Hamilelik dönemindeki en önemli değişiklik, östrojen ve progesteron hormon düzeylerindeki artış olup bu durum dişlerin üzerindeki plak birikiminin artmasıyla bağlantılıdır. Eğer plak oluşumu engellenmezse bu durum dişeti iltihabı yani tıp dilindeki adıyla ‘hamilelik gingivitisi’ oluşumuna neden olur. Dişeti kırmızı, hacim olarak artmış, hassas ve kanamalıdır. Bu tablo daha çok hamileliğin ikinci üç aylık döneminde hamile kadınların çoğunu farklı şiddette etkiler. Eğer dişeti iltihabı zaten mevcutsa hamilelik sırasında şiddeti artabilir ve tedavi edilmezse daha büyük sorunlara neden olabilir. Aynı zamanda anne adaylarında hamilelik tümörünü geliştirme riski de vardır. Bunlar, dişeti büyümesinin sonucunda oluşan iltihabi lezyonlardır. Genellikle kendi haline bırakılmakla beraber eğer hastaya rahatsızlık veriyorsa veya çiğneme, fırçalama ve diğer ağız bakımı işlemlerini engelliyorsa mutlaka diş hekimi tarafından alınmalıdır.
Diş hekimine ne zaman gidilmeli?
Hamilelik planlanıyorsa veya hamile olunduğundan şüpheleniliyorsa diş hekimi mutlaka ziyaret edilmelidir. İlk üç aylık dönemde temizlik yapılması uygundur. Diş hekimi hamileliğin kalan dönemi için bir tedavi takvimi hazırlamalıdır. İkinci üç ayda da ağız dokularında meydana gelen değişikliklerin ve ağız bakımının etkinliğinin değerlendirilmesiyle birlikte tekrar temizlik yapılması önerilebilir. Duruma göre üçüncü üç aylık dönemde de tekrar randevu verilebilir fakat tüm bu seanslar mümkün olduğunca kısa aralıklarla olmalıdır.
Nelere dikkat edilmeli?
Dişeti iltihabı, dişlerin etkin olarak bakımı ve temizlenmesiyle önlenebilir. Dişler her gün en az iki kez, mümkün olan her durumda, mutlaka yemeklerden sonra fırçalanmalıdır. Her gün tüm dişlerde diş ipliğiyle temizlik işlemi de yapılmalıdır. Sabah diş fırçalamak rahatsızlık veriyorsa ağız, su veya plak oluşumunu engelleyici ve floridli gargaralarla çalkalanmalıdır. Dengeli beslenmeyle birlikte C ve B12 vitamin destekleri de ağız sağlığı açısından önemlidir. Hamilelik döneminde diş hekimine sıklıkla gidilmesi de etkin plak kontrolünü sağlayarak gingivitis gelişimini önler. Plak kontrolünün sağlanması aynı zamanda dişeti iritasyonunu ve hamilelik tümörlerinin oluşma riskini de azaltır.
Hangi işlemler yapılmamalı?
Diş sağlığıyla ilgili acil olmayan işlemler de hamilelik sürecinde yapılabilir. Herhangi bir diş tedavisi için en uygun zaman dördüncü ve altıncı aylar arasındadır. Şiddetli ağrının eşlik ettiği acil durumlarda tedavi hamileliğin herhangi bir döneminde yapılabilir. Anne adayına anestezi ve ilaç verilmesi gereken durumlarda jinekologla irtibat kurulmalıdır.
Diş röntgeni zararlı mı?
Hamilelik döneminde diş tedavisi için ağız içinden bir-iki film alınabilir. Her ne kadar diş hekimliğinde çekilen röntgenlerde verilen radyasyon miktarı çok az ve karın bölgesine çok yakın değilse de gelişmekte olan bebeğin ışın almasını önlemek için mutlaka kurşun önlük kullanılması gerekir. Yine de ilk üç ay film çekilmesinden kaçınmak gerekir.
Dişler daha çabuk çürür mü?
Hamilelik döneminde vücuttaki dengenin bozulması dişlerin çabuk çürümesine uygun bir ortam yaratır. Fakat hamilelik döneminde annenin dişlerinden kalsiyum çekildiği ve bu nedenle diş kaybının yaşanabileceği kesinlikle doğru değildir. Bu dönemde dişlerin daha çabuk çürümesinin nedenleri şu şekilde sıralanır:
- Tatlıya, abur cubura aşırı istek belirir ve bunlar yendikten sonra diş fırçalama ihmal edilir.
- İlk aylarda görülen kusmalardan sonra anne ağız bakımına yeterince özen göstermeyebilir.
- Gebelik hormonlarının etkisiyle dişetleri daha çabuk kanayan anne, dişlerini fırçalamaktan kaçınır.
Bebeğin diş sağlığı için neler yapılmalı?
Bebeğin diş gelişimi anne karnında başlar. Bu dönemde anne hem kendi sağlığı hem de bebeğinin diş gelişimi için dengeli beslenmeye dikkat etmelidir. Diş sağlığı için protein, A vitamini (et, süt, yumurta, sarı sebze ve meyveler), C vitamini (narenciye, domates), D vitamini (et, süt, yumurta, balık) ve kalsiyumdan (süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler) zengin gıdaların yeteri miktarda alınması gerekir. Bilinçsiz ilaç kullanımından da kaçınılmalıdır. Kullanılan ilaçlar bebeğin diş sağlığı kadar genel vücut gelişimini de olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak hamilelik döneminde anne adayının kullanacağı her antibiyotiğin bebeğin dişlerinde lekelenmelere neden olduğu kanısı yanlıştır. Dişlerde renklenmelere neden olan antibiyotik grubu ‘tetrasiklinler’dir.
