Geçtiğimiz son yıllarda özellikle de 2022-2024 arası ekonomi yönetiminin dünya gerçekleri ile bağdaşmayan kararları sonrasında oluşan tablo ürküttü. 2022 Aralık ayı itibariyle karşılıksız çıkan çek miktarının parasal karşılığı 20 milyar 649 milyon lira iken 2024 Aralık ayında bu rakam yüzde 750’den daha büyük bir artışla 177 milyar 160 milyon lira seviyesine yükseldi.
Karşılıksız çeklerde yaşanan bu denli büyük bir artış tabi ki de tüm ticari hayatı olumsuz yönde etkiledi bilhassa 2024 yılı temmuz sonrasında adeta ödeme dengelerinde yaşanan istikrarsızlıklar nedeniyle adliyeler konkordato talepleriyle doldu taştı.
Aynı dönemde bireysel kredi kartı borcu ödenemeyen miktarlarda tarihi seviyelere yükselerek 2022 Aralık ayında 7 milyar 337 milyon lira kanuni takipte izlemeye alınırken bu rakam 2024 Aralık ayında yüzde 630’luk bir artışla 53 milyar 837 milyon seviyesine yükseldi.
Adeta 2024 yılından ekonomik bir enkaz olarak devir alınan 2025 Ocak ayının ilk verilerini ve önceki yıllardan bozularak gelen ekonomik görünümün hangi sektörlerde hareket yaratabileceğini birlikte değerlendirelim.
KARŞILIKSIZ ÇEKTE RAKAMLAR NE SÖYLÜYOR?
Çok değil daha dün gibi hatırladığımız birkaç yıl öncesindeki karşılıksız çek adet ve miktarları ekonomik olarak nasıl bir zor dönemden geçtiğimizin en rasyonel göstergesi. 2022 yılında bankalara ibra anında 123.617 adet çek ve toplamda 20 milyar 649 milyon tutarlı çek; 2023 yılında 146.926 adet çek ve toplamda 57 milyar 161 milyon tutarlı çek; 2024 yılında ise 273.066 adet çek ve 177 milyar 160 milyon tutarlı çek karşılıksız çıktı.
Özellikle tekstil, gıda ve inşaat firmalarında yaşanan nakit sıkışıklığı ve çeklerin gerçek manada ödeme aracından çok sanki bir kredi vasıtası şeklinde kullanılıyor olması söz konusu sektörlerin önümüzdeki dönem içerisinde de ciddi zorluklarla karşılaşabileceğini göstermekte.
BİREYSEL KREDİ KARTI ALACAKLARINDA TARİHİ ZİRVE
Son yıllarda özellikle bireysel kredi kartı borcu ödenemediği için yasal takipte devam eden alacak miktarlarında önemli seviyede bir yükselme yaşandı. 2022 yılı aralık ayında bireysel kredi kartı borcunu ödeyemediği için 7 milyar 337 milyon liralık bir alacak bankalar tarafından takibe konu edilirken bu rakam 2023 yılında 15 milyar 392 milyon liraya 2024 yılında ise 53 milyar 837 milyon seviyesine yükseldi.
Böyle 2022-2024 dönemleri arasında bireysel kredi kartı borcunu ödeyemeyen kişiler hakkında başlatılan alacak miktarı yüzde 630 artarak 7 milyar 337 milyon seviyesinden 53 milyar 837 milyon lira seviyesine yükselmiş oldu. 2024 yılında bireysel kredi kartı borcunu ödeyemediği için en az 1.236.714 kişi hakkında icra takibi başlatıldı.
OCAK 2025 KREDİ RİSK GÖRÜNÜMÜ
24 Ocak 2025 itibariyle vatandaş ve şirketlerin bankalara olan toplam borcu 16 Trilyon 204 Milyar 248 milyon seviyesine yükselmiş durumda. Söz konusu kredilerin 3 Trilyon 870 Milyar 722 milyon lirasını bireysel kredi kartı ve tüketici kredileri oluştururken 12 Trilyon 333 milyar 526 milyon lirasını ticari krediler oluşturdu.
Yeni yılın ilk yirmi dört gününde ödenemeyen bireysel kredi kartı borcu ise 7 milyar 106 milyon lira oldu.
SİGORTACILIK 2025'TE RALLİ YAPAR MI?
Hangi sektörde faaliyet gösterirseniz gösterin ya da bir kurumda çalışın en azından bir arabanız ya da bir eviniz varsa her şeyin ateş pahası olduğu, bir varlığın yanına yenisi koymak zaten hayal ancak ama en azından elimdekine sahip çıkayım düşüncesi ile davranılması 2025 yılında sigorta sektörünü uçurabilir.
Elinizdeki varlığın adının ne olduğu önemli değil aslında konuttan, sağlığa, arabadan, hırsızlığa, kazadan, teminata birçok alanda önemli riskleri kapsayan poliçeler ve sektörün inovatif görünümünün artması içinde bulunduğumuz yılın en çok kazananı olabilir. Sadece sigorta mı tabi ki değil bir parça daha faizler aşağıya inerse, banklarca kullandırılmayan krediler nedeniyle faktoring piyasası içinde çok karlı bir yıl olması muhtemel.
Hem sigorta hem de faktoring sektörlerindeki riski algılama ve fiyatlama biçimlerine özgü müşteri bulabilme yetenekleri ile hızlıca artan müşteri taleplerini karşılayabilme yetenekleri ve yine her iki sektör için önemli bir detay olarak dijitalleşme yolunda önemli bir ivme kazanmaları bu manada personel maliyetlerinin yapay zekâ sayesinde azalması ve riski minimize etme olanakları sektörlerini bir anda çok daha karlı olarak büyümeleri anlamına gelebilir.