CHP,  İYİ Parti, Gelecek Partisi, Deva Partisi, Demokrat Parti ve Saadet Partisi temsilcileri 2’si uzaktan, 4’ü Meclis’te olmak üzere 6 toplantı yaptı. Konu; “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”e geçiş.

Partilerin her konuda aynı öneride bulunduğu söylenemez. Örneğin İYİ Parti seçim barajının yüzde 5’e indirilmesini önerirken, CHP ve Gelecek Partisi barajın kaldırılmasından yana. Bazı konularda partilerin önerileri ve ortak noktaları şöyle:

ŞEFFAFLIK

İYİ Parti: Siyasi parti ve adaylara yapılan belirli miktarın üzerindeki bağışlar yasaklanmalı, yapılan bütün yardım bağışları ile seçim dönemlerinde yapılan tüm harcamalar kamuoyuna açıklanmalı.

CHP: Seçimlerin finansmanı, seçim harcamalarının saydamlığı ilkesi çerçevesinde ayrıntılı biçimde düzenlenecek.

DEVA Partisi: Parti finansmanının şeffaf ve denetlenebilir olmasını sağlayacak mekanizmalar geliştirilecek.

TORBA KANUN USULÜNE SON

İYİ Parti: Yasa yapma yetkisi çerçevesinde kanunların hazırlanmasında alışkanlık haline getirilen ‘torba yasa’ hazırlama yönteminden vazgeçilecek.

Gelecek Partisi: Hukuk devletini ihlâl eden torba kanun yapma geleneğine son verilecek.

CHP: İçtüzük, torba yasa uygulamasını yasaklamalı.

DEVA Partisi:  Milletvekillerinin parlamenter etkinliklerini zayıflatan ve meclis içerisinde katılımcılığı ve müzakereyi etkisizleştiren ‘torba kanun’ yönteminden vazgeçeceğiz.

MECLİS DENETİMİ

İYİ Parti: Buna ilişkin bir öneriye yer verilmedi. Genel olarak Sayıştay denetiminin güçlendirilmesinden yana.

Gelecek Partisi: Buna ilişkin bir öneriye yer vermedi.

CHP: Meclis’in gerekli gördüğü takdirde, Sayıştay’dan görev alanına giren kurum ve kuruluşlar hakkında özel denetim raporları hazırlamasını isteyebilmesi öngörülmeli. TBMM,  geri çağırma yetkisine sahip kılınmalıdır. TBMM seçimiyle göreve gelen TBMM Başkanı, RTÜK üyeleri, Kişisel Verileri Koruma Kurulu üyeleri gibi idari görev ve yetki ile donatılmış makamlarda bulunan kişiler, belli koşulların gerçekleşmesi durumunda, en az seçilmeleri için gerekli oy çoğunluğu ile görevden alınabilmeli. Geri çağırma koşulları, içtüzükte belirlenmeli.

DEVA Partisi: Meclis, başta güvenlik, istihbarat ve dış politika alanlarıyla ilgili olanlar olmak üzere bütün kamu kurum ve kuruluşları üzerinde etkili bir denetim yapabilmeli.

CUMHURBAŞKANI PARTİ ÜYESİ OLAMAYACAK

Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin siyasi parti üyeliğinin sona erdirilmesi konusunda siyasi partiler arasında hiçbir görüş ayrılığı olmadı. Cumhurbaşkanının parti üyeliği sona erecek, görev süresi sona erince aktif siyasete dönemeyecek. Cumhurbaşkanının sadece sembolik ve törensel yetkilerinin olması öne çıkıyor.

BAŞBAKANIN SEÇİLMESİ

İYİ Parti: Cumhurbaşkanı, Meclis’te en fazla milletvekiline sahip partinin milletvekili olan genel başkanına hükümet kurma görevi vermeli.

Gelecek Partisi: Cumhurbaşkanı Meclis içerisinden başbakanı atar ve hükümet kurma görevi verir.

CHP: Cumhurbaşkanı parlamenter sistem gelenek ve ilkelerine bağlı kalarak Meclis içerisinden başbakanı atayacak ve hükümet kurma görevi verecek.

DEVA Partisi: Cumhurbaşkanı Meclis içerisinden başbakanı atar ve hükümet kurma görevi verir.

BAŞBAKANIN KONUMU

İYİ Parti: Başbakan bakanlar kurulunun başıdır.

Gelecek Partisi: Başbakan, bakanlar kurulunun başıdır. Yürütme organı içerisinde başbakan ve bakanlar kurulu güçlendirilir.

CHP: Başbakan, bakanlar arasında eşgüdüm sağlayıcı konumdadır.

DEVA Partisi: İstikrarlı bir yönetim sağlamak için Cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulundan oluşan bir yürütme organı oluşturulur.

BAKANLAR KURULUNUN OLUŞUMU

İYİ Parti: Başbakan yalnızca milletvekilleri arasından bakan seçerek hükümet kurabilir. Koalisyon hükümeti kurulacaksa koalisyon protokolü kamuoyuyla paylaşılacaktır.

Gelecek Partisi: Başbakan bakanlar kurulu üyelerini belirler.

CHP: Başbakan bakanlar kurulu üyelerini belirler.

DEVA Partisi: Başbakan bakanlar kurulu üyelerini belirler.

İSTİKRAR VURGUSU

İYİ Parti: Yapıcı güvensizlik oyuna geçilmeli.

Gelecek Partisi: Yapıcı güvensizlik oyu hükümetin kurulması kolaylaştırılmalı, düşürülmesi zorlaştırılmalı.

CHP: Yapıcı güvensizlik oyu hükümet belirli bir sürede kurulamazsa seçimlerde en çok oyu alan ikinci partiye hükümet kurma görevi verilmeli.

DEVA Partisi: Yapıcı güvensizlik oyu hükümetin kurulmasının kolaylaştırılması, düşürülmesinin zorlaştırılması.

OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ

İYİ Parti: Olağanüstü Hal (OHAL) konusuna yer verilmedi.

Gelecek Partisi: OHAL KHK’larına hukuk sisteminde yer verilmeyecek. Anayasada düzenlenen sınırlar çerçevesinde genişletilen bir OHAL yönetimi olacak.

CHP: Cumhurbaşkanına tek başına OHAL ilan etme yetkisi verilemez. OHAL KHK’larına hukuk sisteminde yer verilmeyecek. OHAL’de yapılan tüm işlem ve eylemler yargı denetimine açık olacak. OHAL için öngörülen süreler kısaltılacak.

DEVA Partisi: OHAL kararnameleri yargı denetimine açık olacak ve Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) temel haklar bakımından resen inceleme yetkisi verilecek. OHAL kararnameleri ile hakkın özüne dokunulamayacak.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem konusunu yakından izleyeceğiz.