Bu çekincelerin giderilmesi, uzmanların katkısıyla başarılabilir. Ancak AŞI KARŞITLIĞI ciddi bir
halk sağlığı sorunudur. Bu kişi ve çevreler hem kendi hem de başkalarının yaşamını tehdit etmektedirler. Tezleri asla bilimsel değildir, etik dışıdır, yasa dışıdır hatta suçtur.
‘Multisystem Inflammatory Syndrome in Children / MIS-C’ adı verilen ağır- ciddi- öldürücü komplikasyon, ülkemiz dahil, giderek daha çok görülür olmuştur. Bu tabloda, Kovit-19’a yakalanan çocuklarda, birkaç hafta (genellikle 3+ hafta) sonra çoklu organ yetmezliği gelişmekte ve yüksek oranda ölümcül gitmektedir. Dolayısıyla, henüz çocuklarda aşılama yaygınlaştırıl(a)mamışken, ülkemizde 18 yaş altında hiç başlan(a)mamış iken, onların korunması ayrı bir boyut ve önem kazanmıştır. Bu da başlıca YAYGIN VE HIZLI AŞILAMA ile dolaylı olacaktır. Okulların büyük ölçüde yüz yüze eğitim yapmadığı ve ay sonunda bütünüyle kapanmak üzere olduğu ek varsayımı ile...
★★★
BİR KEZ DAHA ANIMSATMA GEREĞİ DUYUYORUZ
Anayasa Madde 12: Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.
Anayasa buyruğu çok açıktır. Maddenin 1. fıkrasında tanımlanan temel hak ve özgürlükler asla sınırsız ve hele hele KEYFİ DEĞİLDİR! Bu haklar aynı zamanda kişiye ödev ve sorumluluklar da yüklemektedir:
- Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da içerir.
★★★
Ülkemizde ve dünyada tüm insanlara çağrımızdır: Kovit-19 aşıları yeterince güvenilir ve etkilidir.
Son verilerle tüm dünyada 2.3 milyarı aşkın doz aşılama yapılmıştır. Şimdiye dek bu aşılara yüklenebilecek, aşılamayı durdurmayı gerektirecek ciddi olumsuzluk gözlenmemiştir.
Sağlık Bakanlığı, halkı aşıya teşvik için yaygın ve sürekli halk eğitimi yapmalıdır, başta TV’lerde. Çekinceler giderilmeli, sorular yanıtlanmalı, alan aşı karşıtlarına bırakılmamalıdır. Ayrıca anımsanmalıdır ki; 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Yasası’nın 72. maddesi, salgın hastalık durumlarında ZORUNLU AŞI UYGULAMASI için idareye (Yürütme maddesinde Bakanlar Kurulu’na) yasal yetki tanımaktadır. Bu yetki, günümüz rejimi ile partili Cumhurbaşkanı’ndadır:
Madde 72/2: “Hastalara veya hastalığa maruz bulunanlara serum veya aşı tatbiki.”
Dileriz yasal zorlamaya başvurmak gerekmesin. Ancak bu konunun Sağlık Bakanlığı’nca özenle izlenmesi ve aşıdan kaçınma- ret sorununun bütün boyutlarıyla ortaya konulması gereklidir. Böylesi tutum- davranış içinde olanlar ne orandadır? Yaş, cinsiyet, meslek, eğitim, sosyo-ekonomik durum, ülkedeki dağılım... Ortaya konarak hızla bilimsel önlemler geliştirilmelidir.
★★★
- Randevu alıp haklı neden olmaksızın aşı olmaya gelmeyenlere etkili yaptırım uygulanmalıdır.
- Aşılama çalışmalarının baltalanmasına (sabote edilmesine) kesinkes engel olunmalıdır.
Kuşkusuz tüm bunlar, hedef kitleye yeterli aşı sağlanması önkoşuluna bağlıdır.
Aşılama yavaş olur ve zamana yayılırsa, en son erişilen aşılanma oranı “toplum bağışıklığı” ile eşanlamlı olmayabilir. 2. doz aşıdan sonra 6 aydan uzun zaman geçenlerin bağışıklığı azalmaya başlar; hastalığı geçirerek doğal bağışıklık edinenlerin de...
Son verilere ülkemizde durum şöyle: (11 Haziran 2021, saat 18:43, T.C. Sağlık Bakanlığı -saglik.gov.tr-)
Toplam Yapılan Aşı Sayısı: 32.762.205
1. Doz Uygulanan Kişi Sayısı: 19.189.762
2. Doz Uygulanan Kişi Sayısı: 13.572.443
Bu veriler 90 milyon eylemli (fiili) ülke nüfusuna göre sırasıyla % 36.4, % 21.3 ve % 15.1 düzeyindedir ve salgını denetim altına almak için gereken % 70-80’lerden henüz çok geridir. Üstelik sayıları çoğalan ve yaygınlaşan mutant- varyant tipler ciddi sorundur. Türkiye, toplam aşılanan sayısı bakımından (32.8 milyon doz ile) dünyada 13. sırada... (https://ourworldindata.org/covid-vaccinations, 11.6.21)
11 Haziran 2021 tarihli “resmi” turkuvaz tablo verileri aşağıdadır:
DAHA ALINACAK ÇOK YOL VAR...
Verilerle oynanması bir yana, pek çok nedenle gerçek verilere erişmenin güç olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) birkaç hafta önceki uyarısında ölüm sayılarının kayda girenlerin 2-3 katı olabileceğini vurgulamıştır. Toplam küresel ölüm sayısı 3.795.062’ye erişmiştir. 2 ile çarpılırsa 7.590.124, 3 ile çarpılırsa 11.385.186 tutarına erişilir ki; Türkiye’ye pratik bir yaklaşımla, dünya nüfusunun % 1.1’ine denk nüfusumuz nedeniyle 83.483 – 125.237 arasında bir “ölüm” sayısı düşer!
