Karslı iş insanı Kudbettin Doğandemir, Ankara’daki dostlarına elma gönderir. Ama bu elmanın tadı da, şekli de diğer elmalardan farklıdır. Kağızman’ın bu ünlü elmasının adı ‘uzun elma’dır. Kalızvan ya da bilinen adıyla Kağızman’ın ilk adı Arşarunik’tir. Aradan yüzyıllar geçtikten sonra ilçenin adı Narinkale olmuş. Narinkale ismi de daha sonra Kağızman ismini almış. Eski devirlerde kasabada çok nar yetiştiği için narlar toplanıp kaleler gibi yığıldığından etraftaki il ve kazalar burayı ‘nar yığını’, ‘nar kalesi’ diye adlandırmışlar. Türküde her ne kadar “Kağızman’a ısmarladım nar gele, nar gele” denilse de, günümüzde belki de nar dışında bütün meyveler Kağızman’da yetişiyor. İlçe merkezi, Günindi ve Kötek köyleri uzun elmanın diyarı. Üretici Abdullah Kaya, bu elmanın fiyatının diğer elmalara göre pahalı olduğunu belirtiyor ve şunları anlatıyor: TANINIR HALE GELDİ “Kağızman’ın uzun elması genelde ilçemizde tüketilirdi. Kars’ta bile uzun elma pek bilinmez. Ancak son yıllarda elmamızı daha çok Karslı iş insanlarının istemesi ve onları tanıdıklarına hediye olarak göndermeleriyle elmamız başka illerde de tanınır oldu.”

Başka yerde fidan kuruyor

Mayhoş bir tadı olan, diğer elmaların ağızda bıraktığı şekerimsi tadın aksine böyle bir tadı bulunmayan uzun elma, dalından elle koparıldığında daha uzun ömürlü oluyor ve buzdolabına konulduğunda da kolay kolay çürümüyor. Uzun elma fidanlarını başka yerlere götürüp dikenler ise başarılı olamıyor çünkü fidanların büyümesi için ne kadar özen gösterilirse gösterilsin kısa sürede kuruyor. Yani, uzun elma sadece Kağızman’ın ürünü. Bölgede ayrıca yerel ürünlere olan ilgi de arttı.