Ramazan aynın gelmesini fırsata çeviren bazı uyanık satıcılar, müşterilerine adeta kutu satarak üründen elde edemediği karı ambalajdan çıkarıyorlar. Özellikle fiyatı yüksek olan baklava gibi gıdaların satışı başta olmak üzere; et, şarküteri ve kuruyemiş alırken kutunun darasının alınıp alınmadığını kontrol edin aman dolandırılmayın.
Yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre tüketicinin bilgilendirilmesi ve menfaatlerinin korunması için nelere dikkat etmemiz gerektiğini ve böyle bir durumla karşılaşılması halinde tüketicinin hukuki haklarının ne olduğunu gelin birlikte değerlendirelim.
ENFLASYON FİYAT ALGIMIZI BOZDU
Son dönemlerde neredeyse bir aldığımız ürünü birkaç hafta sonra eksilmesi üzerine yeniden almaya gittiğimizde fiyatının değiştiğini görmeye artık nerdeyse alıştık. Açıklanandan öte yaşadığımız reel enflasyon ne yazık ki fiyat algımızı da bozmuş durumda. Özellikle kantarda ve fiyat etiketlerinde yapılacak en küçük oynama ile aslında tüketicilere gösterilenden daha pahalıya ne yazık ki ürünlerin satıldığına tanıklık ediyoruz.
NASIL KANDIRILIYORUZ?
Son dönemde özellikle fiyatı hayli yüksek olan baklava yahut et almak için gittiğimiz esnafın kullandığı kutu yada ambalaja ait gramajın hayli yüksek olması ve satın almak istediğimiz ürünle birlikte darası alınmaksızın tartma işleminin gerçekleştirilmesi halinde aslında siz aldığınız ürünün kilo fiyatına tekabül edecek oranda ambalajında parasına ödemiş oluyorsunuz.
Daha net bir örnekle konuyu izah edecek olursak; kilosu 1.500 lira olan baklavayı almak için bir esnafa gittiniz ve 100 gramlık bir kutunun içine 900 gram baklava koyarak size bu ürünü satıyor ise o halde siz kutuya farkında olmadan 150 lira ödemiş oluyorsunuz. Tabi baklavada bir kilo olmuyor.
Ya da kasaba gittiniz ve 1 kilogram kıyma aldınız ancak etin sarıldığı ambalajın ağırlığı 70 gram geldi ve siz bu durumu fark etmediniz bu günlerde kıymanın kilo fiyatının 730 lira civarında olduğunu varsaydığımızda 70 gram ambalaj için daranın alınmaması halinde 50 lira civarında bir ambalaj parası ödemiş oluyorsunuz.
Günde bu şekilde 100 kutu baklava satılsa 150x100= 15.000 bin lira gibi haksız bir kazancın elde edilmesi mümkün olabilir.
DÜZENLEMELER TÜKETİCİYİ KORUMAKTA
Tüketicinin korunması hakkındaki kanun hükümleri kapsamında bir ürünün satışında fiyat etiketinin önümü çok büyüktür. Fiyat etiketi, perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması; etiket konulması mümkün olmayan hâllerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur.
Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır. İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı, tarife ve fiyat listeleri ile etiketlerinde gösterilir. İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir. Bakanlık, belediyeler ve ilgili odalar, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidirler.
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme Ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’ne göre, Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler,
a) Gıdanın adı.
b) Bileşenler listesi.
c) Alerjiye veya İntoleransa Neden Olan Belirli Madde veya Ürünler.
ç) Belirli bileşenlerin veya bileşen gruplarının miktarı.
d) Gıdanın net miktarı.
e) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi.
f) Özel muhafaza ve/veya kullanım koşulları.
g) Gıda işletmecisinin adı veya ticari unvanı ve adresi.
ğ) İşletme kayıt numarası veya tanımlama işareti.
h) Menşe ülke.
ı) Kullanım bilgisi olmadığında gıdanın uygun şekilde tüketimi mümkün değilse, gıdanın kullanım talimatı.
i) Hacmen % 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi.
j) Beslenme bildirimi etikette bulunmak zorundadır.
Tüketicinin Başvuru Hakları
Yukarıda saydığımız düzenlemelere uygun olmayacak şekilde bir satışın gerçekleştirilmesi halinde şüphesiz tüketici bu durumu hem Ticaret Bakanlığına şikâyet etme hem de hak ve menfaatlerinin ihlal edildiği ölçüde tüketici hakem heyetine başvurarak kendisinden fazlaca alınan paranın iadesi yoluna gitmesi mümkündür.