Oysa ilan edilen 48.593’tür. Salgının başından bu yana Kovit-19 ölümü dünya genelinde % 2 olarak verilmekte iken, bu oran (casefatality rate) Türkiye’de yalnızca % 0.9 olup, dünya genelinin yarısından azdır! Gerçek ölüm sayıları için resmi verileri 2-3 ile çarpma gereği ortada iken, bu katsayı, PCR+ olanların yakalanmasında daha da yüksek olabilir. Ölüm, sonuçta gizlenebilecek bir olay değildir. Ancak gerçek nedenlerde saptırma yapılabilir.
Kovit-19 olgularının % 85’e varan bir kesiminin hastalığı hafif, belirtisiz, ayakta geçirebildiği, PCR testlerinin virüs taşıyıcılarını yakalama yeteneği (en iyimser % 70 dolayında) dikkate alınırsa, ülkemizde iyimser kestirimle günde 20 binden az yeni olgu olduğu söylenemeyecektir! Klasik buzdağı yaklaşımı ise genel olarak olguların 1/10’unun yakalanabildiği yönündedir.
★★★
TOPLUMSAL BAĞIŞIKLIK SORUNU..
2 doz aşı olanlar % 15.1... Hastalığı geçirip kayda alınan olgu sayısı 5.319.359. Salgın “resmen”
11 Mart 2020’de duyuruldu. Aradan 15 ay geçti. 6. aydan sonra doğal bağışıklığın yetersizleşeceği göz önüne alınırsa, toplam 5.319.359 kayıtlı hastanın 1.780.673’ü 11 Aralık 2020 öncesine tarihleniyor. Dolayısıyla ancak 3.538.686 hasta son 6 aylık döneme ilişkin. 90 milyon nüfusta payı % 3.9 olup, “hâlâ” yeterince bağışık varsayılırlarsa, 2 doz aşı olanlarla birlikte % 3.9 + % 15.1 = % 19.
Tek doz aşı olanlarda genel anlamda % 30 bağışıklık düşünülebilir ki çok yetersizdir. Dolayısıyla;
Türkiye’de toplum bağışıklığı oranı, 11 Haziran 2021 günü akşamı için % 19 olarak kestirilebilecektir ki çok yetersizdir. Bu oran hızla % 80’lerin üstüne çıkarılmak zorundadır.
Tersinden bakılırsa, toplumun % 81’i ya da her 5 kişiden 4’ü hâlâ Kovit-19’a karşı duyarlıdır!
Bir “teselli”, kayda girmeksizin hastalığı geçirenlerin kayda alınabilen 5.3 milyondan çok daha fazla olabileceği / olduğudur. Ancak bu bilinmezliğe dayanılamaz. Bu yüzden de uygun aralıklarla, örneğin her ay, seroprevalans çalışması yapılarak toplum bağışıklığının oranı, ülkesel dağılımı ve temel Epidemiyolojik özellikleri tanımlanmalıdır.
★★★
UNUTULMASIN:
- Bulaş sürdükçe ve salgın uzadıkça virüs mutasyona uğrayarak tehlikeli mutant / varyant tiplere daha çok evrimleşebilecektir.
- Bu olgu, aşılara direnç geliştirme sorunu doğurabilir ki, başlıca savunma aracından yoksun kalınması demektir; çok ağır küresel yıkımları olabilir.
- Salgınlar dalgalanmalarla giderler.. Son haftada dünya genelinde yeni hasta yakalanma oranı % 16, ölüm oranı ise yalnızca % 1 azalmıştır. Türkiye’de bu oranlar aynı sırayla % 14 ve % 30’dur!
- Özellikle ölüm sayılarında olağanüstü hızlı azalış, Epidemiyolojik açıklanabilirlikte değildir!
- Kuramsal olarak yeni bir dalga olasılığı / riski sıfırlanabilmiş değildir.
Özellikle kuzey yarımkürede turizm mevsiminin ve hareketliliğinin başlaması ciddi bir potansiyel risktir. Teşvik edilmesi değil, olabildiğince sınırlandırılması önerilir. Sınır kapılarında uluslararası standart salgın denetim önlemleri titizlikle sürdürülmeli, Dünya Turizm Örgütü de bu bağlamda sorumluluk almalıdır. DSÖ’nün COVAX Girişimi etkinlikle yaşama geçirilmelidir.
- Ülkemizde de ÖNCELİKLE VERİLER SAYDAM – DÜRÜST PAYLAŞILMALI, Salgın Yönetimi Epidemiyolojik ilkelerden asla sapmaksızın tümüyle bilimsel yürütülmelidir.
- Bilimsel özenlilik ilkesi kesinlikle elden bırakılmamalıdır.
- SOSYAL DEVLET bir an bile desteğini eksiltmemelidir; TÜİK’in resmi verisiyle ülkemiz nüfusunun en az % 27’si yoksuldur! Bu hazin- tehlikeli oran, Kovit-19 dahil, pek çok bulaşıcı olan olmayan hastalıkla savaşta ve sağlıklı bir toplum yaratmada belki de en temel engeldir!..”
★★★
Değerli okurlarım,
Yukarıdaki bilimsel tabloyu, Kovit-19 salgınının başından bu yana, toplumumuza ve ülkemizi yönetenlere bilimsel doğruları ve mücadele etmek için alınması gereken önlemleri anlatmaya uğraşan, varlığından onur duyduğumuz saygın bilim insanlarımızdan, Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Saltık, siz SÖZCÜ okurları için hazırladı.
Gece gündüz demeden sürdürdüğü insanüstü çabaları nedeniyle değerli hocamıza sizler adına teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyorum.
