Öne alınmazsa Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri 25 Haziran 2023’de gerçekleştirilecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Seçimin zamanında yapılacağını” söylüyor ama kapalı kapılar ardında “Seçimler yapılmayacak” diyen siyasetçiler de çıkıyor.  Öncelikle belirtelim bu tür sözlerden herkes kaçınmalı, millet sandıktan soğutulmamalı.

2023 Haziran ayında yapılması beklenen genel seçimlerde, oy kullanma yeterliğine ilk kez sahip olacak (2019 yerel seçiminden sonra seçme hakkı kazanan) gençlerin yanı sıra, vatandaşlık verilen ve oy kullanma hakkı elde eden yabancı uyruklular da olacak.

YENİ SEÇMENLER

Seçimler ve seçmen sayıları konusunda araştırmalarıyla tanınan ODTÜ’lü bir grubun yöneticisi Mehmet Günal Ölçer “Gelecek seçimde ilk kez oy kullanma hakkı kazanacak seçmen sayısının 4 milyon 500 bin civarında olacağını hesaplıyoruz. Bu sayının üzerindeki seçmen artışı normal değildir” görüşünde.

Seçime girme hakkını elde etmiş siyasi partiler, bir seçim döneminde Yüksek Seçim Kurulu’ndan (YSK) yılda iki kez seçmen listelerini alabiliyor. Böylece, ilçe bazında seçmen listelerini kontrol ederek seçmen sayılarında olabilecek normal olmayan değişimleri belirleyebiliyor.

Son 11 yılda seçmen sayılarının değişiminin değerlendirilmesinde, Türkiye genelinde seçmen sayısı artışının günlük ortalama 2 bin 370 - 2 bin 417 arasında olduğu hesaplanıyor.  Son sekiz seçimde aylık seçmen sayısı artışı en yüksek 77 bin olduğu dikkate alındığında, emniyetli tarafta kalarak aylık 80 bin seçmen artışı normal kabul ediliyor.

Yerel Seçimler ile Haziran 2023 arasında 52 ay olduğunu hatırlatan Mehmet Günal Ölçer, “Basit bir hesapla; seçmen sayısının en fazla 4 milyon 160 bin artacağı söylenebilir. Bu yöntemin dışında seçmen sayısı artışını 3 ayrı yöntemle daha hesapladık. Bu yöntemlerle hesaplanan artışlarda 3 milyon 993 bin ile 4 milyon 496 bin arasında değişiyor” diyor.

GENÇ SEÇMENLER

Ölçer, ilk kez oy kullanacak genç seçmenlerin 3 büyük il için beklenen seçmen sayısı artışlarını da şöyle sıraladı:

-Ankara için Yeni Seçmen Sayısı: Yöntem bire göre yaklaşık 374 bin 500, yöntem ikiye göre: 386 bin 600 seçmen sayısı artacak.  Bu durumda Ankara’da günlük ortalama seçmen artışı 194 kişi olarak hesaplandı.

-İstanbul için Yeni Seçmen Sayısı: Yöntem bire göre 995 bin 900, yöntem ikiye göre 1milyon 55 bin 900 seçmen artışı olacak. Bu durumda, İstanbul’da günlük ortalama seçmen artışı 459 ile 466 arasında değişiyor.

-İzmir için Yeni Seçmen Sayısı: Yöntem bire göre 221 bin 800, yöntem ikiye göre 226 bin  200 seçmen artışı olacak.  İzmir’de günlük ortalama seçmen artışı 124 olarak hesaplandı.

LİSTELERE MÜDAHALE

Mehmet Günal Ölçer, “2023-Haziran Ayında yapılaması beklenen genel seçimde, seçmen sayısındaki artışın 4 milyon 500 binden fazla olması söz konusu olamaz. Seçmen sayısındaki artışın 4 milyon 500 binin üzerinde olması, seçmen listelerine müdahale edildiği anlamına gelecektir “ diyor.

2017 Referandumunun 1 milyon 123 binden az oy farkıyla sonuçlandığı dikkate alındığında konu daha da önemli oluyor. 2018 Seçiminden sonra, siyasi parti temsilcileri tarafından YSK’dan alınmış olması gereken seçmen listeleri üzerinde çalışmalar yapıldıysa, ortaya bu kadar büyük bir fark çıkmazdı.

SAYILARA DİKKAT!

Bu durumda, seçime katılma hakkı elde eden siyasi partiler ne yapmalı?  Ne yapmaları gerektiğini Ölçer, şöyle sıraladı:

- Siyasi partiler YSK’dan güncellenmiş seçmen listesini alıp gerekli incelemeyi yapmalı. Seçmen sayısı artışının beklenen sınırlar içinde kalıp kalmadığını görmeli ve bu konuda halkı da bilgilendirmeli.

- Normal olmayan durumlarda listede yazılı seçmenlerin varlığını yüz yüze kontrol etmeli.  Mükerrer yazımlar olup olmadığının üzerinde önemle durulmalı.

CHP Genel Merkezinin yazılı görevlendirmesiyle Ölçer ve ekibi 2018 seçmen ve sandık listelerini incelemişti.  Türkiye genelinde bütün kimlik bilgileri tıpa tıp aynı olan 84 kişi saptanmıştı. Bir insanın tanınması için 7 kriter var.  Bu kriterlerin tamamının tutması hemen hemen mümkün değil. Yine ilginç bir bulgu daha ortaya konulmuştu. 7 kriterden 6’sı aynı olan 47 bin seçmen belirlenmişti. İlginç bir bilgi daha: Bunun yaklaşık 6 bininin Şanlıurfa nüfusuna kayıtlı olmasıydı.

VATANDAŞ YAPILANLAR

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, bütün işi gücü bırakmış başta Suriyeliler olmak üzere vatandaşlığa geçiş işlemlerini yapıyor. Vatandaş yapılanın adı-soyadı değişiyor.

Göç İdaresi Başkanlığı, il Göç Müdürlüklerine vatandaşlığa alınması istenenlerin listesini gönderiyor. İncelemede vatandaşlığa alınması uygun bulunmayanların listesi, “Durumunu bir kez daha inceleyin” denilip illere gönderiliyor. Yani “Vatandaşlığa alın” deniliyor.

Vatandaşlığa alınan ne İçişleri Bakanının açıkladığı gibi az, ne de Zafer Partisi Genel Başkanının dediği kadar fazla. Bunun sorumlusu sağlıklı bir açıklama yapmayan, önergelerde “Kaç kişi vatandaşlığa alındı?” sorusuna, alay edercesine “Kanunlara göre işlem yapılmaktadır” diyenlerdir. Gelecek seçimin en tartışmalı konusu, vatandaşlığa alınanlara oy kullandırılması olacak.