarına dağıtım için görüşüyoruz...”

Bu spekülasyonlar; Türkiye aşıyı üretici firma Sinovac’tan mı alıyor, yoksa arada bir temsilci mi var sorusunu sorduruyor.

★★★

Savaş, 18 Aralık Cuma günü ilk saatlerde Resmi Gazete’de yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile ilgili düzenlemeyi Twitter hesabından duyuruyor.

Etkili, güvenli, kaliteli olmayan aşılar da halka yapılabilecek” yorumunu da paylaşıyor.

Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı tarafından yayınlanan yönetmelik şöyle:

Dünya Sağlık Örgütü veya bakanlık tarafından bulaşıcı hastalıklar kapsamında kabul edilen ve halk sağlığını ciddi olarak tehdit eden istisnai durumlarda kullanılacak ve ruhsatlandırmaya esas etkililik, güvenlilik ve kalite ile ilgili kapsamlı verilerin henüz sağlanmadığı aşılar için bu veriler sağlanıncaya kadar kurum tarafından AKO verilir.”

★★★

AKO olarak kısaltılan “Acil Kullanım Onayı”, Türkiye’deki aşı çalışmalarını nasıl etkileyecek? Sanırım bu soruyu Hacettepe Üniversitesi’nde yerli Covid-19 aşısı üretim çalışmaları yapan ve 65 yaş üstü risk grubu denemeleri yapan Prof. Dr. Murat Akova daha iyi yanıtlayabilir.

Zira Savaş, bu yönetmeliğin “plasebo” denilen boş aşı çalışmasını; hem yasal, hem de tıp etiği açısından engelleyeceğini ileri sürüyor.

★★★

11 Aralık itibarıyla açıklanan turkuaz tablo Covid-19’dan toplam 15 bin 751 kişinin vefat ettiğini gösteriyordu.

23 Aralık’a gelene kadar 3 bin 110 can daha aramızdan ayrıldı.

Tek bir can için bile elimiz böğrümüzde ekranlara kilitlendiğimiz deprem günlerini hatırlayalım...

★★★

Türkiye, Amerika, Rusya, Cezayir ve Fas ile birlikte neden Avrupa Konseyi’nin organizasyonunda yürüyen küresel COVAX Aşı İttifakı’na katılan 172 ülke arasında değil?

Buradan devam ederiz...