Aydın DEMİR

Merkez Bankası’na göre son 8 yılda dolardaki artış ise yüzde 103.8

İs­tan­bul Su ve Ka­na­li­zas­yon İda­re­si­’nin (İS­Kİ) su­ya yap­tı­ğı pe­ri­yo­dik zam­lar va­tan­da­şı is­yan et­tir­di. Ge­len fa­tu­ra­la­ra ba­kıl­dı­ğın­da, tem­muz ayın­da da İS­Kİ­’nin su­yu he­men se­ne ba­şın­dan iti­ba­ren he­men her yıl 5-10 ku­ruş ara­sın­da zam­la­dı­ğı or­ta­ya çık­tı. İS­Kİ­’nin si­te­si­ne ba­kıl­dı­ğın­da en yük­sek zam­mın ise tem­muz ayın­da ya­pıl­dı­ğı gö­rü­lü­yor.
2015 yılı ba­şın­da ta­ri­fe­li ka­de­me­ye ge­çen İS­Kİ­’nin si­te­sin­de yer alan fi­yat­lan­dır­ma­ya ba­kıl­dı­ğın­da ise ku­ru­mun her ay 5-10 ku­ruş ara­sı su­ya zam yap­tı­ğı be­lir­le­ni­yor. Hat­ta bu ay bi­le 7 Ağus­tos 2015 ta­ri­hi iti­ba­rıy­la ‘Ko­nut 1, 2 ve 3’ lis­te­si­nin 1 ku­ruş da­ha zam­lan­dı­ğı gö­rü­lü­yor.
2015 ba­şın­da­ki ta­ri­fe de­ği­şik­li­ğiy­le ya­pı­lan giz­li zam­la bir­lik­te yı­lın ilk 8 ayın­da İs­tan­bu­l’­da su­ya üç kez zam ya­pıl­mış ol­du. Bu­na gö­re, met­re­küp ba­şı­na ‘Ko­nut 1’ ta­ri­fe­sin­de 22 ku­ruş, ‘Ko­nut 2’de 30 ku­ruş ve ‘Ko­nut 3’te ise 41 ku­ruş zam­mın, en dü­şük ta­ri­fe­de bi­le fa­tu­ra ba­şı­na 2 li­ra zam an­la­mı­na gel­di­ği vur­gu­lan­dı.
4 Tem­mu­z’­da gün­cel­le­nen ve İS­Kİ si­te­sin­de­ki ta­ri­fe­ye gö­re 0-10 met­re­küp ara­sı su kul­la­nan abo­ne­ler­den olu­şan Ko­nut 1 ta­ri­fe­si­nin met­re­küp fi­ya­tı 3.70’ten 3.91 li­ra­ya, 10-20 met­re­küp ara­sı su kul­la­nan abo­ne­ler­den olu­şan Ko­nut 2 ta­ri­fe­si­nin met­re­küp fi­ya­tı 5.40’tan 5.69 li­ra­ya ve 20 met­re­küp ve üze­ri su kul­la­nan abo­ne­ler­den olu­şan Ko­nut 3 ta­ri­fe­si­nin met­re­küp fi­ya­tı 7.90’dan 8.30 li­ra­ya yük­sel­di. 7 Ağus­to­s’­ta­ki 1 ku­ruş­luk zam­la­da ta­ri­fe Ko­nut 1’de 3.92, Ko­nut 2’de 5.70, Ko­nut 3’te 8.31 TL’­ye çı­ka­rıl­dı.

İS­Kİ­’NİN KA­SA­SI EKS­TRA­DAN DO­LA­CAK

Or­ta­ya çı­kan ra­kam­sal far­kın, İs­tan­bu­l’­da­ki yak­la­şık 5 mil­yon 750 bin abo­ne sa­yı­sı ile çar­pıl­dı­ğın­da İS­Kİ­’nin ka­sa­sı­na ay­lık en az 10 mil­yon li­ra eks­tra ge­lir gi­re­ce­ği be­lir­ti­li­yor.
Yıl­ba­şın­da ise su­yun met­re­küp fi­ya­tı­na yüz­de 90 ora­nın­da zam ya­pan İS­Kİ­’nin son 8 yıl­da su­ya yap­tı­ğı zam­mın ise yüz­de 136.1’e ulaş­tı­ğı be­lir­len­di. Son 8 yıl için­de “gü­ven­li li­ma­n” ola­rak bi­li­nen ve bu ara­lar kuv­vet­li bir çı­kı­şa ge­çen al­tı­nın ons fi­ya­tı ise 8 yıl için­de sa­de­ce yüz­de 65 ora­nın­da ar­ta­rak 667.40 do­lar­dan 1118.00 do­la­ra yük­sel­di.
Ay­rı­ca su­ya zam, do­lar­da­ki ar­tı­şı da sol­la­dı. Mer­kez Ban­ka­sı­’nın (MB) 4 Ocak 2007 ta­rih­li res­mi kur fi­yat­la­rı­na gö­re 1 do­lar 1.400 li­ra­dan iş­lem gö­rü­yor­du. MB’­nin 17 Ağus­tos 2015 ta­ri­hin­de­ki do­lar sa­tış ku­ru ise 2.8535 li­ra idi. Bu­na gö­re de son 8 yıl­da do­lar­da­ki top­lam ar­tış ora­nı ise son gün­ler­de­ki fü­ze hız­lı çı­kı­şı­na rağ­men yüz­de 103.8’de kal­dı. Böy­le­ce İS­Kİ­’nin, son 8 yıl­da su­yun met­re­küp fi­ya­tı­na yap­tı­ğı top­lam zam ora­nı, hem al­tı­nın ons fi­ya­tın­da­ki yük­se­li­şi hem de do­lar­da­ki top­lam ar­tış ora­nı­nı geç­miş bu­lu­nu­yor.

‘Suya gizli zam kanuna da aykırı’


Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Haşmet Atahan, İSKİ’nin geçen yıl şubat ayında kademeli fiyat tarifesine geçtiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Bu tarifede 4 kişilik bir ailenin 10 metreküp su tüketmesi baz alınmıştı. Böyle bir ailenin sadece tuvalette kullandığı su bile tonları bulabilir.10 litre suyla 4 kişilik bir ailenin durumunu idare etmesi mümkün değil. Biz bunu yargıya taşımıştık Süreç devam ediyor. Bu durumdayken, İSKİ’nin suya gizli zam yapması anlaşılır bir durum değil, onun ötesinde etik değil.”
Halka hizmet sağlayanlar arasında hizmet sözleşmesi akdi kapsamında kamu kuruluşu da olsa, yasalara uyarak zam konusunda tüketicilerin önceden bilgilendirilmesi gerektiğini belirten Atahan şöyle dedi: “Bunu Tüketici Yasası emrediyor. İSKİ’nin böyle bir yola gitmeksizin gizli zam yapması kanuna da aykırı. İSKİ’yi uyarıyoruz. Gerekirse yeniden yargıya gideriz.”