Güzel hatıralarla anamayacağımız bir yılın daha sonuna geldik. Neredeyse yaşadığımız tüm toplumsal olayların altında ekonomik meseleler vardı. Kredi kartı kullanımı, karşılıksız çekler, ödenmeyen senetler, icra takipleri, konkordato davaları ve iflaslar…
2024 yılında yaşanan ekonomik gelişmeler sonrasında vatandaşın ne kadar borçlandığını, kredi kartı kullanımında çığ gibi büyüyen bireysel riskin hangi boyuta geldiğini, karşılıksız çıkan çek miktarındaki artışı, ödenemeyen senetleri, bir yıl içinde açılan icra, iflas ve konkordato dava sayılarını 2024 yılının “Z raporunda” birlikte inceleyelim.
BİREYSEL KREDİLER TAKİPTEKİ ALACAK YÜZDE 142 ARTTI!
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan elde edilen verilere göre son bir yılı içinde tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları kullanımı 2 trilyon 597 milyar 682 milyon liradan, 3 trilyon 711 milyar 656 milyon liraya yükseldi.
Bireysel kredi kartı kullanımı son bir yıl içinde neredeyse yüzde 60 artarak 1 trilyon 99 milyar 778 milyon liradan, 1 trilyon 728 milyar 771 milyon lira kullanım seviyesine yükseldi. Böylece 2024 yılı miktarsal anlamda bireysel kredi kartı kullanımının en fazla kullanıldığı yıl oldu.
Aynı dönemde bankaların bireysel kredilerden kaynaklanan takipteki alacakları da yüzde 142 arttı. 2023 yılının son haftasına girerken bankaların tüketici kredileleri ve bireysel kredilerinden dolayı 44 milyar 907 milyon liralık takip yapılmış iken 2024 yılının aynı haftasında bankaların bireysel kredilerden dolayı yasal takibe intikal ettirdiği alacaklarının toplamı rekor bir seviye ile 109 milyar 31 milyon liraya yükseldi.
Bireysel tarafta 109 milyar 31 milyon liralık takibe yansıyan alacağın; 56 milyar 267 milyon lirasını bireysel tüketici kredileri (konut, taşıt, ihtiyaç) oluştururken, 52 milyar 763 milyon lirasını ise bireysel kredi kartları oluşturdu.
BİREYSEL KREDİ KARTI KULLANIMINDA RİSK YÜZDE 60 ARTTI
Bireysel kredi kartı kullanımındaki risk ortalaması 28.289 liradan 44.681 liraya yükseldi. Asgari ücrete yapılan yüzde 30 artışın ardından ocak ayında asgari ücretli çalışana ödenecek 22.104 lira bireysel kredi kartı kullanımındaki ortalama risk miktarının yarısının bile altında kaldı. Bir diğer taraftansa bireysel kredi risk ortalaması 63.675 liradan 88.155 liraya çıktı.
Borçları ödemeye gücü yetmeyen vatandaşın imdadına sınırlıda olsa kredili mevduat hesapları yetişti paylaşılan son verilere göre halk arasında maaş arkası hesap olarak da bilinen KMH da ki kullanım miktarı 154,7 milyar liradan 388,3 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde ise ortalama risk 5.498 liradan 13.062 liraya yükselmiş oldu.
TİCARİ KREDİLER SINIRLI BÜYÜDÜ
2023 yılının 51. haftasında ticari kredilerin kullanım miktarı 8 trilyon 881 milyar 771 milyon seviyesinde iken bu yılın aynı haftasında yüzde 35’lik bir yükselme ile 11 trilyon 975 milyar 672 milyon seviyesine yükseldi.
Sıkı para politikası ve sıkı likidite koşullarının sağlanmak istemesi ile enflasyonla mücadele programı kapsamında bankalar tarafından ticari müşterilerine tahsis edilmesine rağmen kullandırılmayan krediler nedeniyle özellikle işletme sermayesi yetersiz olan birçok firma zor duruma düştü.
KARŞILIKSIZ ÇEKLER VE ÖDENMEYEN SENETLER REKORA KOŞTU!
2023 yılı verilerine göre; Ocak- Kasım döneminde 50 milyar 766 milyon liralık çek karşılıksız çıkarken bu yılın aynı döneminde yüzde 200’lük bir artışla 153 milyar 894 milyon çek karşılıksız çıktı.
Yine aynı dönemlerde bankalara tahsil edilmesi için bırakılarak protesto edilen senet miktarı bir önceki yıla göre yüzde 160 artarak 42 milyar 422 milyon liralık seviyesine yükseldi.
İKİ ŞİRKET AÇILIRKEN BİR ŞİRKET KAPANDI
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin paylaşmış olduğu verilere göre Ocak- Kasım döneminde 117.033 şirket ve esnaf işletmesi kurulurken yılın aynı döneminde 38.774 şirket kapanırken 26.021 şirket hakkında tasfiye işlemlerine başlandı. Yani 2024 yılında ülkemizde 117.033 işletme kurulurken, 64.795 işletme ya kapandı ya da kapatılmak üzere tasfiye işlemlerine girişildi.
İCRA TAKİBİ, İFLAS VE KONKORDATO
Bu yıl adliyelerde borcunu ödeyemediği için 9.320.078 kişi ya da kurum hakkında icra takibine girişildi. 2024’te resmi olarak Ticaret Mahkemeleri tarafından 357 borçlu hakkında iflas kararı verilirken; İstanbul’da 137, Bursa’da 39, Ankara’da 26 ve Antalya’da 17 borçlu hakkında iflas tasfiyelerine başlandı.
Konkordato da tarihi bir artış gözlemlenirken mahkemelere başvuru anında tekilleştirilmiş verilere göre 786 geçici mühlet kararı verilirken, 1700 gerçek ya da tüzel kişi konkordatonun sağladığı koruma kalkanından yararlanmış oldu. İstanbul’da 221, Ankara’da 66, Antalya’da 49, Adana’da 48, ve İzmir’de 43 şirket hakkında konkordato da geçici mühlet kararı verildi.
2023 yılından 2024’e girerken M.B. tarafından gerçekleştirilen faiz atışları sonrasında sıcak paraya ulaşmanın zorlaşması nedeniyle konkordato davalarında ciddi bir artış olabileceğini ön görmüş ve bunu da birçok kere söylemiştik.
2024’ten 2025’e geçerken özellikle konkordato uygulamasında yeni baştan birtakım düzenlemelerin getirilmesi en azından sürelerin kısaltılması ve alacaklıların haklarının daha net bir şekilde telif edildiği sürecin içerisine ivedilikle girmeliyiz. Aksi surette bu yıl konkordato sayısındaki artışın devamı niteliğinde sayılabilecek şekilde hiç istemeyeceğimiz bir iflas yılı içinde girebiliriz.
Ve 2024’ün son sözleri…
Herkese sevdikleriyle birlikte, sağlık, mutluluk ve huzur dolu… Borçsuz harçsız bir yıl diliyorum. Daha az icra, daha az iflas ve daha az konkordatonun konuşulduğu bir yıl olması dileğiyle çok mutlu yıllarınız olsun.
