Üç gündür Pakistan’ı yazmamın sebebi var:

Türkiye’nin dünü ve yarınını yazıyorum aslında!

Geleceğe projeksiyon tutuyorum.

Başlayabilirim:

Pakistan- ABD ilişkisi, Başbakan Liyakat Ali Han döneminde 1950’de kuruldu.

Aslında Pakistan, komşusu Sovyetler Birliği/SB ile yakınlaşmak istedi. Ancak SB’nin Hindistan siyaseti buna engel oldu.

Dönem Soğuk Savaş idi; Başkan Truman’ın ilk talebi Pakistan’a CIA üssü kurmak oldu. Arkası geldi... Dışişleri Bakanı John Foster Dulles, Pakistan’a buğday yardımının nedeni şöyle açıkladı kongreye; “Pakistan halkı muhteşem bir askeri geleneğe sahip!”

Ekonomiden dış politikaya kadar Pakistan’ın her adımına ABD karar verdi. Mesela, 1971 yılındaki Pakistan-Hindistan savaşında ABD, İran, Türkiye ve Ürdün üzerinden “Sovyet yardakçısı” dediği Hindistan’a karşı Pakistan’a silah yardımı yaptı.

Halk Partisi lideri Ali Butto, Pakistan’ı 1970’lerde SB’ye yakınlaştırdı. ABD hemen ambargoya başladı. Ardından askeri darbe yaptırıp, Butto’yu idam ettirdi...

ABD-Pakistan ilişkilerine ölümler damga vurdu. Ali Han öldürüldü. Ali Butto idam edildi, kızı Benazir Butto suikastle yok edildi.  Ziya ül Hak şaibeli uçak kazasıyla öldü. 1958, 1977, 1999’da üç askeri darbe oldu. 75 yıllık ülkenin 34 yılı Amerikancı askeri sıkıyönetim altında geçti...

STRATEJİK YENİ ORTAK


Tarih 5 Temmuz 2013.

Tarihin en büyük altyapı projesi olarak nitelendirilen Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında ortaya konulan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) imzalandı.

Başlangıçta değeri 47 milyar dolar olan CPEC projelerinin değeri 2020 itibariyle 62 milyar dolar değere ulaştı.

Ve: Çin kargosunu Afrika ve Batı Asya’ya deniz yoluyla sevkiyat için Gwadar ve Karaçi limanlarının açılışıyla CPEC faaliyete geçti...

Pakistan’da:

Karakoram gibi (toplam 4 bin 423 km’lik) otoyolları...

Khunjerab  (682 km’lik) hızlı demiryolu...

Lahor (27.1 km’lik) metro...

Bostan gibi (6 bin 449 dönüm) dört sanayi bölgesi...

Karot gibi baraj projeleri ya bitti ya da bitme aşamasına geldi.

2023’te tamamlanacak uluslararası havalimanı yapıyorlar.

Kohala hidroelektrik, Quaid Azam güneş parkı, Sahiwal kömür santrali, Dawood rüzgâr enerjisi gibi 33 milyar dolarlık 21 proje ve Çin Zonergyn şirketinin dünyanın en büyük güneş enerji santralini kurmasıyla Pakistan’ın elektrik sorunu bitecek. Keza:

2 bin 775 km uzunluğunda doğalgaz boru hattı döşeniyor.

Birlikte uzay araştırmaları yapıyorlar. Maliyeti 1,5 milyar dolar olan bilim-teknoloji parkı kuruyorlar. 820 km uzunluğundaki fiber optik kablo inşa ediyorlar.

Meslek enstitüleri açtılar. Hastaneler inşa ediyorlar.

Tarımsal üretim için 800 bin ton gübre ve 100 bin ton bio-organik gübre üretimine başladılar.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi şimdiden 25 milyar dolara yaklaştı.

Silahlarını tamamen ABD’den satın alan Pakistan, bugün yüzde 47’sini Çin’den alıyor. Deniz kuvvetlerini -Çin’in bağışladığı gemilerle- yeniden yapılandırılıyor.

Hepsini yazsam kitap olur...

Yatırımlar kolay olmuyor: Çinli mühendisleri taşıyan otobüse, kaldıkları otellere ve Karaçi Çin konsolosluğuna intihar saldırıları düzenlendi!

Asya’da yeni kurulan jeopolitik dengeyi birileri bozmak istiyor. Kim acaba?

AÇIKLAMADAN SONRA


Tarih 7 Mart 2022.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı -Asya uzmanı, Pakistan’da siyasi subay olarak görev yapmış- Donald Lu ve -Asya uzmanı, yakında Kırgızistan büyükelçisi olacak- Leslie Viguerie ile  Pakistan Washington Büyükelçisi Asad Majeed ile görüştü. Görüşmenin içeriğini Başbakan İmran Han, SAMAA TV’de açıkladı:

Amerikalılar, Beyaz Saray adına geldiklerini İmran Han’ın iktidardan indirilmesi sonucunda ABD-Pakistan ilişkilerinin düzeleceği ve hemen IMF’nin 1 milyar dolarlık kredi vereceğini söylemişti!

En son... İmran Han Çin’e güvenip, “Söylediğiniz her şeyi yaparız diye sizin köleniz miyiz?” diyerek ABD’ye askeri üsler vermeyeceğini açıklaması, Beyaz Saray’ı küplere bindirmişti. Hele Ukrayna krizinde Rusya’nın yanında olması artık  ipleri koparmıştı...

Sonuçta: İmran Han hükümetten düşürüldü.

Bu olay aklıma yıllar öncesi yapılan suikasti getirdi:

Yıl, 1951.

Başbakan Liyakat Ali Han, Pakistan’ın Çin’den ayrılan Tayvan’ı tanımaya son verip, Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanıyacağını açıkladı.

Sonra ne mi oldu? Öldürüldü!

Bakalım önümüzdeki günlerde Pakistan’da daha neler olacak?