“Hermès mi dediniz? Biz onu zaten dikiyoruz...” 

Trump, ülkesinde yiyecek yumurta bulamıyor ama ticaret savaşı başlattı. 

Çinliler cevabı sahadan değil, TikTok’tan verdi. “Bize vergi koyarsanız biz de gerçeği ifşa ederiz” dediler ve kameraları açtılar. Ortaya çıkan şey bir ticaret sırrı değil; düpedüz etiketsiz devrimdi. 

Bakın şimdi, Birkin çanta var. Hani şu “Benim de bir tane olsun” diye listeye yazılıp 3 yıl beklediğiniz türden. Bu çanta, Çin’de 1400 dolara üretiliyor. Paris’e sadece üzerine logo dikmeye gönderiliyor. Ve hooop 38 bin dolara satılıyor.  

Etiketi diken iğne, farkı ödeyen sizsiniz. 

★★★

Under Armor, Nike, Adidas, Solomon, Timberland, New Balance, liste uzayıp gidiyor... Bugün lüks markaların yüzde 80’i, üretimlerini Çin’de yaptırıyor. Sadece Çin mi? Vietnam, Bangladeş, Myanmar... Ama esas bomba Çin’den geldi. Batılı markaları üreten Çinli işçiler, atölye görüntülerini TikTok’a yüklemeye başladı. 

- Nike ayakkabı Çin’de 28.50 dolara üretiliyor, 200 dolara satılıyor. 

- Dior çanta, Çin’de 53 Euro; mağazada 2 bin 600 Euro etikete kavuşuyor. 

- Louis Vuitton’un çanta başına üretimi 200-400 dolar, satışı 20 bin dolar.  

- Hermès, 300 dolara ürettiği çantayı 10 bin dolara satmakla yetinmiyor; bir de “Paris kokusu var” diye pazarlıyor. 

★★★

Armani; çantayı Çin’de üretiyor, son dikiş için Milano’ya gönderiliyor. Neden mi? Çünkü o “Made in Italy” etiketi sihirli. Avrupa Birliği yasalarına göre, bir ürünün ‘önemli işlemi’ İtalya’da yapılırsa, etiket ‘İtalyan’ oluyor. 

Yani 99 parçası Çin’de dikiliyor, 1 fermuarı İtalya’da takılıyor, etiket yapıştırılıyor. İşte size İtalyan dürüstlüğü: “Voila! Made in Italy!” 

Lüks markalar bu illüzyonla milyar dolarlar kazanırken, Çinli işçiler saati 2 dolara çalışıyor. 

★★★

Ve şimdi Çinli üreticiler cesur bir kararla dünyaya diyor ki: 

“Aracıyı çıkaralım. Bu çantayı biz üretiyoruz. Bunlar sahte değil. Hermès sadece logosunu dikiyor. 40 katı fiyatına alıp kazıklanmayın. Aynısını sana 200 dolara postalarım, ister misin?” 

Cevap? TikTok’ta milyonlarca kez izlenme. Cevap bu. 

Dantel yalan söylemez

Çin malını boykot edip yerden yere vururken giydiğin don Çin malı çıkarsa işte o zaman vay haline! Trump yönetiminin başına gelen de o.

Trump’ın genç ve güzel basın sözcüsü Karoline Leavitt, Beyaz Saray kürsüsünde Çin’e yüklenirken, giydiği zarif elbisenin Çin’de üretildiği ortaya çıktı. Çin Konsolosu sosyal medyadan tokadı patlattı: “Çin’i suçlamak görevi, Çin’den alışveriş yapmaksa yaşam tarzı.”

Dantel yakalı elbise sosyal medyada viral oldu. Tartışma, Trump’ın seçim kampanyasında giydiği “MAGA” ürünlerinin (şapka, tişört, bardak vs.) tamamının Çin menşeili olduğuna kadar geldi.  

E haklılar. “Made in China”ya laf edip Çin malı dantelle kürsüye çıkmak tam bir siyasi skandal. Dantel yalan söylemez.